Please Wait
5581
Bu sualın cavabında qeyd etmək lazımdır ki, vilayete fəqihin vəhdəti rəvayi dəlillərlə isbat edilmir. Bu rəvayətlər yalnız meyarları bəyan etməklə kifayətlənir və vəliye fəqihin vəhdətinə və sayına işarə vurmamışdır. Bu vəliye fəqihin vəhdəti və sayı bu rəvayətlər əasında icazə verilən və düzgündür və cəmiyyətin dini mütəxəssisləri də bunun əsasında düzgün seçim etməlidirlər. Buna görə “əsas qanunun xubreganı” 1358- ci ilə rəhbərlik şurasının təsdiqi ilə vəliye fəqihin mümkün sayını təmin etmişlər. Amma 1368- ci ildə bu məsələyə yenidən baxmaqla rəhbərin vəhdəti (vəliye fəqih) təsdiq edildi və xalq da öz səsi ilə bunu təsdiqlədi. Qeyd edildiyi kimi nə çox saylı nə də bu vəhdətin heç biri rəvayətlə müxaliflik təşkil etmir. Vilayəte fəqihin saylı olması və ya vəhdət təşkil etməsi mütəxəssislərin fikri ilə xalq tərəfindən təsdiq edilmişdir.
Əlbəttə bir çox şahidlər də mövcuddur ki, bir cəmiyətdə rəhbərlik üçün vəhdətin olması daha məqsədə uyğundur. Misal üçün, Əmirəl Möminin Əli (ə) və iki övladı və həmçinin digər imamlar hökumət və imamlıq üçün ləyaqət və bacarıqları var idi, amma əməldə onların yalnız biri birbaşa şəkildə cəmiyyətə rəhbər təyin edilmişlər.
Peyəmbərdən (s) mute döyüşü barəsində rəvayət edilmişdir ki, o üç nəfəri (Zeyid bin Haris, Cəfər bin Əbi Talib və Abdullah bin rəvahe) xüsusi şəkildə rəhbərliyə seçmişdir. Bunlar belə ki, bir- birinin ardınca rəhbər olmalı idilər. Bunlardan sonra isə müsəlmanlar öz aralarından bir nəfəri rəhbər təyin edib, ona itaət etməlidirlər.[1]
Əlbəttə belə rəvayətəri vəliye fəqihin vəhdəti üçün qəti dəlil kimi qeyd etmək olmaz. Qeyd edildiyi kimi vəliye fəqih İran qanunlarına və mütəxəssislərin fikrlərinə əsasən və nəhayət xalqın səsinə əsasən qəbul edilmişdir.
Həzrət Ayətullah Mehdi Hadi Tehraninin bu suala cavabı belədir:
1. Bəzi fəqihlər rəvayətlərdən belə nəticəyə gəlmişlər ki, vilayət həmin ələm fəqihindir. Lakin əksəriyyətinin nəzərinə əsasən fəqihlər inanırlar ki, hər adil fəqih böyük qeybət dövünün xüsusiyyətlərinə cavab verən (elmi, əməli və rəhbərlik və müdiriyyət səlahiyyətlərinə sahib) fəqih şəriət tərəfindən vilayətə sahibdir. Lakin əgər şərtlərə sahib bir nəfər xalqın qarşılaması ilə vilayəti yerinə yetirmək imkanı yaranarsa, digər fəqihlərdən heç biri onunla mxaliflik etməyə haqları yoxdur. Onun hökmü hamısından, hətta özündən də nüfuzludur və keç kəs əməli surətdə onunla müxaliflik edtməyə ixtiyarı yoxdur. Hətta vəli olan şəxsin özü də.
2. Fəqihlərə görə cəmiyyətin idarəsi adil fəqihlərin şurası tərəfindən idarə edilməsinə, xalqın qəbul etdiyi tərzdə icazə verilir. Buna şəri cəhətdən maneə yoxdur. Hərçənd ki, bunu əmələ keçirmək imkanı və faydası olmasa belə.
Daha çox məlumat üçün aşağıdakı göstəricilərə müraciət edə bilərsiniz:
1. Göstərici: Vilayəte fəqihin digər məmləkətlərə dair əhatəsi. Sual N 1439 (sayt: 1445).
2. Göstərici: Vilayəte fəqihin sayının çoxluğu ya vəhdəti, sual N 7178 (sayt: 7937).
[1] - Məclisi, Muhəmməd Baqir, bəharul ənvar, cild 21, səh 55, hədis 9, Əl- vəfa müəssisəsi, Beyrut, 1404 h.q.