لطفا صبرکنید
بازدید
40015
40015
آخرین بروزرسانی:
1397/04/09
کد سایت
fa34701
کد بایگانی
42118
نمایه
بررسی سند احادیث مربوط به ولد الزنا
طبقه بندی موضوعی
درایه الحدیث|فرزندان پرورشگاهی و یا نامشروع
اصطلاحات
زنا ، روابط نامشروع
گروه بندی اصطلاحات
سرفصلهای قرآنی
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
روایتی وجود دارد که زنازادگان را مصداق آیه 179 سوره اعراف دانسته که اعلام میدارد که افرادی از انسانها برای جهنم آفریده شده اند، آیا این روایت معتبر و توجیهپذیر است؟
پرسش
آیا احادیث زیر درباره ولد الزنا معتبرند یا اینکه جعلیاند؟
1. ابوهریره از رسول خدا(ص) روایت کرده است: «لَا یَدْخُلُ وَلَدُ الزِّنَا وَ لَا شَیْءٌ مِنْ نَسْلِهِ إِلَى سَبْعَةِ آبَاءٍ الْجَنَّةَ»؛ داخل نمیشود ولدالزنا به بهشت، و نه کسی از نسل او، تا هفت پدر!».
2. ابوموسی از پیامبر اکرم(ص) نقل کرده است: «لَا یَبْغِی عَلَى النَّاسِ إِلَّا وَلَدُ بَغِیٌّ أَوْ فِیهِ عِرْقٌ مِنْهُ»؛ مردم آزاری نمیکند مگر ولدالزنا، یا کسی که رگی از حرامزادگی در او باشد!».
3. حدیث متواتر و مشهور از پیامبر اکرم(ص): «وَلَدِ الزِّنَا شَرُّ الثَّلَاثَةِ»؛ زنازاده، بدترین سه نفر است»؛ یعنی از میان پدر و مادر و فرزند، فرزندی که حرامزاده باشد از پدر و مادر زناکار خود بدتر است.
4. از عبدالله بن عمرو بن عاص در مورد این آیه کریمه: «وَ لَقَدْ ذَرَأْنا لِجَهَنَّمَ کَثیراً مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْس»(اعراف، 179)؛ -و به راستی که آفریدیم برای جهنم، جمع بسیاری از جن و انس را -، نقل شده است: «کَانَ وَلَدُ الزِّنَا مِمَّنْ ذَرَأَ لِجَهَنَّمَ»؛ ولدالزنا آفریده شده برای به جهنم رفتن!». این روایت از سعید بن جبیر نیز نقل شده است.
5. احمدبن حنبل در مسند خود از پیامبر اکرم(ص) روایت میکند که در مورد ولدالزنا فرمود: «لَا خَیْرَ فِیهِ...»؛ هیچ خبری در او نیست! و همین را طبرانی در المعجم الکبیر نیز روایت نموده است.
6. ابن خلکان در وفیات الاعیان از پیامبر اکرم(ص) روایت میکند که فرمود: «ولد الزنا لیس منا؛ و علی منی و انا منه»؛ زنازاده از ما نیست؛ و علی(ع) از من است و من از او هستم.
اگر این دسته از روایات معتبرند؛ آن بچهای که به دنیا آمده چه گناهی کرده است؟ طبق این روایات؛ یعنی هیچ زنازادهای نمیتواند به بهشت برود؟! حتی اگر انسان خوبی بشود؟! و نمیتواند محب پیامبر باشد؟ آیا این عدالت هست؟!
پاسخ اجمالی
درباره زنازادگان احادیث گوناگونی در کتابهای فرقههای مختلف اسلامی وجود دارد که برخی از آنها قابل استناد بوده و برخی از این قابلیت برخوردار نیستند.
درباره ضعف یا معتبر بودن روایاتی که در پرسش به نقل از منابع اهل سنت آمده، نظرات مؤلفان و پژوهشگران همان کتابهای منبع، بیان میشود:
روایت اول:[1] به جهت مجهول بودن و اختلاف نظر درباره برخی از راویان، ضعیف است.[2]
روایت دوم:[3] سند آن حَسَن است.[4]
روایت سوم:[5] حاکم نیشابوری در «مستدرک» این روایت را صحیح میداند.[6] اما محققان «مسند احمد» در پاورقی، سند آنرا به جهت افرادی ضعیف میدانند.[7]
روایت چهارم:[8] سند آن ضعیف است.[9]
روایت پنجم:[10] سند این روایت به جهت مجهول بودن برخی از راویان آن ضعیف دانسته شده است.[11]
روایت ششم:[12] صاحب وفیات الاعیان سندی برای این روایت ذکر نمیکند.
علاوه بر روایات فوق، روایاتی در منابع شیعی نیز در این زمینه ملاحظه میشود.[13]
به هر حال؛ با فرض پذیرش این روایات، باید گفت: هیچیک از اینها به عنوان علت تامه نیستند؛ یعنی اینگونه نیست که راه بسته باشد و اصلاً برای زنازادگان امکان رستگاری وجود نداشته باشد که اگر این بود، تکلیف به او معنا نداشت، در حالیکه زنازاده نیز مانند دیگران مکلف به اصول و فروع دین میباشد. البته عوامل محیطی و ارثی و دیگر عوامل میتوانند تأثیر زیادی در انتخاب رفتار خاصی داشته باشند، اما در عین حال انسان را مجبور به ارتکاب یک عمل خاصی نمیکنند و انسان در تمام مراحل حیات خود، میتواند بر عوامل ارثی و محیطی فائق آید و در مسیر صحیح قرار گیرد؛ لذا به طاعات او ثواب داده میشود و به معصیتش عقاب.[14] چنانچه در روایتی از پیامبر خدا(ص) چنین نقل شده است که؛ «ولدالزنا(زنازاده)، اگر زنا کند از پدر و مادر خویش بدتر است».[15]
درباره ضعف یا معتبر بودن روایاتی که در پرسش به نقل از منابع اهل سنت آمده، نظرات مؤلفان و پژوهشگران همان کتابهای منبع، بیان میشود:
روایت اول:[1] به جهت مجهول بودن و اختلاف نظر درباره برخی از راویان، ضعیف است.[2]
روایت دوم:[3] سند آن حَسَن است.[4]
روایت سوم:[5] حاکم نیشابوری در «مستدرک» این روایت را صحیح میداند.[6] اما محققان «مسند احمد» در پاورقی، سند آنرا به جهت افرادی ضعیف میدانند.[7]
روایت چهارم:[8] سند آن ضعیف است.[9]
روایت پنجم:[10] سند این روایت به جهت مجهول بودن برخی از راویان آن ضعیف دانسته شده است.[11]
روایت ششم:[12] صاحب وفیات الاعیان سندی برای این روایت ذکر نمیکند.
علاوه بر روایات فوق، روایاتی در منابع شیعی نیز در این زمینه ملاحظه میشود.[13]
به هر حال؛ با فرض پذیرش این روایات، باید گفت: هیچیک از اینها به عنوان علت تامه نیستند؛ یعنی اینگونه نیست که راه بسته باشد و اصلاً برای زنازادگان امکان رستگاری وجود نداشته باشد که اگر این بود، تکلیف به او معنا نداشت، در حالیکه زنازاده نیز مانند دیگران مکلف به اصول و فروع دین میباشد. البته عوامل محیطی و ارثی و دیگر عوامل میتوانند تأثیر زیادی در انتخاب رفتار خاصی داشته باشند، اما در عین حال انسان را مجبور به ارتکاب یک عمل خاصی نمیکنند و انسان در تمام مراحل حیات خود، میتواند بر عوامل ارثی و محیطی فائق آید و در مسیر صحیح قرار گیرد؛ لذا به طاعات او ثواب داده میشود و به معصیتش عقاب.[14] چنانچه در روایتی از پیامبر خدا(ص) چنین نقل شده است که؛ «ولدالزنا(زنازاده)، اگر زنا کند از پدر و مادر خویش بدتر است».[15]
[1]. ابن نصر کسی(کشّی)، عبد الحمید بن حمید، المنتخب من مسند عبد بن حمید، تحقیق، عدوی، شیخ مصطفى، ج 2، ص 355، دار بلنسیة للنشر والتوزیع، چاپ دوم، 1423ق؛ أبو القاسم طبرانی، سلیمان بن أحمد، المعجم الاوسط، ج 1، ص 262 – 263، قاهره، دار الحرمین، بیتا.
[2]. ر.ک: المنتخب من مسند عبد بن حمید، ج 2، ص 355، پاورقی از: شیخ مصطفی عدوی.
[3]. بیهقی، احمد بن حسین، شعب الإیمان، ج 9، ص 53، ریاض، مکتبة الرشد للنشر والتوزیع، چاپ اول، 1423ق.
[4]. حدادی، زین الدین محمد المدعو بعبد الرؤوف، التیسیر بشرح الجامع الصغیر، ج 2، ص 503، ریاض، مکتبة الإمام الشافعی، چاپ سوم، 1408ق.
[5]. شیبانی، أحمد بن محمد بن حنبل، مسند الإمام أحمد بن حنبل، محقق، شعیب أرنؤوط و دیگران، ج 41، ص 297، بیروت، مؤسسة الرسالة، چاپ اول، 1421ق؛ ازدی سجستانی، أبو داود سلیمان بن أشعث، سنن ابی داود، محقق، عبد الحمید، محمد محیی الدین، ج 4، ص 29، بیروت، المکتبة العصریة، صیدا، بیتا.
[6]. حاکم نیشابوری، محمد بن عبد الله، المستدرک على الصحیحین، تحقیق، عطا، مصطفى عبد القادر، ج 2، ص 233، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1411ق.
[7]. مسند الإمام أحمد بن حنبل، ج 41، ص 297، پاورقی.
[8]. شیبانی، أبو بکر بن أبی عاصم، کتاب السنة، ج 1، ص 182، بیروت، المکتب الإسلامی، چاپ اول، 1400ق؛ خطابی، أبو سلیمان حمد بن محمد، معالم السنن(شرح سنن أبی داود)، ج 4، ص 80، حلب، المطبعة العلمیة، چاپ اول، 1351ق.
[9]. کتاب السنة، ج 1، ص 182.
[10]. مسند الإمام أحمد بن حنبل، ج 45، ص 596؛ طبرانی، سلیمان بن أحمد، المعجم الکبیر، محقق، سلفی، حمدی بن عبد المجید، ج 25، ص 34، قاهره، مکتبة ابن تیمیة، چاپ دوم، 1415ق.
[11]. مسند الإمام أحمد بن حنبل، ج 45، ص 596، پاورقی.
[12]. وفیات الاعیان، ج 2، ص 12.
[13]. ر.ک: برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، محقق و مصحح: محدث، جلال الدین، ج 1، ص 108، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1371ق؛ شیخ صدوق، علل الشرائع، ج 2، ص 564، قم، کتاب فروشی داوری، چاپ اول، 1385ش؛ ابن بابویه، علی بن حسین، الإمامة و التبصرة من الحیرة، ص 35، قم، مدرسة الإمام المهدی(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)، چاپ اول، 1404ق؛ ابن طاووس، علی بن موسی، التشریف بالمنن فی التعریف بالفتن المعروف بالملاحم و الفتن، ص 360، قم، مؤسسة صاحب الأمر(عج)، چاپ اول، 1416ق.
[14]. برای آگاهی بیشتر ر.ک: «حلال زادگی امام جماعت و فلسفۀ آن»، سؤال 1957؛ «فرزندان خارج از ازدواج»، سؤال 8350؛ «ولد الزنا در احادیث»، سؤال 5329.
[15]. «وَلَدُ الزِّنَا شَرُّ الثَّلَاثَةِ إِذَا عَمِلَ بِعَمَلِ أَبِیهِ»؛ ابن اعرابی، ابوسعید احمد بن محمد، المعجم، ج 1، ص 60، ریاض، دار ابن الجوزی، 1418ق.
نظرات