Ətraflı axtarış
Baxanların
6550
İnternetə qoyma tarixi: 2012/04/17
Sualın xülasəsi
Tələsmənin aradan qaldırılması üçün nə etmək lazımdır?
Sual
Tələsmənin aradan qaldırılması üçün nə etmək lazımdır?
Qısa cavab

Tələsmə (təlskənlik), dini təlimlərdə qadağan olunmuş işlərdəndir. Onun mənası isə işləri yerinə yetirməkdə tez addım atmaqdır. "Tələsmənin", "sürət" və "yerində addım atmaqla" fərqi vardır. Sürətin mənası budur ki, insan, lazım olan şərait və hazırlıq işlərindən sonra fürsəti əldən verməyə və işi yerinə yetirmək üçün qədəm götürə (addım ata). "Ləngimə, yavaşıma" və "sabit qalmaq" tələsmənin qarşılığında olan işlərdir və ləngimə, yubanma və işin hər tərəfli düşünülməsi mənasınadır.

Tələsmənin eybləri və zərərlərinin əsərlərinə və Peyğəmbərlərin və yaxşı əməl sahiblərinin xüsusiyyətlərindən olan səbr və ləngiməyə diqqət etməklə məlum olur ki, insan işini düşünmə və möhlətlə yerinə yetirə və hər bir halda aramlığı riayət edə. Əgər bir müddət belə əməl edə (çətinliklə də olsa), bu onun adi halından olacaq və tələsmə sifəti ondan gedəcək, aramlıq və vüqar (qürur) vücuda gələcək.

Ətreaflı cavab

Tələsmə, bəyənilməyən bir sifətdir və insanın rəftarında cürbəcür şəkildə aşkar olur. Yəni hazırlıq işləri başa çatmazdan qabaq insan, işi yerinə yetirmək üçün addım ata. Belə bir işin sonu məğlubiyyətdən başqa bir şey deyil. Bu ona oxşayır ki, insan, meyvəni yetişməmişdən qabaq dərə. Bu işində sonluğu meyvənin xarab olması və faydasının azalmasıdır. Yaxud əgər torpaq hazırlanmamışdan qabaq toxum səpilə, toxumun məhv olmasına və məhsulun azalmasına səbəb olar.

İmam Əli (ə) buyurub: Meyvəni yetişməmişdən qabaq yığan şəxs, münasib olmayan (şoranlıq) yerə toxum səpən şəxsə oxşayır (belə şəxs öz qüvvəsi və mayasını əldən verib və heç vaxt nəticəyə çatmaz).[1]

Təcrübə, ağıl və din, tələsmənin töhmət olunması, ziyanlığı və bəyənilməməsi barədə bir nəzərdədirlər və onun pisliyini bildiriblər. Rağib İsfəhani Tələsmənin mənbəsinin həva- həvəs olduğunu bildirir və bu mövzunu Quranda onun qadağan olmasına dəlil və sübut olaraq dəyərləndirir.[2]

Əmirəl- möminin (ə), tələsmənin axmaqlıqdan baş verdiyini qeyd edərək buyurub: İşi yerinə yetirməzdən əvvəl olan tələskənlik axmaqlıqdandır.[3]

Rəsuli Əkrəmdə (s) tələsmə və yavaşımanın mənbəsini belə açıqlayır: Ləngimə İlahi və tələsmə Şeytani işdir.[4]

Tələsmənin ziyan gətirən nəticəsinə diqqət etmək səbəb olur ki, biz bu sifətdən uzaq olaq və bu sifətin qarşısında olan aramlığı və qüruru öz həyatımızda başlıq (titul) qərar verək. Tələsmənin axırı.

Şeytani xasiyyətlər qəti olaraq fəsad və ziyan yaradandırlar. Onlardan hər biri özlərinin pisliyi və bəyənilməməzliyindən əlavə xoşa gəlməyən nəticələrə səbəb olar ki, bu da onların pisliyinə artırılır.

Bu barədə sizin diqqətinizi Əmirəl- mömininin (ə) qısa kəlamlarında işarə olunan tələsmənin təsirlərindən bəzisinə cəlb edirik:

Peşmanlıq: " إِياك‏ وَ الْعَجَلَ فَإِنَّهُ عُنْوَانُ الْفَوْتِ وَ النَّدَم" peşmanlıq və fürsətin əldən getməsinin başlanğıcı olan tələsmədən çəkin.[5]

Fikirləşməmiş və düşünülməmiş başlanılan iş adı halda məğlubiyyət və nəticəsizliyə səbəb olar. Həmçinin peşmanlıq, onun bəhrəsi olar. Buna əsasən insan, ikinci dəfə iş görmək imkanı və qızıl fürsətləri əldən vermiş olar.

Bədbəxtlik: " قَلَّ مَا تَنْجَحُ حِيلَةُ الْعَجُولِ" Tələsənin tədbirinin müvəffəqiyyətlə baş tutması çox az hallarda baş verər.[6]

Tələsmək, səbəb olar ki, insan, görəcəyi işi hərtərəfli düşünməyə. Bu yolla müvəffəqiyyət səbəblərindən bəzisini əldən verir. Nəhayətdə isə nəzərdə tutulan müvəffəqiyyəti əldən verir və bədbəxt olur.

Həlak olma və xətaya uğrama: " كَثْرَةُ الْعَجَلِ يُزِلُّ" çox tələsmək insanı xətaya düçar edər.[7] " قَلَّ مَنْ عَجِلَ إِلَّا هَلَك" Tələsən və həlak olmayan şəxs çox axdır.[8]

Tədbirsizlik və tələsmə səbəb olur ki, tələsən, onu xətaya uğradacaq yerlərin çoxunu görməyə və əməl vaxtı onlara düçar ola. Sonda isə ya xətaya uğraya ya da həlak ola.

Qəm, qüssə, kədər: " الْعَجَلُ قَبْلَ الْإِمْكَانِ يُوجِبُ الْغُصَّة"[9] İşdən əvvəl olan tələsmə qəm- qüssəyə səbəb olar.

Şadlıq və sevinc, insan yaşayışında ən vacib şeylərdəndir. Yersiz qəm- qüssə ilə məqsədə nail olmaq olmaz.

Gərək insan, öz əli ilə yaşayışının şadlıq və sevincini qəm- qüssəylə əvəz etməyə.

İmam Əli (ə) başqa nəticələri tələsmə üçün zikr edir ki, sözün ixtisar olmasına görə onları bəyan etmir və zisləri bu barədə "Ğurərul- hikəm" kitabında mövcud olan başlıqların mütaliəsinə dəvət edirik.

Bəyan olunduğu kimi tələsmənin qarşılığında olan məqam "sabit qalmaq" və "ləngimə, yavaşımaqdır". Yəni işi təfəkkürlə, səbrə və hər tərəfini ölçüb- biçməklə yerinə yetirmək.

Allahın Rəsulundan (s) olan bir hədisdə söylənibdir: Tələsmə, camaatı həlak edər, əgər camaat işləri səbr və dözümlə yerinə yetirsəydilər, heç kəs həlak olmazdı.[10]

Bu rəvayətdən istifadə olunur ki, insanların daha çox zərər və ziyan görməsi tələsmənin nəticəsindədir.

Bu barədə İmam Sadiq (ə) buyurub: Hər kəs münasib olmayan vaxtda bir iş üçün qədəm götürə, o işin tamam olmasıda yersiz və münasibətsiz olacaqdır.[11]

Bəyan olunanlardan bu nəticəyə gəlirik ki, insan, yerinə yetirəcəyi hər bir işi diqqət və agahlıqla, heç cür tələskənliyə yol vermədən onun hər bir tərəfini yoxlaya əvvəlcədən heç bir mühakimə yürütmədən tələsməkdən çəkinə. Tələsmənin müalicə yolu budur ki, işarə olunan zərərləri xatırlaya və tələsmənin qarşılığında olan, Peyğəmbərlər və yaxşı əməl sahiblərinin xüsusiyyətlərindən olan qürur və aramlığın yaxşılığı və dəyərini xatırlaya, sonra qəti qərara gələ ki, işini səbr və təfəkkürlə yerinə yetirə. Və heç bir halda səbr və düşüncəni əldən verməyə. Əgər bir şəxs zəhmət və çalışmaqla bir müddət bu metoda əməl edə, qürur və aramlıq onun adəti olar və tələsməkdən uzaq olar.

Axırda bu məqama diqqət etmək zəruridir ki, tələsmə, sürət və yerində atılan addımla fərqlidir.

Sürətin mənası budur ki, insan, lazım olan şərait və hazırlıq işlərindən sonra fürsəti əldən verməyə və işi yerinə yetirə.

Bu cəhətdən, yaxşı işlərdə fürsətdən istifadə etmək, din rəhbərlərinin sifarişlərindən hesab olunur:

Allahın Rəsulu (s): Beş şeyi beş şeydən qabaq qənimət hesab et: Cavanlığını qocalıqdan qabaq, sağlamlığını xəstəlikdən qabaq, sərvətini yoxsulluqdan qabaq, fürsətlərini çətinlikdən qabaq və yaşayışını ölümdən qabaq.[12]

Əmirəl- möminin (ə): Fürsətlər, buludların örtüb keçməsi kimi əldən gedəcək.[13]

Əmirəl- möminin (ə): Yaxşı işlərdən başqa hər bir işdə ləngimə (gecikmə) bəyənilibdir.[14]

İmam Baqir (ə): Yaxşı işlə üzbə- üz olan vaxt ləngiməkdən onu yerinə yetirmək üçün qədəm götür, çünki, sonradan nə baş verəcəyini bilmirsən.[15]

İmam Sadiq (ə): Hər kim xeyir niyyət edə, gərək onun üçün tələsə və onu təxirə salmaya. Çünki, bəzən bəndənin yerinə yetirdiyi yaxşı əməlin cavabında Allah- Taala buyurur: Səni bağışladır və gələcək xətalardan da keçəcəyəm.[16]

 


[1] - Nəhcül- bəlağə, səh 52, xətt 5, Darul- hicrət nəşriyyatı, Qum, tarixsiz.

[2] - Rağib İsfəhani, Hüseyn ibn Məhəmməd, Əl- mofrədat fi ğəribil- Quran, səh 548, Əd- daruş- şamiyyə, Beyrut, 1412 hicri qəməri.

[3] - Amədi, Əbdul- Vahid, Ğorərul- hikəm, səh 266, təbliğat dəftərxanasının nəşriyyatı, Qum, 1366 hi. Ş.

[4] - Təbərsi, Əli ibn Həsən, Mişkatul- ənvar, cild 1, səh 334, Heydəriyyə kitabxanası, Nəcəf, 1385, hicri qəməri.

[5] - Ğurərul- hikəm, səh 267.

[6] - Həmin.

[7] - Həmin.

[8] - Həmin.

[9] - Həmin.

[10] - Bərqi, Əhməd ibn Məhəmməd, Əl- məhasin, səh 215, Darul- kotobil- İslamiyyə, Qum, 1371 hicri qəməri.

[11] - Səduq, Məhəmməd ibn Əli, Əl- xisal, cild 1, səh 100, Cameye müdərrisin nəşriyyatı, Qum, 1403 hicri qəməri.

[12] - Tusi, Məhəmməd ibn Həsən, Əl- əmali, səh 525, Darus- səqafə nəşriyyatı, Qum, 1414 hicri qəməri.

[13] - Ğurərul- hikəm, səh 483.

[14] - Həmin.

[15] - Kuleyni, Məhəmməd ibn Yəqub, Kafi, cild 2, səh 142, hədis 3, Darul- kotobil- İslamiyyə, Tehran, 1365 hicri şəmsi.

[16] - Həmin, Hədis 6.

 

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • "Əhli-beyt" kimə deyilir?
    21679 İslam fəlsəfəsi 2011/06/28
    "Əhli-beyt" kəlməsi Quran, hədis və ilahiyyat termini olub, İslam peyğəmbərinin (s) ailəsi mənasındadır. Bu termin məlum (əhli-beyt) mənada Quranın "təthir" ayəsində; yəni "Əhzab" surəsinin 33-cü ayəsində istifadə olunmuşdur.«انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا» Şiə təfsirçilərinin hamısı, həmçinin əhli-sünnə təfsirçilərinin əksəriyyəti – şahidlərə, qərinələrə ...
  • Təthir ayəsi Quranın hansı surəsindədir?
    10163 Təfsir 2011/11/03
    Məruf təthir ayəsi, Əhzab surəsinin 33- cü ayəsidir. Bu ayədə Allah- Taala öz iradəsiylə əhli- beyt adlı bir dəstəni hər tərəfli pak olmasını açıqlamışdır. Bu ayə bir çox ayələrdən biridir ki, bir sıra rəvayətlər- yetmiş rəvayətdən çox- onun nazil olması məqamında sünnü və şiələrdən bizə ...
  • Yeni inqilabi nəğmələrə (pap) qulaq asmağın hökmü nədir?
    8751 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/17
    Бу суалын хүласә ҹавабы јохдур. Изаһлы ҹавабы сечин. ...
  • Mələklər ismət dərəcəsinə sahibdirlər?
    7596 Qədim kəlam 2012/06/13
    Mələklər və firiştələr çox şərif və lətif varlıqlardırlar. Mələklər çoxlu yaxşı xüsusiyyətlərə sahibdirlər ki, Quran ayələrində bəyan olubdur- o cümlədən heyvani və maddi xüsusiyyətlər onların vücuduna yol tapa bilmir. Mələklərin heç cürə günah etməyə meylləri və qüdrətləri yoxdur. Buna əsasən hər cür günahdan pak ...
  • Nə üçün bəzi müsəlmanların əməlləri onların din və məzhəb əqidələriylə üst- üstə düşməyib əksinə olur?
    6407 Əməli əxlaq 2011/05/15
    İnsan bir neçə təbəqədən təşkil olmuş bir varlıqdır; ruhi və İlahi, maddi və mənəvi, ictmai və atifi və... təbəqələrdən ibarətdir. Bu təbəqələr həmişə bir- biriylə mübarizədədirlər ki, bu da insanı əqidəsiylə əməlləri arasında müxalifətə doğru yol açır. İlahi dinlər, xüsusiylədə İslam dini insanları nəfsin istəkləri tələsindən qurtarıb onu ...
  • Имам Заманын (әҹ) бөјүк гејбәтиндән сонра әксәр алимләрин вилајәти-фәгиһ һаггында нәзәрләри нәдир?
    7186 Nizamlar hüquq və əhkam 2010/02/06
    Мин илдән чохдур ки шиә алимләри вилајәт-фәгиһ мәсәләси, онун һүдудлары вә ихтијарлары барәсиндә мүхтәлиф нәзәријәләр верирләр. Әбус-Сәлаһ Һәләби вә ибни Идрис кими алимләр өз китабларындан бу һагда хүсуси фәсл ачмыш вә Имам Заманын (әҹ) наиби мөвзусуда ајрыҹа бәһс етмишләр. Бәзи алимләри исә мүхтәлиф ...
  • Allah- Taala qadınlara naməhrəm olmadığı halda, nə üçün qadınlar namaz qılarkən kamil hicabla olmalıdırlar?
    10104 Əhkam və hüquq fəlsəfəsi 2011/05/31
    Şübhəsiz ki, dünyada elə bir şey yoxdur ki, Allah Taala məchul olsun və Allahın o şeydən xəbəri olmasın. Belə ki, bu anlamı Allaha Taalaya nisbət vermək mümkün deyil. Təbii ki, öz bəndələrinə də naməhrəm deyil. Amma insan ibadət zamanı özünü Allahın hüzurunda hiss etməli və onunla söhbət etməlidir. Bu zaman ...
  • Ислам вә бир прогармын зәрурилији.
    6731 Təzə kəlam 2009/11/10
    Бу вахта гәдәр дин алимләри вә фәгиһләр дүнјанын һәр бир саһәсинә аидијјаты олан ислам маарифи адлы бир хәзинәдән онун јалныз, ҹүзи һиссәләрин бәјаны илә мәшғул олмушлар. Ислама бу бахыш, бу вахта гәдәр сәбәб олуб ки ислам һаггындакы мүбһисәләр үмуми вә низамнамә шәкилиндә ҝетмәсин. Һәмчинин, исламын ҝөзәл ...
  • Nəyə görə İmam Əlinin (əleyhissalam)Nəhcül-Bəlağədəki 31-ci məktubundan vəsiyyətnamə kimi ad aparılır?
    5522 روایات و دعاهای برجای مانده 2015/05/30
    Vəsiyyət kəlməsi ərəb dilindən mənsı " sifariş" kimi mənalanır. İmam Əlinin (əleyhissalam)yazdığı məktub şəri vəsiyyətnamə hesab olunmur. Şəri vəsiyyətnamədə insan öz malına, sərvətinə görə sifarişlər edir ki, onun ölümündən sonra necə rəftar və sərf etsinlər. Bu məktub, zahirdə İmam Həsənə (əleyhissalam)və ya keçən bəhsdə cavabında dediyimiz
  • Kovsər hovuzu nədir?
    10929 Təfsir 2010/10/03
    "Kövsər" çoxlu xeyir mənasındadır. Onun üçün çoxlu dəlil və faktlar qeyd etmək olar. Məsələn: Kövsər arxı və hovuzu, şəfaət, nübüvvət, hikmət, elm, çoxlu nəsl, çoxlu zürriyyə və sair.Kövsərin iki mənası var, biri dünyaya aid (Fatimeyi- Zəhra (s), o biri isə axirətə (kövsər hovuzu)- na aiddir. Kövsər hovuzu, Behiştdə ləzzətli ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164534 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    162926 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119592 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113327 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    109849 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    93781 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54753 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    53495 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    45938 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45593 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...