منابع فراوانی از نبرد و شهادت بزرگ‌مردی به نام عبدالرحمن بن عروة بن حراق غفاری در صحرای کربلا حکایت دارند.[1] البته در برخی منابع، نام پدر وی، ابی عروه،[2] عزوده[3] و عزره[4] ذکر شده است.

عبدالرحمن و برادرش عبدالله هنگامی که تعداد کم یاران امام حسین(ع) را در برابر انبوه سپاه اموی مشاهده کردند، خدمت حضرتشان آمده و گفتند: دشمن ما و شما را محاصره کرده و ما دوست داریم که از شما دفاع کنیم و در رکابتان کشته شویم. امام(ع) نیز آنها را پذیرفت.[5] و این‌گونه بود که آنان در زمره‌ی شهدای کربلا جای گرفتند.

عبدالرحمن بعد از عمرو بن جناده[6] و قبل از عابس بن ابی شبیب شاکری و شوذب مولاى شاکر[7]‏ به میدان رفته و این‌گونه رجز می‌خواند:

«قد علمت حقا بنو غفار                                      و خندف بعد بنی نزار

لنضربن معشر الفجار                                      بکل عضب ذکر بتار

یا قوم ذودوا عن بنی الأخیار                                بالمشرفی و القنا الخطار»؛[8]

قبایل بنو غفار و خِنْدَف و بنی‌نزار به درستی می‌دانند که با هر شمشیر برّان، به گروه بدکاران حمله‌ور می‌شویم. ای قوم! با (شمشیر) مشرفی و نیزه‌ی جنبنده از فرزندان آزادگان دفاع کنید.

در زیارت‌نامه‌ی ناحیه‌ی مقدسه این‌گونه از این شهید و برادرش عبدالله تجلیل شده است:

«السَّلَامُ عَلَی عَبْدِاللَّهِ وَ عَبْدِالرَّحْمَنِ ابْنَی عُرْوَةَ بْنِ حَرَّاقٍ الْغِفَارِیین‏»؛[9] سلام بر عبدالله و عبدالرحمن دو فرزند عروة بن حرّاق غفاری.

و در زیارت امام حسین(ع) در نیمه‌ی ماه شعبان و اول ماه رجب نیز این‌گونه به این دو شهید سلام داده شده است:

«السَّلَامُ عَلَى عَبْدِ الرَّحْمَنِ وَ عَبْدِ اللَّهِ ابْنَیْ عُرْوَة»؛[10] سلام بر عبدالرحمن و عبدالله دو فرزند عروه.

[1]. ابن مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، محقق، مصحح، قیومی اصفهانی، جواد، ص 493، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1419ق.

[2]. شیخ صدوق، امالی، ص 160، بیروت، اعلمی، چاپ پنجم، 1400ق.

[3]. ابن اثیر جزری، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج 4، ص 72، بیروت، دار صادر، 1385ق.

[4]. ابو مخنف کوفی، لوط بن یحیی، وقعة الطف، محقق، مصحح، یوسفی غروی، محمد هادی‏، ص 234، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ سوم، 1417ق؛ طبری، أبو جعفر محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک(تاریخ طبری)، تحقیق، ابراهیم، محمد أبو الفضل، ج 5، ص 442، بیروت، دار التراث، چاپ دوم، 1387ق. شیخ طوسی، محمد بن حسن، الابواب(رجال طوسی)، محقق، مصحح، قیومی اصفهانی، جواد، ص 103، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ سوم، 1427ق؛ بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق، زکار، سهیل، زرکلی،ج ‏3، ص 199، ریاض، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، 1417ق.

[5]. تاریخ الامم و الملوک(تاریخ طبری)، ج ‏5، ص 442؛ وقعة الطف، ص 234.

[6]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ‏45، ص 28، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.

[7]. همان.

[8]. همان.

[9]. المزار الکبیر، ص 493.

[10]. سید ابن طاووس، رضی الدین علی، الاقبال بالاعمال الحسنة، ج‏2، ص 713، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1409ق.