Ətraflı axtarış
Baxanların
6943
İnternetə qoyma tarixi: 2012/02/13
Sualın xülasəsi
Həzrət Əli (əleyhis-salam)-ın Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in barəsində buyurduğu “təbibun dəvvarun bitibbih” cümləsində məqsəd nədir?
Sual
Əli (əleyhis-salam)-ın Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in barəsindəki buyurduğu “təbibun dəvvarun bitibbih” hansı mənayadır?
Qısa cavab

Əli (əleyhis-salam) Peyğəmbər Əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih)-i özünün dava-dərman və  tibb avadanlıqları ilə ruhi və mənəvi müalicəyə ehtiyaclı olanların arxasınca ciddi səylə gedərək onları müalicə etmək istəyən bir həkimə və təbibə bənzədir. O həzrətin vəzifəsini “insanların ruhunu müalicə etmək” kimi bəyan edir və buyurur: “Təbibun dəvvarun bitibbih” – o, cəhalət xəstəliyinin həkimi, rəzalət və məzəmmət olunan əxlaqların təbibi idi, özünün dava-dərman və tibb avadanlıqları ilə daim hərəkətdə idi.” Bu da göstərir ki, o həzrət cahilləri müalicə və azğınları hidayət etmək üçün heç bir səy və fəaliyyətindən əsirgəmir, bu yolda var-qüvvəsini sərf edir və bu məqsədi həyata keçirmək üçün özünü vəzifəli bilirdi.

Diqqət yetirilməli məsələ budur ki, camaatın fiziki cisimləri və orqanizmləri ilə əlaqədar fəaliyyət göstərən, öz xüsusi klinikalarında xəstəni gözləyən təbiblərin adətinin əksinə olaraq Peyğəmbəri-əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih) özü şəxsən xəstələrin ardınca gedirdi. Başqa sözlə, o həzrətin camaatın ruhi xəstəliklərini müalicə etməkdən ibarət olan ilahi risaləti (vəzifəsi) daha ümumi səviyyəlidir, bu ilahi vəzifə tələb edir ki, camaatın ardınca getsin, onların ruhlarını və qəlblərini müalicə etsin.

Ətreaflı cavab

“Təbibun dəvvar” (həddindən artıq gəzən səyyar təbib) məfhumunun aydın olunması üçün Əli (əleyhis-salam)-ın Peyğəmbəri-əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih)-in əxlaqi səciyyələrini və mənəvi xislətlərini bəyan etdiyi xütbənin bir hissəsini araşdırırıq. Bundan sonra öz sualınızın cavabını alacaqsınız:

طَبِیبٌ دَوَّارٌ بِطِبِّهِ قَدْ أَحْکَمَ مَرَاهِمَهُ وَ أَحْمَى مَوَاسِمَهُ یَضَعُ ذَلِکَ حَیْثُ الْحَاجَةُ إِلَیْهِ مِنْ قُلُوبٍ عُمْیٍ وَ آذَانٍ صُمٍّ وَ أَلْسِنَةٍ بُکْمٍ مُتَتَبِّعٌ بِدَوَائِهِ مَوَاضِعَ الْغَفْلَةِ وَ مَوَاطِنَ الْحَیْرَةِ ...

“O (Peyğəmbəri-əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih)) öz tibbi (avadanlıqları) ilə daim hərəkətdə olan səyyar bir həkimdir, özünün dərmanlarını və məlhəmlərini gözəl şəkildə hazırlamış, (sağalmaz yaraları yandırmaq və məhv etmək üçün) dağ basmaq vasitələrini qızdırmışdı, lazım olan yerlərdə öz dərmanları ilə kor qəlbləri, kar qulaqları, lal dilləri qəflətə düşən, sərgərdan qalan xəstələri müalicə edirdi. Həmin kəslər ki, hikmət nurundan heç bir bəhrələri yox idi, öz təfəkkürlərini, ruhlarının dərinliklərini elm nuru ilə işıqlandırmamışdılar...[1]

İmam Əli (əleyhis-salam) Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-i öz tibbi avadanlıqları ilə ruhi təbabətə ciddi ehtiyacı olan şəxsin ardınca gedən bir həkimə bənzədir, o həzrətin vəzifəsinin insanların qəlbini, ruhunu müalicə etməkdən ibarət olduğunu buyurur və əlavə edir: “O, öz tibbi ilə gəzintidə olan səyyar bir təbib idi.” O həzrət cəhalət xəstəliklərini müalicə edən həkim, məzəmmət olunan alçaq və rəzalət xislətlərinin təbibi idi. Öz tibbi ilə həmişə seyrdə, səyahətdə idi. Yəni, cahil və azğın insanları müalicə etmək üçün özünü vəqf etmişdi və bu işdə özünü vəzifəli bilirdi.

“Mərahim” kəlməsi (dərman mənasına olan “mərhəm”in cəmidir) o həzrətdə mövcud olan elm, gözəl və bəyənilən əxlaqi səciyyələrə kinayə, istiarədir. “Məvasim” kəlməsi də yol göstərməyin, təlim-tərbiyənin heç bir faydası olmayan şəxslər barəsində ilahi-şəri cəza qanunları üçün istiarədir. Buna əsasən, o həzrət məharətli və ixtisaslı bir həkim kimi heç bir dava-dərmanın, məlhəmin faydalı olmadığı şəxslər üçün yaraya dağ basmaq və yandırmaq avadanlıqlarından istifadə edirdi. Kor qəlbləri qəflətdən ayıltmaq üçün ehtiyac duyulan yerlərdə bu dərmanlardan və vasitələrdən istifadə edirdi. Nəticədə onları haqq yolunda qərar verir, onların bəsirət gözlərini bu vasitə ilə açırdı ki, elm və hidayət nurunu qəbul etsinlər. Kar qulaqları müalicə edərək onları öyüd-nəsihəti qəbul etməyə hazırlayırdı. “Səməm” kəlməsi (karlıq) məcazi şəkildə moizəni, öyüd-nəsihəti və yol göstərməni qəbul etməyən şəxslər barəsində istifadə olunur. Bu da “məlzum”un adının “lazım”a qoyulması qəbilindəndir. Çünki karlıq moizə və öyüd-nəsihətdən bəhrələnməyin qarşısını alır. Həmçinin lal dilləri müalicə edirdi ki, onlar Allaha zikr etsinlər və hikmətli sözlər danışsınlar. “Bəkəm” (lallıq) kəlməsi məcazi şəkildə o dillərə aid edilir ki, lazım olan və xoşagələn şeyləri danışa bilmir, nəticədə lal insanlarda olduğu kimi, sanki dilsizdirlər.

Deməli, insanın ruhani təbibə ehtiyacı onun fiziki bədəni ilə əlaqədar təbibə olan ehtiyacından olduqca artıqdır. Çünki fiziki xəstəliklərin müalicəsi onun yalnız maddi və məhdud həyatının davamına səbəb olur, lakin ruhi xəstəliklərin müalicəsi əbədi həyatına zəmanət verir və bu həyatın dərkinə səbəb olur.

Burada diqqət yetirilməli məsələ budur ki, insanların fiziki orqanizmlərini müalicə edən, öz şəxsi klinikalarında oturaraq xəstənin gəlişini gözləyən və bundan sonra müalicə etmək qərarına gələn adi təbiblərinin əksinə olaraq islam Peyğəmbəri (səlləllahu əleyhi və alih) özü şəxsən xəstələrin ardınca gedirdi. Başqa sözlə desək, o həzrətin insanların ruhlarının müalicəsindən ibarət olan ilahi vəzifəsini yerinə yetirməsi daha ümumi səviyyəlidir.[2] Bu ilahi vəzifə tələb edirdi ki, şəxsən xəstələrin sorağına getsin və onları müalicə etsin.

"Nəhcul-bəlağə”nin şərhçisi İbni Əbil-Hədid “təbibun dəvvar” barəsində yazır: “Peyğəmbər daim hərəkətdə olan səyyar bir təbib idi. Səyahətdə olan təbibin təcrübəsi artıq olur. “Səyahətdə olmaq” dedikdə məqsəd budur ki, özü xəstələrin ardınca getsin. Çünki saleh və yaxşı insanlar ruhları xəstə olanların ardınca gedir və onları müalicə edirlər. Demişlər ki, həzrət İsa (əleyhis-salam)-ı günahkar və əxlaqsız bir şəxsin qapısında gördükdə təəccüb etdilər. Ondan soruşdular: “Ey Allahın Peyğəmbəri! Nə üçün siz burada durmuşsunuz?!” Həzrət buyurdu: “Həkim xəstənin ardınca gedər!”[3]



[1] "Nəhcul-bəlağə", xütbə 108; İbni Meysəm Bəhrani, "Nəhcul-bəlağə"nin şərhi, tərcüməçilər: Məhəmmədi Müqəddəm, Qurban Əli, Nəvai, Yəhyazadə, Əli Əsğər, 3-cü cild, səh. 7-75, İmam Riza (əleyhis-salam)-ın hərəmində fəaliyyət göstərən islami tədqiqat qurumu; İbni Əbil-Hədid, "Nəhcul-bəlağə"nin şərhi, 7-ci cild, səh. 184, Ayətullah Mərəşi Nəcəfinin kitabxanası, Qum, 1-ci çap, 1437-ci il

[2] Bugünkü dünyada mövcud olan sərhədsiz həkimlər kimi. Öz həkimlik vəzifələrini yerinə yetirmək üçün xəstələrin hansı ölkədən olması onlar üçün heç bir əhəmiyyət daşımır.

[3] İbni Əbil-Həddid, "Nəhcul-bəlağə”nin şərhi, 7-ci cild, səh. 184

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    163854 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    159244 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    118758 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    111943 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    105860 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    92611 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54159 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    49646 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    44975 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    44427 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...