Ətraflı axtarış
Baxanların
6617
İnternetə qoyma tarixi: 2012/04/10
Sualın xülasəsi
Xüsusilə məhərrəm və səfər aylarında çox gülməyin qarşısını almaq üçün bir çıxış yolu göstərin.
Sual
Xüsusilə məhərrəm və səfər aylarında çox gülməyin qarşısını almaq üçün bir çıxış yolu göstərin.
Qısa cavab

Batini duyğuların və hisslərin bir növ aşkar edilməsindən ibarət olan ağlamaq və gülmək insan mizacının (təbiətinin) normal və təbii nişanələrindəndir. İnsan bu barədə kifayət qədər inkişafa və tutum səviyyəsinə çatmalı, gülməyin və şadlıq vasitələrinin həddi-hüdudu, qayda-qanunları ilə tanış olmalıdır ki, gülmək və şadlıq etmək onun üçün rəzalət xisləti deyil, əxlaqi bir fəzilət olsun.

Sevincdə və gülüşdə mövcud olan hədəf və niyyətə diqqət yetirmək, Allahı unutmamaq, həmişə Onu xatırlamaq, çox gülməyin acınacaqlı nəticələri və bəlaları barəsində dərindən fikirləşmək hər bir vaxta, xüsusilə məsum imamların (əleyhimus-salam) müsibət və şəhadət günlərində, habelə bir çox ictimai məqamlarda və məkanlarda çox gülməyin qarşısını alan və səmərəli həll yolundan ibarətdir.

Ətreaflı cavab

İnsanın bir çox yönləri vardır, onlardan biri də insani- ülvi duyğulardır. İnsanda bu xüsusiyyətin olması müəyyən hallarda şad olub fərəhlənməsinə, bəzi hallarda isə qəm-qüssəli olub kədərlənməsinə səbəb olur. Buna görə də batini duyğuların və hisslərin aşkar edilməsindən ibarət olan gülmək və ağlamaq insan təbiətinin və mizacının normal olması nişanələrindən biridir. İnsan bu barədə kifayət qədər tutuma və inkişaf həddinə çatmalı, gülmək qayda-qanunları və şadlıq vasitələri ilə tanış olmalıdır ki, şadlıq və gülmək onun üçün rəzalət xisləti deyil, əxlaqi bir fəzilət olsun.

Ruhun şadlıq və fərəh  hissi keçirməsi, ruh yüksəkliyinə malik olmaq əxlaqi nəzərdən müsbət və faydalı bir işdir, fərdi və ictimai fəaliyyətlər və qurucu hərəkətlər üçün şərait yaradır, habelə ictimai ruhiyyənin təkamülündə böyük rol oynayır. Amma bir çox fərdi, ictimai, etiqadi və əxlaqi amillər nəticəsində şadlıqların bəziləri məzəmmət olunur.

Bu məqalədə hər bir zamanda, xüsusilə məsumların (əleyhimus-salam) şəhadət və müsibət günlərində, habelə bəzi ictimai məkanlarda və mövqelərdə çox gülməyin qarşısını almaqda təsili olan mühüm işlərdən bəzilərinə işarə edirik:

1. Şadlıq və gülüşdən izlənən hədəf və niyyətə diqqət yetirmək.

Həqiqi bir möminin bütün fikirləri, danışıqları və əməlləri Allahın razılığına nail olmaq və Onun dərgahında yaxınlaşmaq istiqamətində olmalıdır. Bu nəzərlə əgər gülüşün Allahın razılığına səbəb olub-olmadığına diqqət yetirsə, bu zaman onun gülüş və şadlığı özünə münasib yerində və qanuni çərçivədə olacaq, Allah dərgahına yaxınlaşmaq üçün bir vasitə sayılacaqdır. Deməli, məhərrəm və səfər günlərində, imaların (əleyhimus-salam) şəhadət günlərində özünü əzadar (matəmli) bilmək, qəmgin olmaq, matəm və əzadarlıq mərasimləri ilə uyğun olmayan hər bir şeydən uzaqlaşmaq bu niyyətin və hədəfin həyata keçməsinə kömək olur.

2. Həmişə Allahı xatırlamaq və yadda saxlamaq.

Qurani-Kərimdə Allah-taalanı mümkün qədər çox yad etməklə əlaqədar fərman verilmişdir.[1] Buna görə də ilahi şəxsiyyətlər daim Allahı xatırlayırlar, heç bir iş onları Allahın yadından və ibadətdən qafil etmir.[2] Bəzən gülüş, fərəh və şadlıq hissləri ruhun və qəlbin qəflətə düşməsinə səbəb olur, bu qəflət sayəsində insan başqalarını məsxərə və rişxənd etmək kimi bir çox günahlara da batır. Buna görə də qəflətin aradan getməsinə səbəb olan işlər – Allahı yad və zikr etmək qəlbin daşlaşmasına, qəsavətinə səbəb olan bir çox gülüşlərin qarşısını alacaqdır. İmam Sadiq (əleyhis-salam) Allahı yad etməyin əhəmiyyəti barəsində buyurur: “Hər kəs (təkcə dildə deyil) həqiqi mənada Allahı yad edərsə, Ona müti olacaqdır. Hər kəs Ondan qafil olsa asi və günahkardır. İtaət hidayətin nişanəsi, günah isə azğınlığın əlamətidir. Hidayətdə əsas meyar Allahı yad etmək və azğınlıqda əsas meyar isə qəflətdir...”[3]

3. Çox gülməyin mənfi təsirləri barədə fikirləşmək

Əxlaq elmində və hədislərdə qəhqəhə adı ilə yad edilən və qəflətdən qaynaqlanan həddindən artıq və çox gülmək şəxsiyyətli adamlara layiq deyildir, İslamda məzəmmət olunmuşdur, ictimai və fərdi baxımdan çoxlu mənfi təsirlərə malikdir. Bu acınacaqlı və mənfi təsirlərə diqqət yetirmək insanın bu rəzalət xislətindən və xoşagəlməz əxlaqi rəftardan uzaqlaşmasında mühüm rol ifa edir. Burada rəvayətlər mənbələrinə istinad etməklə bir neçə nümunəni qeyd edirik:

1. Peyğəmbəri-Əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih) buyurur: “Çox gülməkdən çəkinin! Çünki bu iş qəlbi öldürür və üzdəki nuraniliyi aradan aparır.”[4]

2. İmam Əli (əleyhis-salam) buyurur: “Çox gülmək həmsöhbəti (dostluqdan) uzaqlaşdırır (nifrət hissi yaradır) və rəisi çirkin və rüsvay edir.”[5]

3. İmam Sadiq (əleyhis-salam) buyurur: “Qəhqəhə çəkmək şeytanın işlərindəndir.”[6]

Çox gülməyin məzəmmətinə və gülüşün qayda-qanunları barəsindəki əxlaqi rəvayətlərə və ayələrə diqqət yetirməklə, habelə onu tərk etmək barədə möhkəm iradəyə, qəti qərara, yüksək hümmətə malik olub məşq etməklə çox gülməyin və qəhqəhənin qarşısını hər bir zamanda, xüsusilə məsumların (əleyhimus-salam) şəhadət və müsibət günlərində qarşısını almaq və zamanının keçməsi ilə bu xisləti özündən uzaqlaşdırmaq olar.

Gülüş və şadlıq ilə əlaqədar bəzi məsələlər barəsində ətraflı məlumat əldə etmək üçün aşağıdakı görünüşlərə baxa bilərsiniz:

“İslamda şadlıq və ruh yüksəkliyi”, sual 13334 (sayt: 12917)

“Qəm-qüssəyə rəvac verilməsi”, sual 2830 (sayt: 3062)

“Məsxərə və karikatura”, sual 22912 (sayt fa15722)

“İslam: əyləncə və zarafat”, sual 1226 (sayt: 2573)

 


[1] “Əhzab”  surəsi, ayə:  41: يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً كَثيراً

[2] “Nur” surəsi, ayə:  37: رِجالٌ لا تُلْهيهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ إِقامِ الصَّلاةِ وَ إيتاءِ الزَّكاة

[3] Məclisi, Məhəmməd Baqir, “Biharul-ənvar”, 90-cı cild, səh. 158, “Daru ehyatit-turasil-ərəbi”, Beyrut, ikinci çap, 1403-cü qəməri il

[4] Şeyx Səduq, Məhəmməd ibni Əli, “Əl-xisal”, tədqiq və təshih: Ğəffari, Əli Əkbər, 2-ci cild, səh. 526, “Camieyi müdərrisin” nəşriyyatı, Qum, birinci çap, 1362-ci şəmsi il

[5] Təmimi Amədi, Əbdül-Vahid ibni Məhəmməd, “Təsnifu Ğurəril-hikəm və dürəril-kiləm”, təshih və tədqiq: Dirayəti, Mustafa, səh. 222, hədis 4468, “Dəftəri təbliğat”, Qum, birinci çap, 1366-cı şəmsi il

[6] Kuleyni, Məhəmməd ibni Yəqub ibni İshaq, “Əl-kafi”, 4-cü cild, səh. 749, “Darul-hədis”, Qum, birinci çap, 1429-cu qəməri il

 

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Vilayəti fəqihə əqidəli olmaq nə vaxtan başlayıb?
    9428 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/10/06
    Fiqhdə müctəhidlik dərəcəsinə çatan şəxs tərəfindən İslam cəmiyyətinin rəhbərliyi mənasına olan 2 vilayəti fəqih" məsələsi, bəzilərinin nəzərində İslam düşüncəsi tarixində təzə bir mövzudur və onun keçmişi iki əsrdən azdır. Bunlar iddia edirlər ki, şiə və sünnü fəqihlərinin heç biri bu məsələni araşdırmayıblar ki, fəqihin fətva və hökm ...
  • Dəccal kimdir? Onun barəsində olan rəvayətləri izah etmənizi istərdik.
    9024 Qədim kəlam 2011/08/23
    Zühurynəlamətlərindənbiridəinsanlarızəlalətəsalanvəazdıran “Dəccal” adlıbir
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119747 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • İslam dini nöqteyi nəzərindən bir qatil və günahkar kafir iman gətirərsə onun keçmiş günahları bağışlanırmı?
    7423 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/06/12
    Müqəddəs İslam dinində yeni müsəlman olmuş şəxslər üçün müəyyən qanunlar təyin olunmuşdur. O cümlədən, əgər kafir şəxs müsəlman olmazdan öncə bir sıra günahlara qatılarsa və Allah Taalanın haqqını aradan apararsa (namaz qılmaz, oruc tutmaz və sair. Bu kimi vacibləri tərk edərək günaha düşərsə). Allah tərəfindən onun günahı bağışlanır.
  • "Möminlər"dən məqsəd müsəlmanların hansı dəstəsidir?
    8731 Qədim kəlam 2011/07/02
    Möminlər Allahın varlığını təsdiq edən, Onun müqabilində təslim olan, bütün ilahi peyğəmbərlərə iman gətirən və bunlara əməl etməkdə də israrlı olanlardır.Nəzərinizə çatdıraq ki, imanın mərtəbə və dərəcələri vardır. Quran ayələrinə, Peyğəmbərdən (s) nəql olunan hədislərə əsasən Əhli-beytin (ə) vilayətinə etiqad bəsləmək imanın ali və əsil mərtəbələrindəndir. Quran ayələri vasitəsi ...
  • “Əməli əsl” və “ictihadi dəlil” dedikdə məqsəd nədir və bunların arasında nə kimi əlaqə vardır?
    6117 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/18
    Əməli əsl“Əməli əsl” üsuli-fiqh elmində bir termindir. Onun mənası şəri hökmün təyinində şəkk yaranan zaman mükəlləfin əməli (şəri) vəzifəsini aydınlaşdıran bir qaydadan ibarətdir – dəlil və əmarə tapmadıqdan sonra. Başqa sözlə desək, əməli əsl, yaxud əməliyyə əslləri şəkk-şübhəyə düçar olan bir şəxsin əməlini ...
  • can verən halla ölüm səkəratı arasında farq nədir?
    7016 حقانیت مرگ 2015/06/02
    Ərəbcədən ehtizar sözü iftial şəklində olub, həzər sözünün yəni, hazır olmaq mənasındandır. Bəziləri deyirlər, insanın son anında ölüm mələklərinin hazır olmasına görə bu hala, ehtizar deyilir.[1] Belə bir hala düşən insana isə möhtəzər (can verən) deyilir.[2] Ehtizar yəni, can verən vaxt ...
  • Nə üçün bəzi müsəlmanların əməlləri onların din və məzhəb əqidələriylə üst- üstə düşməyib əksinə olur?
    6454 Əməli əxlaq 2011/05/15
    İnsan bir neçə təbəqədən təşkil olmuş bir varlıqdır; ruhi və İlahi, maddi və mənəvi, ictmai və atifi və... təbəqələrdən ibarətdir. Bu təbəqələr həmişə bir- biriylə mübarizədədirlər ki, bu da insanı əqidəsiylə əməlləri arasında müxalifətə doğru yol açır. İlahi dinlər, xüsusiylədə İslam dini insanları nəfsin istəkləri tələsindən qurtarıb onu ...
  • Мәләкләр мүҹәррәддиләр, ја мадди?
    6743 İslam fəlsəfəsi 2010/06/12
    Ола билсин ајә вә рәвајәтләрдә мәләкләрин сырф мүҹәррәд олмасы ајдын шәкилдә бәјан едилмәјиб. Амма, онларын һаггында әлдә олан мәлуматлар, о ҹүмләдән, онларын рәфтарлары вә вәсфләри мүҹәррәд олмаларына дәлилдир. Чүнки, ајә вә Мәсумларын (әләјһимуссалам) рәвајәтләриндә мәләкләр һаггында бизә чатан һәдис вә кәлмәләрин мәзмуну онларын ...
  • İmam Riza (əleyhis-salam)-ın “Zamini-ahu” (Ahunun zamini) adlandırılmasının səbəbi nədir?
    10576 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/01/19
    İmam Riza (əleyhis-salam)-ın məşhur ləqəblərindən biri də “Zamini-ahu”dur (ahunun zamini). Şiə mənbələrində bu hadisə camaat arasında məşhur olan şəkildə mövcud deyildir. Amma camaat arasında deyilən nəqlə oxşar rəvayət vardır. Peyğəmbərə, İmam Səccada və İmam Sadiq (əleyhimus-salam)-a mənsub edilən möcüzələrdə də gözə dəyir. Mərhum Şeyx Səduq “Uyunu əxbarir-Riza (əleyhis-salam)” kitabında bu ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164675 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    163733 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119747 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113679 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    110524 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94037 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54839 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54123 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46130 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45746 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...