
لطفا صبرکنید
20458
- اشتراک گذاری
آگاهی نداشتن انسان از زمان مرگ خویش، یکی از نعمتهای بزرگ خداوند است؛ زیرا اکثر افراد اگر خبر داشته باشند که در آیندهی نزدیکی از دنیا خواهند رفت، زندگی بر آنان بسیار تلخ خواهد شد، و اگر بدانند که تا مدت زیادی زنده خواهند بود، مرگ را فراموش کرده و خود را در این دنیا جاودانه و همیشگی دانسته و با ظلم به دیگران، سعی میکنند حقوق دیگران را پایمال کرده و همۀ امکانات را برای خود جمعآوری نمایند.
این حدیث شریف و احادیث دیگری که به همین معنا وارد شده است، به این نکتهی بسیار دقیق اخلاقی و تربیتی اشاره دارد که از نظر اسلام نگاه انسان به زندگی، عمر، سلامتی، نعمتها و... باید به نحوی باشد که فرصت خود را برای استفاده از آنها بسیار محدود و اندک بداند و در صدد باشد که از فرصتها حداکثر استفاده را بنماید.
یکی از نعمتهای بزرگ خداوند برای انسانها این است که آنها از زمان مرگ خود خبر ندارند؛ زیرا اکثر افراد اینگونهاند که اگر از زمان مرگ خود خبر داشته باشند، و بدانند که در آیندۀ نزدیکی از دنیا میروند زندگی بر آنان بسیار تلخ خواهد شد، و دیگر هیچگونه سعی و تلاشی در زندگی خود نخواهند داشت، و اگر بدانند که تا مدت زیادی زنده خواهند بود، مرگ را فراموش میکنند به گونهای که خود را را در این دنیا جاودانه و همیشگی دانسته و با ظلم به دیگران سعی میکنند حقوق دیگران را پایمال کرده و همۀ امکانات را برای خود جمعآوری نمایند و در جهت خدمت و کمک به دیگران و ادای حقوق آنان هیچ قدمی برنخواهند داشت و انجام کارهای خیر را به فرصتهای بعد و موکول خواهند کرد.
اسلام برای برقراری تعادل در رفتار انسانها تعالیم بسیار ظریف و دقیقی دارد. امام کاظم(ع) در این باره میفرماید: «برنامه کارهای دنیایی خود را به گونهای تنظیم کن که گویی در این جهان ابدی هستی، و برنامه کارهای آخرت خود را طوری تنظیم کن که گویی فردا از این جهان خواهی رفت».[1]
این حدیث و احادیث دیگری که به همین معنا وارد شده است، به این مسئلهی اخلاقی و تربیتی اشاره دارد که از نظر اسلام نگاه انسان به زندگی، عمر، سلامتی، نعمتها و... باید به نحوی باشد که فرصت خود را برای استفاده از آنها بسیار محدود و اندک بداند و در صدد باشد که از فرصتها حداکثر استفاده را بنماید و در انجام کارهای خیر، ماندگار و جاودانی تعجیل کند. کارهای دنیایی را چون ارزش چندانی ندارد به این دلیل که فرصت را برای انجام آنها باقی است به تأخیر بیندازد و در عوض در انجام کارهایی که ارزش آخرتی و ماندگار دارند عجله کند و فرصت آنان را بسیار کوتاه بداند. همچنین اگر گناه یا خطایی از او سر زد، فرصت توبه و جبران آنرا بسیار کوتاه بداند و در اسرع وقت در صدد جبران برآید. بنابر این، اگر انسان در تحت چنین تعالیمی خود را تربیت کرده باشد، همواره کارهای خود را محاسبه میکند و اگر از فرصتهای زندگیاش به خوبی استفاده کند، همیشه به آینده خوشبین و امیدوار خواهد بود، و اگر از فرصتهای زندگیاش تا کنون به خوبی استفاده نکرده، بیجهت امیدوار و شادمان نباشد، بلکه سعی کند در فرصت باقی مانده عقبماندگیهای خود را جبران نماید. بیگمان این آموزهی اخلاقی اسلام باعث رشد و تکامل انسان خواهد شد. آیا اگر معلمی وقت امتحان را معلوم نکرده باشد و به دانشآموزان خود بگوید: «هر لحظه ممکن است از درسهای شما امتحان بگیرم» و با این روش خود آنان را به سعی و تلاش وادار نماید به نحوی که هر لحظه آمادگی کامل برای امتحان داشته باشند، آنان را به آینده و دیدن نتیجهی سعی و کوشش خود امیدوار نکرده است؟ آیا اگر برای مدت زیادی خیال آنان را از امتحان راحت کند باعث نخواهد شد که آنان وقت خود را بیهوده تلف کنند؟
[1]. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 3، ص 156، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق. «وَ رُوِیَ عَنِ الْعَالِمِ ع أَنَّهُ قَالَ اعْمَلْ لِدُنْیَاکَ کَأَنَّکَ تَعِیشُ أَبَداً وَ اعْمَلْ لآِخِرَتِکَ کَأَنَّکَ تَمُوتُ غَدا».