Kafirlərə oxşarlığı bir neçə cəhətdən nəzərə almaq lazımdır.[1]
Kafirlərə oxşarlıqdan məqsəd onların batil əqidələrinə inam və onların yolunu qəbul etməklə müsəlmançılıqdan çıxmış və mürtəd sayılır, bu mövzuda bəhsimiz yoxdur. Lakin bəzi vaxtlarda müsəlman şəxs bu fikirdə deyil və etiqadında islama payidardır, bəzi rəftarlarında isə misal üçün geyim, mod və həyat tərzində onlar kimi və bəzi vaxtlarda isə onlar kimi də olmaq istəmir lakin bəzi hərəkətləri müsəlmanların rəftarına uyğun deyil; misal üçün Kresmes və Velentayn bayramları kimi, kafirlərə oxşarlıq yalnız bu iki şəraitdədir.
Demək olar ki, kafirlər kimi olmaq və onlara oxşamaq hətta onların əqidəsini qəbul etməsə ayə və rəvayət bunu qəbul etmir; çünkü  bu işin sahibi batildən itaət edənlərdən sayılır, ayə və rəvayətlər o cümlədən qeyd olunan ayələr bu işin qadağn olmasına dəlalt edir: Ey peyğəmbər! Onların istəklərindən itaət etmə və onlardan uzaq ol, olmasın ki, Allahın sənə nazil etdiyi ayələrin bəzilərindən yayındırsınlar,[2] və yaxud Onların istəklərindən itaət etsən, həqiqətən zalımlardan olarsan,[3] o cür ki, peyğəmbərə əmr edilir, məlum olur bu işdən uzaqdır və elan edir onların istəklərindən itaət etmir. De mən sizin istəklərinizdən itaət etmirəm, əks halda yolunu azmışlardan olub və nicat tapanlardan olmaram.[4]
Digər bir yerdə Yəhudilər Müsəlmanlar arasında ixtilaf yaratmaq stədikləri zamanı Quran xəbər verir ki, Yəhudilərdən itaət etmək tamamı ilə imandan kafirliyə doğru qayıtmaqla nəticələnəcəkdir.
Ey o şəxslər ki, iman gətirmisiniz əgər kitab əhlindən itaət etsəniz, iman gətirdiyinizdən sonra sizi küfr (kafirlik) halına qaytaracaqlar.[5]
Digər bir ayədə Ühüd döyüşündə yaranan hadisədən xəbər verir, bunlardan nəticə almaq olar ki, Ühüd müharibəsindən sonra İslam düşmənləri zəhərləyici təbliğatları ilə nəsihət yönəmli fikirlərlə müsəlmanlar arasında ixtilaf yaradırdılar və bu ixtilaf nəticəsində islamı müsəlmanların gözündə pis cilvələndirirdilər. Mümkündü bu hissədə Yəhudilər və Xristianlar Münafiqlərlə həmkarlıq etsinlər, o cür ki, Ühüd döyüşündə peyğəmbərin (s) ölüm şayəsini müsəlmanların ruhyəsini zəiflətmək üçün yayırdılar.Ali- İmran surəsinin 149- cu ayəsi müsəlmanlara xəbərdarlıq verir və onlardan uzaq olmalarını bildirir; ayədə buyurur: Ey o şəxslər ki, iman gətirmisiniz! əgər kafir insanlardan itaət etsəniz, sizi keçmişinizə qaytaracaqlar və nəticədə ziyankarlardan olacaqsınız!.
Bəs bunu nəzərə alaraq istikbar vəkafirlərin öz mədəniyyətini çatdırmaq üçün müsəlmanlar arasında ixtilaf yaratmaqla, moda və müxtəlif həyat tərzlərini təbliğ etməklə o cümlədən kafirlərə oxşamaq onların şüarıdır ki, onlardan itaət etmək sayılır; bu da mömünləri kafirlə doğru çağırmağa şərait yaradır. Nəticədə Quran ayəsinin bildirdiyi kimi onlardan itaət etmək qadağan olunmuşdur.[6]
Rəvayətlərdə kafirlərə oxşar olmaq
Bir çox rəvayətlər geyim, həyat tərzi, bəzənmək, oxşarlıq baxımından və kafirlər kimi olmaq barəsində söz açmışdır ki, bu işin haram olmasını əldə etmək olar və ya digər bir baxımdan bu işin bəyənilməz olduğunu əldə etmək olar ki, dəqiq fiqhi mübahisələrə ehtiyac vardır və biz buna işarə etmədən bəzi rəvayətlərə əsaslanaraq şəriətin ümumi olaraq nəzərini əldə edirik.

«لَا تَلْبَسُوا لِبَاسَ أَعْدَائِی وَ لَا تَطْعَمُوا مَطَاعِمَ أَعْدَائِی وَ لَا تَسْلُکُوا مَسَالِکَ أَعْدَائِی فَتَکُونُوا أَعْدَائِی کَمَا هُمْ أَعْدَائِی»[7]

Mənim düşmənlərimin libasını geyinməyin çünki bu halda mənim düşmənlərimdən hesab olunursuz. Bu ibarətdə olan qadağan (لاتسلکوا مسالک اعدائی ) onların adət ənənəsinə şamil olur və bu da kafirlərin nişanə və şüarlarındandır; bir halda ki, insan özünü o qədər onlara oxşada ki, cəmiyyətdə kafirlərin oxşarı kimi görünə, bu zaman haram sayılır.

İbni Xəldun tarix kitabının müqəddiməsinin üçüncü fəslində məğlub bir millətin qalib millətin adət ənənəsi və onlar kimi olması haqda yazır: Hər bir ölkəyə baxsan görərsən ki, o ölkənin çox bir hissəsinə  şahın və əsgərlərin geyimi üstünlük təşkil edir; çünkü şah və onun qoşunu bu camaata qalibdir və üstünlük təşkil edir. Bundan əlavə bir millətin qonşusu olan digər bir millət o birisinə nsbət müəyyən təsir və üstünlük təşkil edir; məğlub millət qeyd olunan məsələlərdə qalib olan millətə özünü oxşadır. O cür ki, bizim dövrümüzdə Andolos və Cəlaləqə tayfaları arasında rabitə bu cürdür; çünkü müşahidə olunur Andolos müsəlmanları geyim, gözəllik və bir çox adət ənənələr cəhətindən onlara oxşadırlar və bir şirkət, zavod və yaxud divarlarda şəkil çəkdirdikdə onlardan təqlid edirlər. Bir halda ki, əgər tamaşaçı diqqət və hikmət gözüylə nəzər salsa qalib millətin məğlub məğlub millətə əsarətinin şahidi olacaqdır. [9] و الامر لله Muhəqqiq Şərani ibni Xəldunun bu ibarətini nəql etdikdən sonra deyir: İbni Xəldunun dövründə olan Andalosun vəziyyəti nə qədər bizim olduğumuz dövrdə olan müsəlman ölkələrinin vəziyyətinə oxşardır. Dinsiz ölkələrin mədəniyyəti müsəlmanları öz əsarətlərinə alması amili olmuşdur. Bunlar o şəxslərdir ki, ağıl və nəfsləri zəif və tez bir zamanda onların istəklərinə müsbət cavab verirlər. Xristianlar o məntəqəni fəsad mərkəzinə çevirmək üçün onlardan istifadə edirlər.  Allah (hər kəsi) onların şərindən qorusun;[10] nəinki bizim dövrümüzdə Kresmes və Velentayn bayramları ki. heç bir dini mahiyyəti yoxdur bugünkü islamın inkişaf etdiyi bir dövürdə onun mədəniyətində inkişaf və özünə yer tutmuşdur!
İslam yenilik, mod və inkişafla müxalif deyil
Əlbətdə bu şübhə yaranmamalıdır ki, İslam mod və gözəlliklə müxalifdir; bəlkə həmişə milli geyim ki, bir millətin öz mədəniyyəti ilə uyğundur, təkid edir. İran İslam inqilabının rəhbərinin nəzəri bundan ibarətdir:
Əlbətdə mən kostyum geyinməklə müxalif deyiləm, mən özüm də bəzi vaxtlar mümkündür yüksəkliklərdə kürk geyinim, heç bir eybi də yoxdur, lakin bu bizm milli geyimimiz deyil.[11]
Lakin moda və bəzənməyin həddi bilinməlidir. Bu təbii bir məsələdir ki, bir cavanın mod və gözəlliyə əlaqəsi olsun, İslamda da bu məsələ qadağan olunmamışdır; qadağan olunan fitnə və fəsaddır. Bu hiss və düşüncə öz çərçivəsindən çıxarsa fəsadla nəticələnəcəkdir. Əsl mənada, bu cür geyim və gözəlliyə fikir vermək öz həyatında yolunu azmaqla nəticələnəcəkdir. Lakin təkəbbür və özünü nümayiş etməmək üçün geyinib bəzənirsə eybi yoxdur.[12]
Əlbətdə anlaşılmamazlıq olmasın ki, İslam mod və yeniliklə müxalifdir; bəlkə mod və yenilik öz həddini keçməsə, və insanlar uşaq kimi bir- birinin gözünə bəzənməsələr eybi yoxdur. O cür ki, geyim, rəftar və bəzənmək tərzi dəyişmirsə qadağan olunmur. Lakin əsas nöqtə budur bu mod və geyim Avropa meyilli olmasın bu halda bəyənilməz və xoşa gəlməzdir; bir vaxt Amerika və Avropada modelyerlər məcəllələrdə öz kişi və qadınları üçün bir moda hazırlayırlarsa biz də onlardan təqlidetməliyik? Şübhəsiz bu təqlid səhv bir fikirdir. Bu zaman lazımdır özümüz moda təyin edək və özümüz istehsal edək.[13]
Şamil olan rəvayətlər
Ümumi şəkildə işarə olunan rəvayətlərdən əlavə bir çox rəvayətlər xüsusi olaraq kafirlərə oxşar olmağı qadağan edir; və burada xülasə olaraq onlardan bir neçəsinə işarə olunacaq:

İmam Sadiq (ə) buyurur: Namaz halında yaxşı deyil bir parça ilə tuşeh olunsun, o cümlədən  yaxşı deyil namaz vaxtı libasın etizar halında olsun; çünkü bu cür libas geyinmək cahiliyyət dövrünün geyimidir.[19] Məlum olduğu kimi baxmayaraq ki, cahiliyyət dövrü sona çatmışdır lakin o zamanı və adət ənənəni xatırladığı üçün, imam bu işi məzəmmət edir.

Qərb mədəniyyəti haqqında bir nöqtə
Qərb (Avropa) mədəniyyətinin bir eybi var ki, bizim bildiyimiz qədər digər heç bir mədəniyyətdə o yoxdur; o da digəgər millətləri öz əsarətinə almaqdır. Bu tamamıyla insaniyyət, coğrafi və tarixi bir dəlildir. İlk mərhələlərdən elmə yol tapdılar və səy etdilər həmişə siyasi və iqtisədi əsarətlə (istismar yönəmli olan ondoqquzuncu əsrdə baş verdi) öz mədəniyyətlərini də irəli sürüb digərlərinə təhmil etdilər. Bunlar millətlərin mədəniyyəti ilə mübarizə etdilər; bu da bəyənilməzdir, o cür ki, siz çörəklə qatıq yeməyi öz meylinizlə seçirsiniz, lakin digərləri güc və təziq vasitəsiylə sizə kabab verib deyirlər yeməlisiniz! O zaman ki, bir i. Məcbur və təziq vasitəsi ilə oldu, zor, zülm və təkəbür üzündən olduğu üçün hər bir millət bunu inkar edir və həqiqətən də bu cür olmalıdır; misal üçün kalistuk Qərb ölkələrinin ixtirasıdır, Qərb camaatı bunu istəyir və öz adətləri ilə müvafiqdir. Lakin əgər siz ki, müəyyən bir ölkənin vətəndaşısınız təsadüfü olaraq kastyum olırsınız və kalistuk vurmursunuz bu zaman bu zama mədəniyyətsiz sayrlar! Nə üçün?! Bu sizin mədəniyyətinizdir; mənim səhvim nədir? Kastyum geyinmisinizsə, kalistuk da taxmalısınız əks halda hansısa məclisə girməyə icazə verilmir və mədəniyyətsiz, nəzakətsiz və ədəbsiz bir insan sayılırsınız! Bu da Qərb mədəniyyətinin təhmil olunması deməkdir. Qərb qadınlarının özlərinə məxsus adətləri vardır. Onlar qadın məsələlərində o cümlədən qayda qanunu kişilərlə rabitəsi, cəmiyətdə hazır olmasının öz mədəniyyəti vardır (istər müsbət istərsədə mənfi, bunda sözümüz yox) lakin səy edirlər bu mədəniyyəti bütün millətlərin mədəniyyətinə təhmil və icra etsinlər! Bu da Qərb mədəniyyətində mənfi hesab olunur.[22]
Öz ayaqlarınız üstə durun!
Allah Təala o zaman ki, peyğəmbərlərin və onları iman gətirən davamçılarının sifətlərini Tovrat və İncildə vəsf edir.  Mömünləri bir cür vəsf edir ki, onlar öz ayaqları üstə durmuşdurlar, bir halda ki, düşmənlər onların bu işlərindən qəzəblənirlər: Həzrət Məhəmməd (s) Allahın rəsuludur və o şəxslər ki, onunladır, kafirlərlə qəzəbli (və) öz aralarında mehribandırlar, onları səcdə və rüku halında müşahidə edərsən, Allahın razılığın istəyərlər. Onların nişanələri səcdə etdikləri üçün üzlərində aşkar olar. Bu onların Tövratda olan sifətləridir; nların misalı isə İncildə ölmüş tumurcuq kimidir ki, o yenidən cücərir ki, səmərə versin və öz ayağı üstə dursun və bu işlə kəndliləri heyrətə gətirir ki, onların çoxluğu kafirləri qəzəbləndirir.[23]
Əsl mənada moda pərəstliklə mübarizənin bir faydası da xüsusi ilə bunun mərkəzi Avropa mədəniyyətidir, odur ki, özümüzlə kifayətlənib öz ayaqlarımız üstə dururuq, bir həddə ki, düşmənləri qəzəbləndiririk. Təəccüblüdür İncildə müsəlmanları bu cür müstəqil vəsf edir lakin İslam ölkələri geyim və bəzi mədəniyyətlərdə Qərb ölkələrindən təqlid edirlər.
Məlum olduğu kimi, bir müsəlmanın tarixdə qeyd olunan böyqk mədəniyyəti dindən götürülmüşdür,  bir müsəlman öz mədəniyyətini Qərb mədəniyyətinə oxşatmaq istəyirsə moda pərəstlik və yeniliyi özünə əsas qərar verərsə ayə və rəvayət cəhətindən məzəmmət olunur: hətta bəzi yerlərdə öz mədəniyyətinin əksinə və digərlərinin mədəniyyətinin inkişaf etməsinə səbəb olur.
Əsas nöqtə budur ki, hər bir halda ifrat həddinə çatdırmayaq və hər bir geyimi  Qərb geyimi kimi olmasını elan etməyək, misal üçün bu gün kostyum  daha kafirlərin geyimi kimi nəzərdə tutulmur; bəlkə bu geyim öz mədəniyyətmizdə də qəbul olunur. Odur ki, kafirlərə oxşar və rəftarımızı onlara oxşatmaq müsəlmanların mədəniyyətində böyük təsiri vardır ki, kafirlərin mədəniyyətini cəmiyyətdə əks etdirir və bu da təhqiq olunub açıqlanmalıdir.

---