Ətraflı axtarış
Baxanların
6476
İnternetə qoyma tarixi: 2011/08/23
Sualın xülasəsi
Rəvayətlərdə gəlmiş, imam Əlinin (əleyhissalam) doğulduqdan sonra İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) ağuşunda Qurandan ayələrin tilavət etməsi, İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) risaləti və risalətdən əvvəl Onun Quranın möhtəvasından xəbərsiz olması ilə necə uyğun gələ bilər?
Sual
Rəvayətdə var ki, İmam Əli (əleyhissalam) doğulduqdan sonra İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) ağuşunda o Həzrətə buyrur: “İstəyirsən ki, sənə Tövratdan və İncildən oxuyum? .....daha sonra Qurandan Möminlər surəsindən ayələr oxumağa başlayır.” Belə rəvayətlərin tarixi cəhətdən sənədləri nə dərəcədə mötəbərdir? Həmçinin, belə bir hadisənin İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) risaləti ilə Onun risalətdən qabaq Quranın möhtəvasından xəbərsiz olması məsələsi necə uyğun gəlir? Halbuki, İmam Əli (əleyhissalam) həmin zamanda Qurana və sair səmavi kitablardan xəbərdar olur?
Qısa cavab

 Belə bir rəvayət bəzi hədis mənbələrində gəlib. Amma, o rəvayətdə belə bir ifadə gəlməyib ki, İmam Əli (əleyhissalam)  İslam Peyğəmğbərinə (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) belə desinəgər istəyirsənsə sənə Tövrat  İncildən oxuyum?” – Bəlkə , İslam dini gəldikdən sonra imam Əli (əleyhissalam)  İslam Peyğəmbərinə (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) Möminlər surəsindən ayələr tilavət etmişdir  belə bir halət yəni, Möminlər surəsindən ayələr tilavət etməsi heç  İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) risaləti ilə ziddiyyətli bir şey təşkil etmir. Həmçinin, belə bir hadisə, İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) risalətdən əvvəl Quranın möhtəvasından xəbərsiz olması nəticəsini  vermir.  Çünki, Quranın elə bir həqiqət mərtəbəsi var ki, hələ nur aləmində olarkən birinci mərtəbəsi İslam Peyğəmbərinə (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) nazil olmuşdur..   Bəzi rəvayətlərdə Quranın birinci mətrəbəsinə işarə olunmuş  ondanpeyğəmbərlərdən ötrü həqiqətlərünvanı ilə ad aparılmışdır. Bu həqiqətlər əslində kəlmə  sözlər yox, elə həqiqətlərdir ki, heç bir zamana məhdud olmadan İslamdan əvvəl  ya sonraya aid olmasında heç bir fərqi yoxdur. Quranın mərtəbələri o dərəcədədir ki, onun hər bir mərtəbəsi müəyyən bir həddə bütün peyğəmbərlərə agahdır. Hər bir peyğəmbər bir növ xüsusi mərtəbədə Qurana bağlı olublar.

 Ona görə  imam Əli (əleyhissalam)  təvaəllüdündən dərhal sonra İslam Peyğəmbərinə (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) Quran ayələrindən tilavət etməsi o Həzrətdən ötrü heç  təzə bir məsələ deyildir. Bu ayələr əslində, Qurandan möminlərin ümumi şəkildə hidayət yollarına işarələrdir  İslam Peyğəmbəri (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) bu mənaları o anda bilirdi.

 Necə ki Həzrət İsa (əleyhissalam)  təvəllüdündən dərhal sonra belə tilavət etmişdir: Mən Allahın bəndəsiyəm. O, mənə səmavi kitab vermişdir  məni peyğəmbər qərar vermişdir.” Halbuki, həmin anda o Həzrətin əlində heç bir kitab yox idi. Deməli, hələ bu dünyaya gəlməmişdən əvvəl nur aləmində Allah-Taala o Həzrətə ilahi kitab nazil etmişdir.

Ətreaflı cavab

Əsl cavabdan əvvəl bir neçə məsələni diqqətə çatdırmaq istərdik;

 a)  Belə bir rəvayət bəzi hədis mənbələrində gəlib. Amma, o rəvayətdə belə bir ifadə gəlməyib ki, İmam Əli (əleyhissalam)  İslam Peyğəmbərinə (əleyhissalam)  belə desin ki: “əgər istəyirsənsə sənə Tövrat  İncildən oxuyum?” – Bəlkə , İslam dini artıq gəldikdən sonra imam Əli (əleyhissalam)  İslam Peyğəmbərinə (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) Möminlər surəsindən ayələr tilavət etmişdir.[1]

 b) Rəvayətin sənədlərini araşdırdıqda məlum oldu ki, bəzi sənədlər qeyri-mötəbər  rəvayəti nəql edən şəxslərin pis ya yaxşı insanlar olması haqqınıda tarixdə alimlər arasınında ixtilaf var. Amma, rəvayətin mətnini digər mötəbər  dəqiq köklərə əsasən qəbul etmək olar  o da bundan ibərətdir ki:

 1.Məsum İmam (əleyhissalam)  kamil insan nümünəsi olub, Quranın insaniyyət haqqındakı hökmlərini özündə təcəssüm etdirən  natiqi Qurandır. Müsəlmanların əlində olan yazı şəkilindəki Quran isə sakit  ya danışmaz bir Qurandır.[2]

 2.Digər səmavi kitabların tamamlayıcısı olan Qurani-Kərimin nazil olması mərhələsi hələ nur almində, ilk növbədə İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm)  məsum İmamların (əleyhimussalam) pak ruhlarına nazil olmuşdur. Necə ki, Quranda ayələrdən birində oxuyuruq: “(Ya Rəsulum!) Həqiqətən, Qur’an sənə hikmət sahibi olan, (hər şeyi) bilən Allah tərəfindən təlqin (vəhy tə’lim) olunur.”[3]  Ayədə həmin məsələyə işarə olunur ki, İslam Peyğəmbərinə (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) arada heç bir vəhy mələyi olmadan nur aləmində, Quranın həqiqəti ona nazil olur. Ondan sonra isə pak  məsum İmamların (əleyhimussalam) ruhlarına nazil olur.[4]  Bəzi rəvayətlərdə Quranın birinci mətrəbəsinə işarə olunmuş  ondanpeyğəmbərlərdən ötrü həqiqətlərünvanı ilə ad aparılmışdır. Bu həqiqətlər əslində, kəlmə  sözlər yox, elə həqiqətlərdir ki, heç bir zamana məhdud olmadan İslamdan əvvəl  ya sonraya aid olması arasında heç bir fərq yoxdur. Quranın mərtəbələri o dərəcədədir ki, onun hər bir mərtəbəsi müəyyən həddə, bütün peyğəmbərlərə agahdır. Hər bir peyğəmbər bir növ xüsusi bir mərtəbədə Qurana bağlı olub.[5] Baxmayaraq ki, Quranın ən yüksək  kamil həqiqəti yalnız, İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) qəlbinə nazil olmuşdur.

    Bütün qeyd olunmuşları nəzərə alaraq belə nəticəyə gəlmək olar ki:

 1.Bu rəvayətin İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) risaləti ilə heç bir ziddiyyəti yoxdur  rəvayət heç  İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) risalətindən əvvəl Quranının mahiyyətindən xəbərsiz olmasına da dəlalət etmir. Çünki, Quranın nazil olmasının neçə mərtəbəsi var ki, onun ilk mərtəbəsi   nur aləmində İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) pak ruhuna nazil olmuşdur. Belə ki, o Həzrətin dünyadakı maddi cismindən başqa, nur almində müəyyən həqiqəti  vardır. Necə ki, həzrət İsa (əleyhissalam)  təvəllüdündən dərhal sonra belə tilavət etmişdir: Mən Allahın bəndəsiyəm. O, mənə səmavi kitab vermişdir  məni peyğəmbər qərar vermişdir.”[6]  Halbuki, həmin anda o Həzrətin əlində heç bir kitab yox idi. Deməli, hələ bu dünyaya gəlməmişdən əvvəl nur aləmində, Allah-Taala o Həzrətə ilahi kitab nazil etmişdir.

 2.Nur aləmində Quranının nurani həqiqəti, İmam Əlinin (əleyhissalam)   pak ruhuna nazil olmuşdur. Ona görə  İmam Əlinin (əleyhissalam)  təvaəllüdündən dərhal sonra İslam Peyğəmbərinə (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) Quran ayələrindən tilavət etməsi o Həzrətdən ötrü heç  təzə bir məsələ deyildir. Çünki, İslam Peyğəmbəri (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) əvvəldən Quranın elminə vaqif olmasından əlavə, Allah-Taalanın izni ilə bütün aləmin  Quranın həqiqətlərinə  alim  agahdır.

        Daha çox məlumat üçün aşağadakı mənbələrə müraciət edə bilərsiniz:

 Peyğəmbərin (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) İmamlara (əleyhimusallam) üstünlükləri, sual 1384 (sayt: 4213)

 Şiənin İmamlarının (əleyhimusssalam) digər peyğəmbərlərlə nisbətdə məqamları, sual 5227 (sayt: 6067)

 İmam Əlinin (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) vəchullah olması, sual 8680 (sayt: 9850)



[1] Şeyx Tusi, Əmali, səh.708; Darus-Səqafə çapxanası, Qum, 1414 h.q; Məclisi, Məhəmməd Baqir, Biharul-Ənvar, c.35; səh18, Vifa müəssisəsi, Beyrut, 1404 h.q;

[2] Saytda mövzu: “Məsum İmamların (əleyhissalam)  Qurana nisbət fəzilət  üstünlükləri”, sual 10232 (sayt 10152); “İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) Qurana üstünlüyü”, sual 3899 (sayt 4177).

[3] Nəml surəsi 6

[4] Təyyib Seyyid Əbdül-Hüseyn, Ətyəbül bəyan fi təfsiril-Quran, c.9, səh.107,354, c.10; səh.285, 286, İslam nəşriyyatı, Tehran, ikinci çap, 1378 şəmsi ili.

[5] Saytda mövzu: Qurannın həqiqət  mərtəbələri, sual 10688 (sayt 12360); Quranın nazil olma mətrəbələri  ilahi vəhydə kəlmənin rolu, sual 3234 (sayt: 4076), Quranan nazil olması, sual 140 (sayt 1017)

[6] Məryəm surəsi 30

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Mütərəqqi ilahi-rəhmani idarə sistemində insanın ruhi yüksəliş metodunu bəyan və şərh edin.
    6474 İslam fəlsəfəsi 2012/04/09
    Bu sual ideal cəmiyyət, yaxud xilaskar ideologiyasının barəsində digər bir bəyandır. Əflatunun irəli sürdüyü ideal cəmiyyət insanın “Respublika” kitabında təsvir edilən ən qədim və məşhur yüksəliş modelidir. İslam aləmində Farabi də “İdeal cəmiyyətin əhalisinin rəyləri” adlı kitabında ideal islam hökuməti və onun rəisi ilə əlaqədar bəhs aparmışdır. ...
  • Nə üçün qadın müctəhid ola bilməz?
    8083 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/16
    Din alimlərinin və mütəxəssislərinin qadının müctəhid və hakim olması mövzusunda nəzərləri müxtəlifdir. Həmçinin bu mövzu islam dininin zəruri qanunlarından sayılmır. Qadının müctəhid və şəri hakim ola bilməməsini iddia edənlər də öz növbələrində hədislərə və alimlərin icmasına istinad edirlər. Bunu da qeyd edək ki, bu mövzu olduqca geniş bir mövzudur.Amma biz ...
  • Bilal evlənmişdimi? Əgər cavab müsbətdirsə, onun övladları da var idimi?
    6382 Fiqh tarixi 2011/10/20
    Tarix kitablarında Bilalın evlənməsi ilə əlaqədar müəyyən məqamlar qeyd olunmuşdur. Misal üçün, yazmışlar ki, Peyğəmbəri-əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih)-in təklifi və israrı ilə Bəni-Kənanədən olan bir qadınla,[1] bəzi mənbələrə görə isə, Bəni-Zöhrədən olan bir ...
  • Bəhailərin əqidəsinin səhv olması, onların murdar olmasının dəlilini və sadə lövh insanların o əqidədən qəbul etməsinin hökmünü açıqlayın?
    6799 Qədim kəlam 2010/11/10
    Mirzə Hüseynəli Bəhainin (Bəhai məzhəbinin banisi) əqidəsi öz kitablarında buna əsaslanır ki, "ov" və "Əli Məhəmməd bab" ın qiyam etməsiylə islam dini nabud (ləğv) olmuş və həzrət Məhəmməd (s)- in peyğəmbərlik və risaləti sona çatmışdır. Belə bir fikir "bab" qiyamını qəbul edib və vədə verdiyi "ov" həmin ...
  • Dini və Quran fəaliyyətlərində pul və muzd almağın, ümumiyyətlə vacibi kifayi fəaliyyətlərdə pul almağın hökmü nədir?
    7397 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/03/11
    Əgər dini fəaliyyətlər (Qurandan başqa fəaliyyətlər o cümlədən Quran oxumaq və əzbərləmək kimi) vacib işlərdə olarsa; misal üçün namazın vacib məsələlərini öyrətmək kimi, bu fəaliyyətlərdə pul və muzd almağa icazə verilmir. Amma dini fəaliyyətlər müstəhəb işlərdə olarsa, pul və muzd almağın eybi yoxdur. Quran fəaliyyəti, yalnız Quran ...
  • Müntəzər (intizarı çəkilən) Məhdi barəsində şiənin nəzəri nədir?
    9701 Qədim kəlam 2010/11/10
    Yuxarıdakı sual çox külli və ümumi olduğundan, qərara almışıq ki, həzrət Məhdi (əleyhis-salam)-ın həyatı, qeybət dövrünün xəbərləri və zühur əlamətlərinə qısaca işarə etmiş olaq. O həzrətin adı “ م.ح.م.دM.h.m.d”dir. Onun çoxlu ləqəbləri vardır, o cümlədən: Qaim, Müntəzər, Sahibul-əsr və s. O həzrətin əziz atası imam ...
  • Din və mədəniyyətin əlaqəsi necədir?
    13898 Təzə kəlam 2011/02/14
    Din və mədəniyyətin əlaqəsini açıqlamaq, din və mədəniyyətin hədəf, təsir və mahiyyətini dəqiq tanıyarkən mümkündür. Bir dəstə din və mədəniyyət arasındakı bütün əlaqələri inkar ediblər. amma bu baxış düzgün deyil. Əlbəttə bu məsələ aydındır ki, mədəniyyətlərin bəzisi təkamülə yetişmək olan səmavi dinlərin uca hədəflərinə qarşı olduqlarına görə, dinlə uyğun ...
  • "Hər gün Aşura, hər yer Kərbəla" şüarı rəvayət və ya hədisdirmi? Sənəd və etibarı nə dərəcədədir?
    13278 Məsumların (Əleyhimussəlam) sirəsi 2011/07/02
    Rəvayi mətnlərində bu cümlənin (Hər gün Aşura, hər yer Kərbəladır) məsumlardan nəql olunan hədis olmasını isbatlayan heç bir sənədə rast gəlmədik. Amma sözügüdən ibarə Kərbəla hadisəsi kolleksiyasından düzgün götürülmüş, imamət xəttini göstərən və bir neçə ibrətli mesajı əhatə edir. Heç bir gün Aşura günü kimi olmayıb və olmayacaq, amma zalımların ...
  • Hansı dəlillərə əsasən Məmun İmam Riza (əleyhis-salam)-ın bayram namazı qılınmasının qarşısını aldı?
    5994 تاريخ بزرگان 2012/03/14
    Məmunun İmam Əli ibni Musər-Riza (əleyhis-salam)-ın imaməti ilə fitr bayram namazı qılınmasının qarşısını almasının ümdə dəlili o həzrətin namaz qılması ilə əlaqədar hökumətə yönələn təhlükə hissi idi. Bu hadisə Mərv (Xorasan) əhalisinin İmam Riza (əleyhis-salam)-ın müsəllaya getməsi xəbərini eşitməklə eyni zamanda hamılıqla evlərindən müsəllaya tərəf axışmaları zamanı ...
  • Müəllimlə tələbənin (orta və ali məktəb tələbəsinin) qarşılıqlı hüquqları hansılardır?
    16999 Əməli əxlaq 2011/10/20
    Müəllimlə şagird və tələbənin qarşılıqlı olaraq çoxlu hüquqları vardır. Onları iki qismə bölmək olar: 1. Müəllimin şagirdə və tələbəyə qarşı vəzifəsi; bunlar əxlaqi, tərbiyəvi, elm və təlim vəzifələrindən ibarətdir.

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164475 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    162599 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119531 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113203 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    109547 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    93671 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54717 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    53266 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    45866 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45520 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...