Ətraflı axtarış
Baxanların
6567
İnternetə qoyma tarixi: 2012/04/10
Sualın xülasəsi
Xüsusilə məhərrəm və səfər aylarında çox gülməyin qarşısını almaq üçün bir çıxış yolu göstərin.
Sual
Xüsusilə məhərrəm və səfər aylarında çox gülməyin qarşısını almaq üçün bir çıxış yolu göstərin.
Qısa cavab

Batini duyğuların və hisslərin bir növ aşkar edilməsindən ibarət olan ağlamaq və gülmək insan mizacının (təbiətinin) normal və təbii nişanələrindəndir. İnsan bu barədə kifayət qədər inkişafa və tutum səviyyəsinə çatmalı, gülməyin və şadlıq vasitələrinin həddi-hüdudu, qayda-qanunları ilə tanış olmalıdır ki, gülmək və şadlıq etmək onun üçün rəzalət xisləti deyil, əxlaqi bir fəzilət olsun.

Sevincdə və gülüşdə mövcud olan hədəf və niyyətə diqqət yetirmək, Allahı unutmamaq, həmişə Onu xatırlamaq, çox gülməyin acınacaqlı nəticələri və bəlaları barəsində dərindən fikirləşmək hər bir vaxta, xüsusilə məsum imamların (əleyhimus-salam) müsibət və şəhadət günlərində, habelə bir çox ictimai məqamlarda və məkanlarda çox gülməyin qarşısını alan və səmərəli həll yolundan ibarətdir.

Ətreaflı cavab

İnsanın bir çox yönləri vardır, onlardan biri də insani- ülvi duyğulardır. İnsanda bu xüsusiyyətin olması müəyyən hallarda şad olub fərəhlənməsinə, bəzi hallarda isə qəm-qüssəli olub kədərlənməsinə səbəb olur. Buna görə də batini duyğuların və hisslərin aşkar edilməsindən ibarət olan gülmək və ağlamaq insan təbiətinin və mizacının normal olması nişanələrindən biridir. İnsan bu barədə kifayət qədər tutuma və inkişaf həddinə çatmalı, gülmək qayda-qanunları və şadlıq vasitələri ilə tanış olmalıdır ki, şadlıq və gülmək onun üçün rəzalət xisləti deyil, əxlaqi bir fəzilət olsun.

Ruhun şadlıq və fərəh  hissi keçirməsi, ruh yüksəkliyinə malik olmaq əxlaqi nəzərdən müsbət və faydalı bir işdir, fərdi və ictimai fəaliyyətlər və qurucu hərəkətlər üçün şərait yaradır, habelə ictimai ruhiyyənin təkamülündə böyük rol oynayır. Amma bir çox fərdi, ictimai, etiqadi və əxlaqi amillər nəticəsində şadlıqların bəziləri məzəmmət olunur.

Bu məqalədə hər bir zamanda, xüsusilə məsumların (əleyhimus-salam) şəhadət və müsibət günlərində, habelə bəzi ictimai məkanlarda və mövqelərdə çox gülməyin qarşısını almaqda təsili olan mühüm işlərdən bəzilərinə işarə edirik:

1. Şadlıq və gülüşdən izlənən hədəf və niyyətə diqqət yetirmək.

Həqiqi bir möminin bütün fikirləri, danışıqları və əməlləri Allahın razılığına nail olmaq və Onun dərgahında yaxınlaşmaq istiqamətində olmalıdır. Bu nəzərlə əgər gülüşün Allahın razılığına səbəb olub-olmadığına diqqət yetirsə, bu zaman onun gülüş və şadlığı özünə münasib yerində və qanuni çərçivədə olacaq, Allah dərgahına yaxınlaşmaq üçün bir vasitə sayılacaqdır. Deməli, məhərrəm və səfər günlərində, imaların (əleyhimus-salam) şəhadət günlərində özünü əzadar (matəmli) bilmək, qəmgin olmaq, matəm və əzadarlıq mərasimləri ilə uyğun olmayan hər bir şeydən uzaqlaşmaq bu niyyətin və hədəfin həyata keçməsinə kömək olur.

2. Həmişə Allahı xatırlamaq və yadda saxlamaq.

Qurani-Kərimdə Allah-taalanı mümkün qədər çox yad etməklə əlaqədar fərman verilmişdir.[1] Buna görə də ilahi şəxsiyyətlər daim Allahı xatırlayırlar, heç bir iş onları Allahın yadından və ibadətdən qafil etmir.[2] Bəzən gülüş, fərəh və şadlıq hissləri ruhun və qəlbin qəflətə düşməsinə səbəb olur, bu qəflət sayəsində insan başqalarını məsxərə və rişxənd etmək kimi bir çox günahlara da batır. Buna görə də qəflətin aradan getməsinə səbəb olan işlər – Allahı yad və zikr etmək qəlbin daşlaşmasına, qəsavətinə səbəb olan bir çox gülüşlərin qarşısını alacaqdır. İmam Sadiq (əleyhis-salam) Allahı yad etməyin əhəmiyyəti barəsində buyurur: “Hər kəs (təkcə dildə deyil) həqiqi mənada Allahı yad edərsə, Ona müti olacaqdır. Hər kəs Ondan qafil olsa asi və günahkardır. İtaət hidayətin nişanəsi, günah isə azğınlığın əlamətidir. Hidayətdə əsas meyar Allahı yad etmək və azğınlıqda əsas meyar isə qəflətdir...”[3]

3. Çox gülməyin mənfi təsirləri barədə fikirləşmək

Əxlaq elmində və hədislərdə qəhqəhə adı ilə yad edilən və qəflətdən qaynaqlanan həddindən artıq və çox gülmək şəxsiyyətli adamlara layiq deyildir, İslamda məzəmmət olunmuşdur, ictimai və fərdi baxımdan çoxlu mənfi təsirlərə malikdir. Bu acınacaqlı və mənfi təsirlərə diqqət yetirmək insanın bu rəzalət xislətindən və xoşagəlməz əxlaqi rəftardan uzaqlaşmasında mühüm rol ifa edir. Burada rəvayətlər mənbələrinə istinad etməklə bir neçə nümunəni qeyd edirik:

1. Peyğəmbəri-Əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih) buyurur: “Çox gülməkdən çəkinin! Çünki bu iş qəlbi öldürür və üzdəki nuraniliyi aradan aparır.”[4]

2. İmam Əli (əleyhis-salam) buyurur: “Çox gülmək həmsöhbəti (dostluqdan) uzaqlaşdırır (nifrət hissi yaradır) və rəisi çirkin və rüsvay edir.”[5]

3. İmam Sadiq (əleyhis-salam) buyurur: “Qəhqəhə çəkmək şeytanın işlərindəndir.”[6]

Çox gülməyin məzəmmətinə və gülüşün qayda-qanunları barəsindəki əxlaqi rəvayətlərə və ayələrə diqqət yetirməklə, habelə onu tərk etmək barədə möhkəm iradəyə, qəti qərara, yüksək hümmətə malik olub məşq etməklə çox gülməyin və qəhqəhənin qarşısını hər bir zamanda, xüsusilə məsumların (əleyhimus-salam) şəhadət və müsibət günlərində qarşısını almaq və zamanının keçməsi ilə bu xisləti özündən uzaqlaşdırmaq olar.

Gülüş və şadlıq ilə əlaqədar bəzi məsələlər barəsində ətraflı məlumat əldə etmək üçün aşağıdakı görünüşlərə baxa bilərsiniz:

“İslamda şadlıq və ruh yüksəkliyi”, sual 13334 (sayt: 12917)

“Qəm-qüssəyə rəvac verilməsi”, sual 2830 (sayt: 3062)

“Məsxərə və karikatura”, sual 22912 (sayt fa15722)

“İslam: əyləncə və zarafat”, sual 1226 (sayt: 2573)

 


[1] “Əhzab”  surəsi, ayə:  41: يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً كَثيراً

[2] “Nur” surəsi, ayə:  37: رِجالٌ لا تُلْهيهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ إِقامِ الصَّلاةِ وَ إيتاءِ الزَّكاة

[3] Məclisi, Məhəmməd Baqir, “Biharul-ənvar”, 90-cı cild, səh. 158, “Daru ehyatit-turasil-ərəbi”, Beyrut, ikinci çap, 1403-cü qəməri il

[4] Şeyx Səduq, Məhəmməd ibni Əli, “Əl-xisal”, tədqiq və təshih: Ğəffari, Əli Əkbər, 2-ci cild, səh. 526, “Camieyi müdərrisin” nəşriyyatı, Qum, birinci çap, 1362-ci şəmsi il

[5] Təmimi Amədi, Əbdül-Vahid ibni Məhəmməd, “Təsnifu Ğurəril-hikəm və dürəril-kiləm”, təshih və tədqiq: Dirayəti, Mustafa, səh. 222, hədis 4468, “Dəftəri təbliğat”, Qum, birinci çap, 1366-cı şəmsi il

[6] Kuleyni, Məhəmməd ibni Yəqub ibni İshaq, “Əl-kafi”, 4-cü cild, səh. 749, “Darul-hədis”, Qum, birinci çap, 1429-cu qəməri il

 

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Mütərəqqi ilahi-rəhmani idarə sistemində insanın ruhi yüksəliş metodunu bəyan və şərh edin.
    6474 İslam fəlsəfəsi 2012/04/09
    Bu sual ideal cəmiyyət, yaxud xilaskar ideologiyasının barəsində digər bir bəyandır. Əflatunun irəli sürdüyü ideal cəmiyyət insanın “Respublika” kitabında təsvir edilən ən qədim və məşhur yüksəliş modelidir. İslam aləmində Farabi də “İdeal cəmiyyətin əhalisinin rəyləri” adlı kitabında ideal islam hökuməti və onun rəisi ilə əlaqədar bəhs aparmışdır. ...
  • Nə üçün qadın müctəhid ola bilməz?
    8083 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/16
    Din alimlərinin və mütəxəssislərinin qadının müctəhid və hakim olması mövzusunda nəzərləri müxtəlifdir. Həmçinin bu mövzu islam dininin zəruri qanunlarından sayılmır. Qadının müctəhid və şəri hakim ola bilməməsini iddia edənlər də öz növbələrində hədislərə və alimlərin icmasına istinad edirlər. Bunu da qeyd edək ki, bu mövzu olduqca geniş bir mövzudur.Amma biz ...
  • Bilal evlənmişdimi? Əgər cavab müsbətdirsə, onun övladları da var idimi?
    6382 Fiqh tarixi 2011/10/20
    Tarix kitablarında Bilalın evlənməsi ilə əlaqədar müəyyən məqamlar qeyd olunmuşdur. Misal üçün, yazmışlar ki, Peyğəmbəri-əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih)-in təklifi və israrı ilə Bəni-Kənanədən olan bir qadınla,[1] bəzi mənbələrə görə isə, Bəni-Zöhrədən olan bir ...
  • Bəhailərin əqidəsinin səhv olması, onların murdar olmasının dəlilini və sadə lövh insanların o əqidədən qəbul etməsinin hökmünü açıqlayın?
    6799 Qədim kəlam 2010/11/10
    Mirzə Hüseynəli Bəhainin (Bəhai məzhəbinin banisi) əqidəsi öz kitablarında buna əsaslanır ki, "ov" və "Əli Məhəmməd bab" ın qiyam etməsiylə islam dini nabud (ləğv) olmuş və həzrət Məhəmməd (s)- in peyğəmbərlik və risaləti sona çatmışdır. Belə bir fikir "bab" qiyamını qəbul edib və vədə verdiyi "ov" həmin ...
  • Dini və Quran fəaliyyətlərində pul və muzd almağın, ümumiyyətlə vacibi kifayi fəaliyyətlərdə pul almağın hökmü nədir?
    7397 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/03/11
    Əgər dini fəaliyyətlər (Qurandan başqa fəaliyyətlər o cümlədən Quran oxumaq və əzbərləmək kimi) vacib işlərdə olarsa; misal üçün namazın vacib məsələlərini öyrətmək kimi, bu fəaliyyətlərdə pul və muzd almağa icazə verilmir. Amma dini fəaliyyətlər müstəhəb işlərdə olarsa, pul və muzd almağın eybi yoxdur. Quran fəaliyyəti, yalnız Quran ...
  • Müntəzər (intizarı çəkilən) Məhdi barəsində şiənin nəzəri nədir?
    9701 Qədim kəlam 2010/11/10
    Yuxarıdakı sual çox külli və ümumi olduğundan, qərara almışıq ki, həzrət Məhdi (əleyhis-salam)-ın həyatı, qeybət dövrünün xəbərləri və zühur əlamətlərinə qısaca işarə etmiş olaq. O həzrətin adı “ م.ح.م.دM.h.m.d”dir. Onun çoxlu ləqəbləri vardır, o cümlədən: Qaim, Müntəzər, Sahibul-əsr və s. O həzrətin əziz atası imam ...
  • Din və mədəniyyətin əlaqəsi necədir?
    13898 Təzə kəlam 2011/02/14
    Din və mədəniyyətin əlaqəsini açıqlamaq, din və mədəniyyətin hədəf, təsir və mahiyyətini dəqiq tanıyarkən mümkündür. Bir dəstə din və mədəniyyət arasındakı bütün əlaqələri inkar ediblər. amma bu baxış düzgün deyil. Əlbəttə bu məsələ aydındır ki, mədəniyyətlərin bəzisi təkamülə yetişmək olan səmavi dinlərin uca hədəflərinə qarşı olduqlarına görə, dinlə uyğun ...
  • "Hər gün Aşura, hər yer Kərbəla" şüarı rəvayət və ya hədisdirmi? Sənəd və etibarı nə dərəcədədir?
    13278 Məsumların (Əleyhimussəlam) sirəsi 2011/07/02
    Rəvayi mətnlərində bu cümlənin (Hər gün Aşura, hər yer Kərbəladır) məsumlardan nəql olunan hədis olmasını isbatlayan heç bir sənədə rast gəlmədik. Amma sözügüdən ibarə Kərbəla hadisəsi kolleksiyasından düzgün götürülmüş, imamət xəttini göstərən və bir neçə ibrətli mesajı əhatə edir. Heç bir gün Aşura günü kimi olmayıb və olmayacaq, amma zalımların ...
  • Hansı dəlillərə əsasən Məmun İmam Riza (əleyhis-salam)-ın bayram namazı qılınmasının qarşısını aldı?
    5994 تاريخ بزرگان 2012/03/14
    Məmunun İmam Əli ibni Musər-Riza (əleyhis-salam)-ın imaməti ilə fitr bayram namazı qılınmasının qarşısını almasının ümdə dəlili o həzrətin namaz qılması ilə əlaqədar hökumətə yönələn təhlükə hissi idi. Bu hadisə Mərv (Xorasan) əhalisinin İmam Riza (əleyhis-salam)-ın müsəllaya getməsi xəbərini eşitməklə eyni zamanda hamılıqla evlərindən müsəllaya tərəf axışmaları zamanı ...
  • Müəllimlə tələbənin (orta və ali məktəb tələbəsinin) qarşılıqlı hüquqları hansılardır?
    16999 Əməli əxlaq 2011/10/20
    Müəllimlə şagird və tələbənin qarşılıqlı olaraq çoxlu hüquqları vardır. Onları iki qismə bölmək olar: 1. Müəllimin şagirdə və tələbəyə qarşı vəzifəsi; bunlar əxlaqi, tərbiyəvi, elm və təlim vəzifələrindən ibarətdir.

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164475 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    162599 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119531 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113203 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    109547 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    93671 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54717 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    53266 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    45866 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45520 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...