لطفا صبرکنید
بازدید
30399
30399
آخرین بروزرسانی:
1394/09/29
کد سایت
fa3075
کد بایگانی
2842
نمایه
خمس پول حج و عمره و سود آنها
طبقه بندی موضوعی
آنچه خمس بدان تعلق می گیرد|موارد غیر متعارف
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
آیا به پولی که برای رفتن به حج و عمره پس‌انداز می‌شود یا به فیش ثبت‌نام آنها، خمس تعلق مى‌گیرد؟
پرسش
الف. پولی را برای ثبت‌نام حج تمتع پس انداز کرده‌ام، آیا به این پول خمس تعلق می‌گیرد؟ ب. آیا به سپرده‌هاى حج و عمره و سود آنها، خمس تعلق مى‌گیرد؟
پاسخ اجمالی
پاسخ در بخش‌های زیر بیان می‌شود:
الف. خمس پس‌انداز قبل از ثبت‌نام حج و عمره
مراجع معظم تقلید به‌طور کلی، پولی که پس‌انداز شود را متعلَّق خمس می‌دانند. مگر بعضی از آن بزرگواران که می‌فرمایند: به پولی که برای خرید مسکن یا تأمین لوازم و ما یحتاج زندگی پس‌انداز شود و تنها راه خرید مسکن یا دیگر لوازم زندگی منحصر به پس‌انداز باشد، خمس تعلق نمی‌گیرد.
بر این اساس نظر برخی از مراجع تقلید را در مورد پس‌انداز مرور می‌کنیم:
حضرت آیة الله خامنه‌ای: مال پس‌انداز شده از منفعت کسب اگر برای تأمین هزینه‌های زندگی باشد، سر سال خمسی، خمس دارد مگر اینکه پس‌انداز برای تهیه لوازم ضروری زندگی و یا تأمین هزینه‌های لازم باشد که در این صورت اگر بعد از سال خمسی در آینده نزدیک (مثلاً دو سه ماه پس از سال خمسی) در راه‌های مذکور مصرف شود، خمس ندارد.[1]
آیة الله فاضل لنکرانی(ره): خمس پس‌انداز لازم است.[2]
حضرت آیة الله بهجت(ره): چیزهایی که در زندگی به آن احتیاج دارد؛ مانند خانه، اثاثیه و جهیزیه دختر اگر نمی‌تواند یک دفعه آن‌را تهیه نماید ولی می‌تواند تدریجاً در طول چند سال آنها را تهیه نماید خمس ندارد؛ مثلاً اگر یک سال زمین را و در سال بعد قسمتی از وسایل ساختمان را بخرد که در این صورت اگرچه زمین یا آهن و آجر و سایر وسایل مدتی بدون استفاده می‌ماند، خمس ندارد، حتی اگر پولی را برای تهیه اینها پس‌انداز نماید در صورتی که با آن پول در یک مرتبه نمی‌شود تمام آن چیز را خرید و در مدت کمی، مثلاً دو سال و سه سال می‌تواند آن چیز را بخرد و عرفاً می‌گویند محتاج به آن چیز است و پس‌انداز کردن هم برای خریدن آن چیز باشد باز هم خمس ندارد؛ ولی اگر بخواهد بعد از مدت طولانی مثلاً بعد از بیست سال آن چیز را بخرد به طوری که عرفاً نگویند فعلاً به آن محتاج است، در این صورت پولی که پس‌انداز کرده، اگر از یک سال گذشت خمس دارد.[3]
ب. خمس پول واریزی برای ثبت‌نام حج و عمره و سود آنها
نظر مراجع عظام تقلید در این‌باره به شرح ذیل است:
1. اصل پول و سود آن خمس ندارد.[4]
2. اصل پول و سود آن خمس دارد؛ البته در حج واجب، اگر اقدام برای ثبت‌نام، پس از حصول استطاعت بوده و راه دیگرى (بدون زحمت) براى رفتن به حج غیر ثبت‌نام‌های معمول ندارد، اصل پول خمس نخواهد داشت.[5]
3. اگر نوبت حج یا عمره، پس از گذشت سال خمسى است، اصل پول خمس دارد، و سود آن جزو درآمد سال محسوب می‌شود، که اگر در همان سال استفاده شود، خمس ندارد و الا خمس سود نیز باید پرداخت شود.[6]
تبصره:
الف. همه مراجع: اگر با پولی ثبت نام کند که قبلا به آن خمس تعلق گرفته و نپرداخته است، پرداخت خمس اصل و سود پول واجب است. [7]
ب. افرادى که سال خمسى ندارند و از درآمد جدید خود براى حج یا عمره ثبت نام کرده‌اند و فتواى مرجع تقلید آنها این است که فیش حج وعمره خمس ندارد، لازم نیست خمس کل مبلغ ثبت‌نام را بپردازند، بلکه می‌توانند با مراجعه به نماینده رسمی مرجع تقلید خویش، به مبلغ کمترى مصالحه مى نمایند.[8]
الف. خمس پس‌انداز قبل از ثبت‌نام حج و عمره
مراجع معظم تقلید به‌طور کلی، پولی که پس‌انداز شود را متعلَّق خمس می‌دانند. مگر بعضی از آن بزرگواران که می‌فرمایند: به پولی که برای خرید مسکن یا تأمین لوازم و ما یحتاج زندگی پس‌انداز شود و تنها راه خرید مسکن یا دیگر لوازم زندگی منحصر به پس‌انداز باشد، خمس تعلق نمی‌گیرد.
بر این اساس نظر برخی از مراجع تقلید را در مورد پس‌انداز مرور می‌کنیم:
حضرت آیة الله خامنه‌ای: مال پس‌انداز شده از منفعت کسب اگر برای تأمین هزینه‌های زندگی باشد، سر سال خمسی، خمس دارد مگر اینکه پس‌انداز برای تهیه لوازم ضروری زندگی و یا تأمین هزینه‌های لازم باشد که در این صورت اگر بعد از سال خمسی در آینده نزدیک (مثلاً دو سه ماه پس از سال خمسی) در راه‌های مذکور مصرف شود، خمس ندارد.[1]
آیة الله فاضل لنکرانی(ره): خمس پس‌انداز لازم است.[2]
حضرت آیة الله بهجت(ره): چیزهایی که در زندگی به آن احتیاج دارد؛ مانند خانه، اثاثیه و جهیزیه دختر اگر نمی‌تواند یک دفعه آن‌را تهیه نماید ولی می‌تواند تدریجاً در طول چند سال آنها را تهیه نماید خمس ندارد؛ مثلاً اگر یک سال زمین را و در سال بعد قسمتی از وسایل ساختمان را بخرد که در این صورت اگرچه زمین یا آهن و آجر و سایر وسایل مدتی بدون استفاده می‌ماند، خمس ندارد، حتی اگر پولی را برای تهیه اینها پس‌انداز نماید در صورتی که با آن پول در یک مرتبه نمی‌شود تمام آن چیز را خرید و در مدت کمی، مثلاً دو سال و سه سال می‌تواند آن چیز را بخرد و عرفاً می‌گویند محتاج به آن چیز است و پس‌انداز کردن هم برای خریدن آن چیز باشد باز هم خمس ندارد؛ ولی اگر بخواهد بعد از مدت طولانی مثلاً بعد از بیست سال آن چیز را بخرد به طوری که عرفاً نگویند فعلاً به آن محتاج است، در این صورت پولی که پس‌انداز کرده، اگر از یک سال گذشت خمس دارد.[3]
ب. خمس پول واریزی برای ثبت‌نام حج و عمره و سود آنها
نظر مراجع عظام تقلید در این‌باره به شرح ذیل است:
1. اصل پول و سود آن خمس ندارد.[4]
2. اصل پول و سود آن خمس دارد؛ البته در حج واجب، اگر اقدام برای ثبت‌نام، پس از حصول استطاعت بوده و راه دیگرى (بدون زحمت) براى رفتن به حج غیر ثبت‌نام‌های معمول ندارد، اصل پول خمس نخواهد داشت.[5]
3. اگر نوبت حج یا عمره، پس از گذشت سال خمسى است، اصل پول خمس دارد، و سود آن جزو درآمد سال محسوب می‌شود، که اگر در همان سال استفاده شود، خمس ندارد و الا خمس سود نیز باید پرداخت شود.[6]
تبصره:
الف. همه مراجع: اگر با پولی ثبت نام کند که قبلا به آن خمس تعلق گرفته و نپرداخته است، پرداخت خمس اصل و سود پول واجب است. [7]
ب. افرادى که سال خمسى ندارند و از درآمد جدید خود براى حج یا عمره ثبت نام کرده‌اند و فتواى مرجع تقلید آنها این است که فیش حج وعمره خمس ندارد، لازم نیست خمس کل مبلغ ثبت‌نام را بپردازند، بلکه می‌توانند با مراجعه به نماینده رسمی مرجع تقلید خویش، به مبلغ کمترى مصالحه مى نمایند.[8]
[1]. ر. ک: «خمس پس انداز»، سؤال 696.
[2]. فاضل لنکرانی، محمد، جامع المسائل، ج 1، ص 168، سؤال 653، قم، انتشارات امیر قلم، چاپ یازدهم.
[3]. بهجت، محمد تقی، رساله توضیح المسائل، ص 272 – 273، مسئله 1391، قم، انتشارات شفق، چاپ نود و دوم، 1428ق.
[4]. آیات عظام بهجت، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی و نوری همدانی؛ آیت اللّٰه مکارم: (مگر اینکه مبلغ ثبت‌نام، پس انداز سالهای گذشته بوده و خمس آن پرداخت نشده باشد)؛ آیت اللّٰه نورى: (ولی اگر در حج واجب، در سالهاى قبل مستطیع بوده و ثبت‌نام را تأخیر انداخته است، باید خمس آن را بدهد)؛ آیت الله صافی گلپایگانی: (احتیاط مستحب در پرداخت خمس اصل پول است، ولی سود آن مانند سایر درآمدهاست که در صورت عدم استفاده تا آخر سال خمسی باید خمسش پرداخت شود)؛ ر.ک: محمودى، محمد رضا، مناسک حج (محشّٰى)، ص 620، نشر مشعر، تهران، ویرایش‌جدید، 1429 ه ق.
[5]. آیات عظام سیستانى، فاضل لنکرانی و امام خمینی؛ ر.ک: همان؛ امام خمینی، استفتائات، ج 1، ص 358، احکام خمس، سؤال 43، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1422ق.
[6]. آیات عظام تبریزی، خامنه‌ای؛ (اگر سود پول پیش از سال عزیمت، قابل وصول باشد، در هر حال به آن خمس تعلق می‌گیرد)؛ ر.ک: محمودى، محمد رضا، مناسک حج (محشّٰى)، ص 620.
[7]. فقیهی، محمد علی، شیوه‌اى نو در بیان احکام حج و عمره، ص 193، تهران، مشعر، 1389 ه ش.
[8]. ر.ک: همان.
ترجمه پرسش در سایر زبانها
: Is Khums payable on the money which I have saved for enrolling myself for the obligatory Hajj?
10556
آنچه خمس بدان تعلق می گیرد
1389/11/23
This question doesn’t have a brief answer. Please click on the detailed answer.
نظرات
