Ətraflı axtarış
Baxanların
7125
İnternetə qoyma tarixi: 2010/05/19
Sualın xülasəsi
Hal hazırda behişt və cəhənnəm var?
Sual
Hal hazırda behişt və cəhənnəm var?
Qısa cavab

Ayə və rəvayətlərdən belə çıxır ki, vəd edilmiş behişt və cəhənnəm hal hazırda mövcuddur. Axirətdə isə tam şəkildə öz əksini tapacaq. İnsan öz əbədi yerində əməlləri, inancları və əxlaqı səviyyəsində sövq veriləcək. Lakin behişt və cəhənnəm üçün digər növlərdə təsvir olunub. Məsələn: dünyada müşahidə ilə, insanın bərzəxdəki yeri ona təcəlla olunaraq, göstərilir. Bu da onun ləzzət və ya əzab almasına səbəb olur. Əlbəttə əməllərin, inancların və əxlaqın insan axirətində necə təsir qoyacağı barədə fikir ayrılığı var və müxtəlif təfsirlər mövcuddur. Ümumiyyətlə belə formaya salmaq olar:

A) Həzrəti Adəm və Həvvanın daxil olduğu behiştdir ki yer üzünə hübut edib.

b) Əməllərin behişt və cəhənnəmi ki, insanı əhatəyə alıb.

v) Bərzəxdəki behişt və cəhənnəm ki, vəd edilmiş behişt və cəhənnəmdən bir nümunədir, lakin onların özü deyil. İnsanın behişt ə ya cəhənnəmə getməsinin qəti olması özünün ixtiyarında və onun əmməllərinə bağlıdır.

Ətreaflı cavab

Behişt və cəhənnəmə insanın əbədi yeri kimi qiyamətdən sonra inanc qeybə iman etmə yerlərindən biridir. Bunlar nəqlə yəni ayə və rəvayətlərə müraciət etdikdən sonra tam formada anlana bilər. Ağıl yolu ilə isə bunlar tam şəkildə araşdırılıb, aşkar oluna bilməz. Əlbəttə bu növ məsələlər o qədər də çox və ya qaranlıq deyillər ki, insanın inancına xələl gətirsinlər.

O cümlə məsələlərdən biri də budur ki, behişt ə cəhənnəm hal hazırda mövcuddurlarmı? Əgər varlarsa, haradadırlar? İndi necədirlər? Boş yerdirlər ki, insanlar oranı doldurub təkmilləşdirəcəklər yoxsa, ümumilikdə yaradılıb və insanlar orada ancaq axirətdə daxil ola biləcəklər və yaxut behişt ə cəhənnəm axirətdə yaradılacaq? Və...

Yuxarıda kı sualları araşdırmaq üçün iki məsələni diqqətlə nəzərdən keçirtmək lazımdır?

İnsanın əməllərinin onun axirətinə təsirinin keyfiyyəti,

Behişt və cəhənnəmin növləri və onların barəsində müxtəlif baxiş və nəzəriyyələr.

İnsanın əməllərinin onun axirətinə təsirinin keyfiyyəti barədə nəzəriyyələr:

Axirətdəki savab və günahlar müqavilə şəkilində dünyada insanın fikirlərinin, niyyətlərinin və əməllərinin şəkilində təsir göstərir. Şəri təzirlər, həddlər və ya intizamio qayda pozğunluqları kimidir. Yəni dünyadakı əməllər ilə axirətdəki hadisələr arasında həqiqi əlaqə yoxdur.

Axirətdəki savab və cəzalar enerjinin maddəyə dönmə növündəndir. Yəni insanın dünyada yaxşı və pis işlər üçün sərf etdiyi enerjilər, axirətdə maddəyə çevirilərək, insanın nemətli ya əzablı yerdə olması ilənəticələnəcək.

İnsanın halətləri, fikirləri və əməlləri zahir və batinə malikdirlər. Dünyada insan növü üçün ancaq onun zahiri və xarici görünüşü aydındır. Əksəriyyət onun batinindən xəbərsizdirlər. Ölümdən sonra onların batinləri bərzəxdə və kamil formada qiyamətdə aşkar olacaq. Həmin batinlər şəxsin nemət və ya əzabda olmasına gətirib çıxardacaq.

İnsanın halətləri, fikirləri və əməlləri insanın bədəni və ruhundan xaric olduğu kimi, onun batini və ya sirətinə də təsir göstərirlər. Və onu formalaşdırırlar. Baxmayaraq ki, insanın özü öz batini sirətindən və bu təsir qoyma prossesindən qafildir. Dünyada sifətlər insan kimidirlər. Axirətdə isə batinlər aşkar olacaq və insan özü özünə dünyada bağışladığı xasiyyətlərlə zühur edəcək. Bu batinin aşkar olması səadət və ya əzab məsələsi ilə nəticələnəcək.

İlkin iki nəzəriyyə Quran və hədislərin zahiri ilə uyğun deyil. Axirətdəki əzab və səadətin məsələsini araşdıra bilməz. Sonrakı iki nəzəriyyə Quran[1] və hədislərin zahiri ilə uyğun olmalarına baxmayaraq, lakin bərzəx və qiyamətin təkcə bəzi hallarını açıqlama imkanlarına malikdirlər. Onların hamısını açıqlama imkanları yoxdur.

2) Behişt və cəhənnəmin növləri və onların barəsində müxtəlif baxiş və nəzəriyyələr:

A) Allahın verdiyi vədə və əzablar behişt və cəhənnəmlər yalnız tərbiyət cəhətdən mühümdür. Həqiqətdə behişt və cəhənnəmin almasına zərurət yoxdur. Cəmiyyət behişt tamahı ilə zə cəhənnəm qorxusu ilə pisliklərdən uzaqlaşıb və yaxşılıqlara tərəf gedirlərsə, Allahın məqsədi yəni insanın islahı prossesi hasilolur. Elə bi kifayətdir.

B) Behişt təbəqəsiz tövhid cəmiyyətidir. Cəhənnəm isə sərmayədarlıq sistemidir. Bunlardan başqa bir şey deyil. Deməli behişt sevərlər fəhlə sistemini yaratmalıdırlar ki, bu dünyada behiştə çatsınlar.

C) Behişt bu dünyanın başqa kürələrindədir. Teknologiya və astoronomiyanın inkişafı və təkamülü ilə oranı da ələ keçirəcəyik. Və yer cəhənnəmindən azad olacağıq.

Q) Behişt yəni fəzilətli sifətlərə sifətlənmək və cəhənnəm yəni pislikərə bulaşmaq. Nəticədə behişiti sevən və cəhənnəmdən uzaqlaşmaq istəyən şəxs pisliklərdən uzaqlaşmalı və yaxşılıqlara bəzənməlidir.

Bu dörd təfsir də matriyalistlərin tərəfindən verilən araşdırmadır. Quran və hədislərin zahiri ilə uzlaşmayıb və peyğəmbərlərin göndərilməsi və kitabların gəlməsi və qeybə iman və s məsələlərlə ziddiyyət təşkil edir. Qəbul olunmur. Çünki Quran ayələrində sifətləndirilən behişt və cəhənnəm insan ölümündən sonra və qiyamətdə göstəriləcək. İnsanın həmişəlik mənzilgahı olacaq. Dünyadada keçici və fani şəkildə yox.

D) Həzrəti Adəmin və Həvvanın yaradldıqdan sonra daxil olduğu behişt ki bir müddətdən sonra oradan çıxdılar və yerə gəldilər, o behişt bu dünyadan bir mərhələ sayılır. Cünki əgər bu cür olmasaydı Adəm (ə) oradan çıxmazdı. Həmçinin insan əməlləri onun tapılmasında və keyfiyyətində heç bir dəxaləti olmayıb.

L) Bərzəxdəki behişt və ya cəhənnəm İnsan əməllərinin batini əməllərinin təcəllası: İnsan əməllərinin batini əməllərinin təcəllası və bəzxi insanların sirəti məna və qəlb əhli üçün ölümdən qabaq sırf möminlər və kafirlər üçün ölümdən sonra aydən olur. Batinlərini görmək onların qiyamətə qədər səadət və ya əzablanmasına səbəb olur.

Bu behişt və cəhənnəm çünki qiyamətdən qabaqdır, dünya və onun mərtəbələrindən bir kimi sayılır və dünyada olan insanlara işrafları var. Bəzən də yuxu aləmində gözə görükürlər. Bu nəzər üçüncü və dördüncü nəzərlər ilə təfsir oluna bilər.[2]

M) Axirətdə ki behişt və cəhənnəm: Ayə və hədislərdən belə nəticə almaq olar ki, Bu behişt və cəhənnəm hazırda mövcüddür. Çünki onun bir qismi meracda Peyğəmbərin müşahidəsi olubdur.[3] Bu formada ki, hər dünyaya gələn uşaq üçün iki yer biri behiştdə və digəri isə cəhənnəmdə açılır. Əgər saleh əməllər və imanla dünyadan gedərsə, behişt yerinə gedəcək və əgər bu cür olmazsa, cəhənnəm yerinə gedəcək. Lakin onun behişitin müxtəlif mərhələlərində qərar tapması və ya cəhənnəmin mərtəbələrində olmasə və ləzzətlətdən və əzablardan bəhrələnməsi insanının bu dünyadakı əməllərinə bağlıdır.

İmam Sadiq (ə) dan mötəbər hədisdə gəlibdir ki, Allah taala heç kəsi yaratmayıb məgər həm behiştdə və həm cəhənnəmdə onun üçün bir yer hazırlayıb, Elə ki behişt əhli behiştdə və cəhənnəm əhli cəhənnəmdə yerləşdi, münadi nida edəcək: Ey behişt əhli gəlin cəhənnəmdəki yerlərinizə baxın və onlar da baxacaq onların cəhənnəmdə ki yerlərini onlara göstərəcəklər. Deyəcəklər bi o yerdir ki, sizin üçün hazırlanmışdı. Əgər günah etsəydiniz burada olacaqdınız. ,Onlar çox şadlanacaqlar. Sonra Cəhənnəm əhlinə səslənəcək ki, behiştəki sizin üçün hazırlanmış yerinizə baxın, əgər saleh əməllər və Allahdan itaət etsəydiniz orada olacaqdınız, onlar çox heyfislənəcəklər və ona görə də əgər ölüm olsaydı narahatlıqdan öləcəkdilər. Bu məsələ bu ayənin təfsiridir ki, Allah taala behişt əhlinin barəsində buyurur: Onlar behişti irs aparacaqlar və orada əbədi və həmişəlik olacaqlar.[4] [5]

Buna əsasən qiyamətdəki behişt və cəhənnəm insanın əbədi mənzili olacaq. Onlar hal hazırda da mövcuddurlar. İnsanın halları, niyyətləri və əməlləri nəticəsində təkmil olurlar. Onların keyfiyyəti formalaşır. Qiyamətə qədər bərpa olacaq. Heç kəs onlara girməyib və ancaq Peyğəmbər üçün meracda görünüb.

Deməli:

A) Həzrəti Adəm və Həvvanın behişti

B) Ölümdən qabaq kı behişt və cəhənnəmlər yuxuda və ya oyaqlıqda görünürlər və ya ölümdən sonra bərzəxdə və ya müşahidə edilirlər. Hamısı həqiqi behişt və cəhənnəmdən bir nümunə və misaldır onların özü deyil.

İstifadə olunmuş ədəbiyyat:

1- Məadşünaslıq, hüseyni tehrani cild 1 və 2

2- Mənazilül axirət, Mühəddüs Qumi, səh 170- 181

3- Məadşünaslıq, əli şirvani

4- Əbədi dünyaya tərəf, Qurbani

5- İmam Xumeyni baxışından məad, Rəhimpur

6- Ölümdən sonrakı həyat, Təbatəbayi

7- İslami araşdırmalar, Təbatəbayi, səh 354-382



[1] - Nisa, 10; tövbə, 34- 35

[2] - Məadşünaslıq, Hüseyni Tehrani cild 2, səh 157-192

[3] - Öncə ki, səh 292-320 İsra surəsinin 1 ci ayəsinin təfsirləri

[4] - Bəharul Ənvar, cild 8, səh 125- 287; Şeyx Abbas Quminin Mənazilul Axirət kitabının 129- 130 cu səhifələrindən nəql ilə

[5] - Möminun, ayə 10- 11

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Uşaq saldırmaq haramdırmı?
    32096 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/07/18
    `Uşaq saldırma haram və böyük günahlardandır. Bu işi görən tövbə etməli və kəffarəsi (iki ay bir- birinin ardınca oruc tutmaq) var. onun diyəsi də belədir. Rüşeyim uşaqlıqda qərarlaşandan sonra, 40 gün müddətində spermadır. Onu saldırmağın diyəsi bu müddətdə 20 misqal şərii qızıl sikkədir ki, hər ...
  • Bir kosmonavt səmada qibləni necə təyin etməli, necə dəstəmaz alıb və namaz qılmalıdır; onun namazı tamamdır yoxsa qəsr?
    7543 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Vacib namazlar, heç bir şəraitdə insanın boynundan götürülmür. Hər bir müsəlman ki, təklif yaşına çatmışdırsa, vacibdir hər hansı bir halda mümkündürsə öz namazını qılmalıdır. O şəxslər ki, səmadadırlar əgər yer kürəsinə doğru üzlərini çevirsələr qibləyə doğru durmuşdurlar. Amma yer kürəsinin hansı tərəfdə olduğunu təyin edə bilməyirlərsə dörd tərəfə namazlarını ...
  • Rəvayət vardır ki, Allah- Taala Fatimənin paklığına xatir onun övladlarını cəhənnəmə aparmaz. Xahiş edirik onu təhlil edin.
    6412 Hədis elmləri 2012/01/08
    Bu rəvayət şiə və Əhli- sünnə kitablarında vardır və onu nəql edən ravilərin və mənbələrin çoxluğu ona etimad etməyə dəlildir.Amma bu qeyri- müəyyənlik həmişə olubdur ki, bu hədisin genişliyi və əhatə dairəsi hara kimidir? Başqa rəvayətlərə əsasən bu nəticəyə gəlmək olar ki, ancaq həzrət Zəhranın (s.ə.) vasitəsiz övladları o ...
  • Qadın məhkəmədə hakim ola bilərmi?
    7590 Əhkam və hüquq fəlsəfəsi 2011/06/18
    Din alimləri və mütəxəssisləri bu mövzuda bir araya gəlməmişdirlər. Yəni bu mövzu barəsində müxtəlif nəzərlər irəli sürmüşlər. bunu da qeyd edək ki, bu məsələ İslam dininin zəruri və fundamental inancları sırasında deyildir. Qadının hakim olması ilə müxalif olan kəslər icmaya və hədislərə əsaslanırlar. Amma bu ...
  • Nə üçün Allah Evinin üstünə çəkilən parça yalnız qara rəngdədir?
    7480 Dahilərin sirəsi 2012/02/13
    Hal-hazırda Kəbə Evinin üstünə çəkilən qara rəngli parça “Kəbənin köynəyi”, “Kəbənin pərdəsi”, yaxud “Kəbənin paltarı” adlandırılır. Bu pərdə son əsrdə qara rəngli olmuş və Quran ayələri onun üzərində gözəl xətlə və qızılı rəngdə yazılmışdır. Amma əvvəllər bu pərdə üçün digər rənglərdən istifadə olunurdu. İbni İshaq yazır: “Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi ...
  • Aya məsum olmayan Müctəhiddən itaət etməyə dəlalət dən ayə və rəvayətə işarə edə bilərsinizmi?
    6620 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qurani- kərim buyurur: Və yaxşı deyildir müsəlmanlar hamısı (cihad üçün) hərəkət etsinlər. Bəs nə üçün o dəstələrdən bir hissəsi köçmürlər ki, (bir hissəsi qalsın və) dində məlumat əldə etsinlər və öz qövmlərini ki, onlara doğru qayıtdılar, qorxutsunlar ki, onlar (İlahi əzabdan) qorxsunlar.[1] Quran, bu ayədə ...
  • Şirkətlərin və idarələrin personelinə (işçilərinə) girov adıyla ödənilən məbləğə xüms gəlir?
    5636 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/10/30
    İmam Xumeyni və Məqami müəzzəm Rəhbərin fətvasına uyğun olaraq o pul ki, idarələr şirkətlər və fabriklərdən fəhlə işçi və personelinə girov adıyla verilir o puldan hər nə qədər xüms ilindən artıq qalarsa onun xümsu ödənilməlidir.[1]
  • Bu elmi bir həqiqətdir ki, insan yer səthindən asimana tərəf nə qədər çox qalxsa, fəzada oksigenin miqdarı bir o qədər azalır. Bu mətləbə işarə edən Quran ayəsi hansıdır?
    6854 Təfsir 2012/09/24
    Quranın hərtərəfli bir kitab olması barəsində bəhs edən alimlər və müfəssirlər “görəsən Quran yeni elmlərin bütün incəliklərini bəyan edibmi, yoxsa bu barədə heç bir söz deməmişdir?” məsələsində nəzər ixtilafına malikdirlər. Bəziləri inanır ki, Quran elmi bir ensiklopediya kimi bütün elmi məsələlərin incəliklərini özündə əhatə edir. ...
  • İmam Zaman (əleyhis-salam)-ın bizdən razı olmasını necə başa düşmək olar?
    6086 Əməli əxlaq 2011/10/22
    İmam Zaman (əleyhis-salam)-ın şiələri olan həqiqi möminlər həm özlərini, həm də əməllərini anbaan o həzrətin hüzurunda görür, o əziz insanın şərf xatirini kədərləndirməmək, yaxud o həzrətin xüsusi inayətlərindən məhrum olmamaq üçün, habelə o həzrətin diqqətini daha artıq cəlb etmək və ona yaxınlaşmaq üçün ruhi-mənəvi ...
  • "Möminlər"dən məqsəd müsəlmanların hansı dəstəsidir?
    8848 Qədim kəlam 2011/07/02
    Möminlər Allahın varlığını təsdiq edən, Onun müqabilində təslim olan, bütün ilahi peyğəmbərlərə iman gətirən və bunlara əməl etməkdə də israrlı olanlardır.Nəzərinizə çatdıraq ki, imanın mərtəbə və dərəcələri vardır. Quran ayələrinə, Peyğəmbərdən (s) nəql olunan hədislərə əsasən Əhli-beytin (ə) vilayətinə etiqad bəsləmək imanın ali və əsil mərtəbələrindəndir. Quran ayələri vasitəsi ...

Ən çox baxılanlar

  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    165475 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    165109 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    120164 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    114441 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    112037 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94583 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    55602 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    55108 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46751 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    46177 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...