جستجوی پیشرفته
بازدید
20792
آخرین بروزرسانی: 1402/05/03
خلاصه پرسش
آیا حدیث ولدنی ابوبکر مرتین که به امام صادق (ع) نسبت داده شده صحیح است؟ اگر صحیح است چطور با جمله اصلاب شامخه و ارحام مطهره که در مورد معصومان (ع) است سازگاری دارد؟
پرسش
آیا حدیث ولدنی ابوبکر مرتین که به امام صادق (ع) نسبت داده شده صحیح است؟ اگر صحیح است چطور با جمله اصلاب شامخه و ارحام مطهره که در مورد معصومان (ع) است سازگاری دارد؟
پاسخ اجمالی

از اعتقادات شیعه دوازده امامی این است که معصومان (ع) باید به دور از هر گونه پلیدی و گناه باشند، و مطلبی که در سؤال مطرح شده است، ضرری به این اعتقاد نمی رساند؛ زیرا صرف نظر از قوت یا ضعف چنین روایتی، اولاً: مراد از اصلاب شامخه و ارحام مطهره این نیست که در تمام سلسله ها نسب (حتی نسب های غیر اصلی) این مسئله وجود داشته باشد. ثانیاً: مراد از طهارت در این جا، طهارت از پلیدی زنا و آلودگی های جاهلی است. حضرت رسول (ص) در روایتی به این مطلب اشاره می فرمایند که من به دعای ابراهیم (ع) و از صلب های پاک به وجود آمدم و پلیدی جاهلیت به من نرسیده است.

پاسخ تفصیلی

برای پاسخ به پرسشتان چند مسئله باید بررسی شود:

 

1. مراد از اصلاب شامخه و ارحام مطهره که در زیارات به آن اشاره شده است، چیست؟

 

2. آیا روایت موجود در پرسش از شیعه رسیده است یا خیر؟ به عبارت دیگر، حدیث از نظر سند چگونه است؟

 

3. بر فرض چشم پوشی از سند، معنای روایت چیست؟

 

در پاسخ به قسمت اول باید توجه داشت؛ آنچه که به عنوان اصلی مسلم، در اعتقادات شیعه وجود دارد، این است که معصومان (ع) در سلسله طولی نسب های خود باید از صلب های بلند مرتبه و ارحام پاکیزه باشند؛ به جهت آن که آنها در جایگاه هدایت گری مردم قرار دارند، و اگر (نعوذ بالله) از نسب درستی برخوردار نباشند، باعث انزجار مردم می شوند که آیه تطهیر[1] به این مطلب اشاره دارد. روایتی که ابن عباس در ذیل قول خداوند "... وَ تَقَلُّبَکَ فِی السَّاجِدِینَ..."‏[2] نقل کرده، مراد از این آیه را جابجا شدن پیامبر از اصلاب پاکیزه از پدری به پدری می داند، تا آن که خدا او را به پیامبری برگزید و نور ایشان در پدرانش نیز ظاهر بود.[3] همچنین در حدیثی از پیامبر (ص) منقول است که ایشان به پاکیزگی نسلی اشاره داشته که از آنان به وجود آمده بود. ایشان می فرمایند که من نتیجه اجابت دعای پدرم حضرت ابراهیم (ع) هستم و من از نسل پاک پدران به ارحام پاکیزه مادرانی منتقل شدم که روابط نامشروع جاهلیت در میان آنها نبوده است.[4]

 

باید دانست که مسئله روابط نامشروع در عرب جاهلی امر رایجی بوده است، تا جائی که افرادی چون "زیاد بن ابیه" را به دلیل مشخص نبودن پدر واقعی، به پدری نامعلوم[5] و یا مادرش سمیه نسبت داده اند؛ و به همین دلیل، اگر در محیطی آلوده، فرزندی از خاندان پاک دامن به وجود آید، امتیاز بزرگی برای او است. در ادامه شواهدی را برای آنچه گفتیم، بیان خواهیم کرد.

 

روشن است که مادران بزرگوار امام سجاد (ع) و امام عصر (ع) از اشراف زادگان ایران و روم بوده اند، و اگرچه خود این دو بانو از زنان پاک و مطهر هستند، ولی پدر بزرگ شهربانو؛ (خسرو پرویز) همان فردی است که نامه رسول خدا (ص) را پاره کرد که مورد نفرین ایشان واقع شد و دیگر جنایات او نیز در تاریخ ثبت است، اما براساس آیه شریفه قرآن[6] گاهی سنت خداوند، بر این قرار می گیرد که از نسل کافر، مؤمن به وجود آید و یا از نسل مؤمن، فرد بی ایمانی متولد شود که پسر نوح (ع) و بعضی از فرزندان ائمه (ع) شاهدی بر این موضوع اند.

 

در پاسخ به قسمت دوم پرسش، باید گفت که این روایت در کتاب کشف الغمة[7] مرحوم اربلی وجود دارد و از آن جهت که مادر امام صادق (ع)، دختر قاسم بن محمد بن ابی بکر است، و همچنین یکی از مادر بزرگ های آن حضرت نیز از نسل ابو بکر بوده اند، چنین مطلبی از ایشان نقل شده است.‏

گفتنی است، اگر چه مرحوم اربلی از بزرگان علمای امامیه است، ولی این روایت را ازکتاب "صفة الصفوة" ابن جوزی نقل می کند که از دانشمندان اهل سنت است و عده ای از علما او را تضعیف کرده اند؛ بدین جهت سند مستحکم و قابل قبولی برای این روایت وجود ندارد و حتی بر فرض چشم پوشی از سند حدیث، مضمون آن ضرری به آنچه در زیارات درباره نسب معصومان (ع) آمده، نمی رساند؛ زیرا همان طور که بیان شد منظور از اصلاب شامخه و ارحام مطهره آن است که پدران و مادران انبیا و اوصیا از پلیدی زنا، فسق و فجور به دور بودند، و هنگامی که سلسله طولی نسب امامان را بررسی می کنیم، به این واقعیت دست خواهیم یافت. اما گناهکار نبودن و معصوم بودن تمام پدران و مادران معصومان، موضوعی نیست که مورد ادعای شیعه باشد تا ملتزم به دفاع از این عقیده باشیم، به عنوان نمونه، پیامبران بسیاری از بنی اسرائیل از نسل یکی از برادران یوسف اند که تا حدودی در گناه دیگر برادران و ظلم به یوسف شریک بود.[8]

در پایان توجه به این نکته نیز ضروری است که آنچه در مورد ازدواج ابو قحافه (پدر ابو بکر) با برادرزاده‌اش در برخی منابع اهل سنت (از جمله معجم طبرانی) نقل شده است، اولا گزارشی اجماعی نبوده و اینگونه نیست که تمام اهل سنت، چنین موضوعی را بپذیرند و ثانیا ائمه اهل بیت(ع) با تمام انتقاداتی که به خلفای ثلاثه داشتند، هیچ سخنی از این موضوع به میان نیاورده‌اند که ازدواج پدر و مادر خلیفه اول، ازدواج با محارم و حرام بوده است و از طرفی می‌دانیم که «محمد فرزند ابوبکر» یکی از برترین شهدایی بود که امام علی(ع) علاقه ویژه‌ای به او داشت و همانگونه که گفته شد نوه‌­اش «ام فروة بنت قاسم بن محمد بن ابی بکر» از زنانی نیک‌کردار و همسر امام باقر(ع) و مادر امام صادق(ع) بود.

 

 

[1]  الأحزاب، 33.

[2]  الشعراء، 18.

[3]  ابی الحسن علی بن محمد، ماوردی، ص 201، دار و مکتبة الهلال، بیروت، 1409 ق.

[4] مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 38، ص 63، مؤسسة الوفاء، بیروت، 1404 هـ ق.

[5]  عسقلانی، ابن حجر، الإصابة فی تمییز الصحابة،ج 2، ص 527، دار الکتب العلمیة، بیروت، 1415 ق.

[6] "یُخْرِجُ الْحَیَّ مِنَ الْمَیِّتِ وَ یُخْرِجُ الْمَیِّتَ مِنَ الْحَیِّ ، الروم، 19.

[7] اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة، ج 2، ص 160، مکتبة بنی هاشمی، تبریز، 1381 ق.

[8]  طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 5، ص، 102، انتشارات ناصر خسرو، تهران،1372  ش.

 

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    800314 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    765235 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می‌کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می‌کند؟
    686893 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه‌های دینی ما مسئله‌ای شناخته شده است، چنان‌که در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می‌رود». و... .منتها همان‌گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    661818 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    650340 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    604299 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580812 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    579012 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    565039 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • آیا گفتن اذان و اقامه در نماز واجب است، و آیا می‌توان با یک اذان و اقامه، چند نماز خواند؟
    560313 وضو، اذان و نماز 1388/11/13
    برخی از فقهای گذشته، مثل ابن عقیل و ابن جنید، اذان و اقامه را واجب می‌دانند.[1] اما اکثر مراجع معظم تقلید در احکام اذان و اقامه می‌فرمایند: برای مرد و زن مستحب است پیش از نمازهای یومیّه(نمازهای واجبی که در هر روز خوانده می‌شود) اذان و ...