ابوبکر فرزند امام حسن مجتبی(ع) یکی از شهدای کربلا است که روز عاشورا در رکاب عمویش امام حسین(ع) به شهادت رسید.[1] مادرش«نفیله»،^[2] یا «رَملَه»^[3] کنیزی ام ولد بود.[4] برخی مورخان ابوبکر و قاسم بن الحسن را از یک مادر می‌دانند.[5]

بر اساس گزارش مشهور، عبدالله بن عقبه غنوی با تیری ابوبکر را به شهادت رساند،[6] اما برخی معتقدند که با تیر حرمله به شهادت رسید.[7]

برخی زمان شهادت ابوبکر را بعد از شهادت برادرشان قاسم دانسته،[8] اما برخی معتقدند که ایشان قبل از برادرش به شهادت رسیده است.[9] همچنین گزارش شده که بعد از شهادت ابوبکر بود که  ابوالفضل(ع) برادران خود را برای رفتن به سمت میدان تشویق نمود.[10]

از ابوبکر در زیارت‌نامه‌ها این‌گونه تجلیل شده است:

«السَّلَامُ عَلَى أَبِی بَکرِ بْنِ‏ الْحَسَنِ‏ الزَّکی الْوَلِی الْمَرْمِی بِالسَّهْمِ‏ الرَّدِی لَعَنَ اللَّهُ قَاتِلَهُ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عُقْبَةَ الْغَنَوِی»؛[11] سلام خدا بر ابوبکر فرزند حسن بن علی(ع) امام پاکیزه‌ای که مقام ولایت داشت، سلام بر شهیدی که با تیر کشنده هدف قرار گرفت و نفرین خدا بر قاتل او «عبداللَّه بن عقبه غنوی».

[1]. مسعودی، ابو الحسن علی بن الحسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق، داغر، اسعد، ج 3، ص 62، قم، دار الهجرة، چاپ دوم، 1409ق.

[2]. سبط بن جوزی‏، تذکرة الخواص من الأمة فی ذکر خصائص الأئمة، ص 195، قم، منشورات الشریف الرضی‏، چاپ اول، 1418ق.

[3]. حسنى‏، هاشم معروف، سیرة الأئمة الاثنی عشر(ع)، ج ‏2، ص 559، نجف، المکتبة الحیدریة، چاپ اوّل‏، 1382ق.

[4]. طبری، أبو جعفر محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک(تاریخ طبری)، تحقیق، ابراهیم، محمد أبو الفضل، ج 5، ص 468، بیروت، دار التراث، چاپ دوم، 1387ق.

[5]. ابو الفرج، علی بن الحسین الأصفهانی، مقاتل الطالبیین، محقق، صقر، سید احمد، ص 92، بیروت، دار المعرفة، بی‌تا.

[6]. دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، الاخبار الطوال، ص 257، قم، منشورات الرضی، 1368ش.

[7]. ابن اثیر جزری، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج 4، ص 92، بیروت، دار صادر، 1385ق.

[8]. شیخ مفید، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج 2، ص 108 – 109، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، 1413ق.

[9]. مقاتل الطالبیین، ص 92.

[10]. شیخ مفید، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج 2، ص 109، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، 1413ق.

[11]. ابن مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، محقق، مصحح، قیومی اصفهانی، جواد، ص 489 – 490، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1419ق.