یکی از شهدای کربلا و از کسانی که توانست در میان قافله یاران باوفای امام امام حسین(ع) حضور یابد و مُهر شهادت در راه خدا را در کارنامه اعمال خود ثبت نماید، سوید بن عمرو بن مطاع[1] (ابی مطاع)[2] خثعمی‏ است.[3] در برخی از کتاب‌ها نام وی را سوید بن مطاع نیز ذکر کرده‌اند.[4]

سوید انسان شریفی[5] از قبیله‌ی بنی ‌خثعم بود[6] که یکی از ویژگی‌های برجسته‌اش این بود که زیاد نماز می‌خواند.[7] وی در میدان جنگ مانند شیرى از بند رها شده می‌جنگید و بر بلاهایی که بر سر او می‌آمد، نهایت صبر و شکیبایى را داشت.[8]

در روز عاشورا سوید به تنهایی[9] و یا به همراه بشیر بن عمرو حضرمی جزو آخرین افرادی (غیر از بنی‌ هاشم) بودند که در رکاب امام(ع) به شهادت رسیدند.[10]

البته برخی دیگر می‌گویند؛ وی بعد از شهادت حنظله بن سعد شبامى‏ و قبل از یحیى بن سلیم مازنى براى جنگیدن در راه خدا برخاست،[11] تا این‌که بدن او پر از زخم شده و بیهوش بر زمین افتاد و هیچ حرکتی نداشت، اما بعد از آن‌که صدای کشته شدن امام حسین(ع) را شنید،برخاست و از میان کفش خود، چاقویى را که پنهان کرده بود، بیرون آورد، و با دشمنان جنگید[12] تا این‌که توسط هانی بن ثبیت حضرمی،[13] و یا عروه بن بطار تغلبی (عزره بن بطان تغلبی)[14] و زید بن رقاد جنبى به شهادت رسید.[15] بر اساس این گزارش، وی آخرین شهیدی است که در کنار سیدالشهداء(ع) به معشوق خود رسید.[16]

برخی منابع، اشعاری حماسی را از سوید بن عمرو در روز عاشورا نقل کرده‌اند:

«اى حسین! بپاخیز، امروز احمد (پیامبر) را خواهى دید و نیز پدر بزرگوارت على که صاحب بذل و بخشش بود.

حسن را خواهی دید مانند ماه کامل! و عمویت که مردى شجاع، پر همت و رشید بود.

یعنی حمزه که شیر خدا است و اسد خوانده می‌شد؛ و ذو الجناحین (جعفر طیار) را خواهی دید که در جایگاه شایسته‌‏اى است؛ او را در بهشت فردوس که مقامی عالى است، ملاقات می‌کنی».[17]

[1]. رسان، فضیل بن زبیر، تسمیة من قتل مع الحسین ع‏، ص 154، قم، آل البیت‏ ع، چاپ دوم‏، 1406ق.

[2]. شیخ طوسی، محمد بن حسن، الابواب (رجال طوسی)، محقق، مصحح، قیومی اصفهانی، جواد، ص 101، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ سوم، 1427ق.

[3]. ابو مخنف کوفی، لوط بن یحیی، وقعة الطف، محقق، مصحح، یوسفی غروی، محمد هادی‏، ص 239، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ سوم، 1417ق.

[4]. ابن کلبى، هشام بن محمد، نسب معد و الیمن الکبیر، محقق، حسن، ناجى‏، ج 1، ص 357، بیروت، عالم الکتب‏، چاپ اول، 1425ق.

[5]. سید بن طاوس، اللهوف فی قتلی الطفوف، مترجم، فهرى زنجانى، سید احمد، ص 111، تهران، نشر جهان، چاپ اول، 1348ش.

[6]. تسمیة من قتل مع الحسین ع‏، ص 154.

[7]. اللهوف فی قتلی الطفوف، ص 111.

[8]. همان.

[9]. ابن کثیر دمشقی‏، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، ج 8، ص 185، بیروت، دار الفکر، 1407ق.

[10]. طبری، أبو جعفر محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک(تاریخ طبری)، تحقیق، ابراهیم، محمد أبو الفضل، ج 5، ص 444، بیروت، دار التراث، چاپ دوم، 1387ق.

[11]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 45، ص 23 - 24، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.

[12]. اللهوف فی قتلی الطفوف، ص 111 - 112.

[13]. تسمیة من قتل مع الحسین ع، ص 154.

[14]. همان؛ بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق، زکار، سهیل، زرکلی، ریاض، ج 3، ص 204، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، 1417ق.

[15]. تاریخ الامم و الملوک(تاریخ طبری)، ج ‏5،  ص 453.

[16]. همان؛ انساب الاشراف، ج 3، ص 204.

[17]. بحار الانوار، ج 45، ص 26؛ خوارزمی‏، موفق بن احمد، مقتل الحسین(ع)، ج 2، ص 24، قم، انوار الهدی‏، چاپ دوم، 1423ق. (البته این اشعار به شهید دیگری به نام سعید بن عبدالله حنفی نیز نسبت داده شده است).