لطفا صبرکنید
بازدید
11722
11722
آخرین بروزرسانی:
1394/01/30
کد سایت
fa50091
کد بایگانی
61582
نمایه
کتاب‌شناسی «الیواقیت و الجواهر»
طبقه بندی موضوعی
تاريخ بزرگان
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
«عبد الوهاب شعرانی» که بود؟ آیا کتاب «الیواقیت و الجواهر» او معتبر است؟
پرسش
کتاب «الیواقیت و الجواهر» عبد الوهاب شعرانی چقدر از لحاظ استناد دادن معتبر است؟
پاسخ اجمالی
«عبد الوهاب بن احمد حنفی شعراوی (یا شعرانی)»، از علمای متصوّفه است.[1] وی در سال ۸۹۸ق[2] در روستای قلقشنده در مصر - که مادرش اهل آن‌جا بود - متولد شد. به او «شعرانی» یا «شعراوی» گفته‌اند به جهت اینکه پدرش اهل «ساقیة أبی شعرة» در منطقه منوفیه مصر بود.[3] ایشان در سال ۹۷۳ق در قاهره درگذشت.[4]
او را حنفی می‌گویند، چون از ذرّیه و خاندان محمد بن حنفیه بود.[5]
پاره‌ای از آثار عبد الوهاب شعرانی عبارتند از: 1. الیواقیت و الجواهر فی بیان عقاید الاکابر، 2. مختصر الفتوحات، 3. مختصر سنن البیهقی الکبرى، 4. البدر المنیر فی غریب أحادیث البشیر النّذیر، 5. مشارق الأنوار القدسیة فی العهود المحمّدیة، 6. الکبریت الأحمر فی بیان علوم الشیخ الأکبر.[6]
در کتابهای او به علایم پیش از قیامت که شارع مقدس به ما اطلاع داده است، اشاره شده است. وی قائل است که باید همگی در پیش از روز قیامت واقع گردد؛ مانند ظهور مهدی(عج)، درآمدن دجال، نزول عیسی(ع) و... حتی اگر یک روز از عمر دنیا باقی نمانده باشد باید اینها واقع گردد.[7]
عبدالوهاب بن احمد شعرانی را باید یکی از مهم‌ترین مدافعان محیی الدین ابن عربی (متوفای 638ق) دانست. او کتابهای مهمی در دفاع از ابن عربی و تحت تأثیر او نگاشته است که از مهم‌ترین آنها می‌توان به «الیواقیت و الجواهر»، و «الکبریت الاحمر» اشاره کرد. شایان ذکر است شعرانی در این آثار با توجه به چارچوب تصوف شریعت مدارانه خود، سراغ عقاید ابن عربی رفته و آنچه را که به نظرش مخالف شریعت می‌آمده، دسیسه دشمنان ابن عربی دانسته و او را از آنها مبرّا کرده است، در بعضی موارد ابن عربی را از عقایدی مانند حلول، اتحاد، توحید ابلیس و برتری ولایت بر نبوت مبرا داشته است. او با دفاعی که از ابن عربی به عمل آورده، مانع طعن و تکفیر وی از طرف معاندانش شده است.[8]
درباره تأیید یا ردّ کتاب «الیواقیت و الجواهر» باید گفت ما نمی‌توانیم تمام محتوای کتاب‌ها را رد و یا تأیید کنیم، بلکه لازم است یکایک مطالب آن مورد مطالعه قرار گرفته و با آیات و روایات و مبانی عرفان اسلامی تطبیق داده شود که این کار در حوزه سیاست‌های فعلی سایت نیست.
او را حنفی می‌گویند، چون از ذرّیه و خاندان محمد بن حنفیه بود.[5]
پاره‌ای از آثار عبد الوهاب شعرانی عبارتند از: 1. الیواقیت و الجواهر فی بیان عقاید الاکابر، 2. مختصر الفتوحات، 3. مختصر سنن البیهقی الکبرى، 4. البدر المنیر فی غریب أحادیث البشیر النّذیر، 5. مشارق الأنوار القدسیة فی العهود المحمّدیة، 6. الکبریت الأحمر فی بیان علوم الشیخ الأکبر.[6]
در کتابهای او به علایم پیش از قیامت که شارع مقدس به ما اطلاع داده است، اشاره شده است. وی قائل است که باید همگی در پیش از روز قیامت واقع گردد؛ مانند ظهور مهدی(عج)، درآمدن دجال، نزول عیسی(ع) و... حتی اگر یک روز از عمر دنیا باقی نمانده باشد باید اینها واقع گردد.[7]
عبدالوهاب بن احمد شعرانی را باید یکی از مهم‌ترین مدافعان محیی الدین ابن عربی (متوفای 638ق) دانست. او کتابهای مهمی در دفاع از ابن عربی و تحت تأثیر او نگاشته است که از مهم‌ترین آنها می‌توان به «الیواقیت و الجواهر»، و «الکبریت الاحمر» اشاره کرد. شایان ذکر است شعرانی در این آثار با توجه به چارچوب تصوف شریعت مدارانه خود، سراغ عقاید ابن عربی رفته و آنچه را که به نظرش مخالف شریعت می‌آمده، دسیسه دشمنان ابن عربی دانسته و او را از آنها مبرّا کرده است، در بعضی موارد ابن عربی را از عقایدی مانند حلول، اتحاد، توحید ابلیس و برتری ولایت بر نبوت مبرا داشته است. او با دفاعی که از ابن عربی به عمل آورده، مانع طعن و تکفیر وی از طرف معاندانش شده است.[8]
درباره تأیید یا ردّ کتاب «الیواقیت و الجواهر» باید گفت ما نمی‌توانیم تمام محتوای کتاب‌ها را رد و یا تأیید کنیم، بلکه لازم است یکایک مطالب آن مورد مطالعه قرار گرفته و با آیات و روایات و مبانی عرفان اسلامی تطبیق داده شود که این کار در حوزه سیاست‌های فعلی سایت نیست.
[1]. مناوى، محمد عبد الرؤوف، الکواکب الدریة فى تراجم السادة الصوفیة، محقق: جادر، محمد ادیب، ج 3، ص 392، بیروت، دار الصادر، چاپ اول، 1999م؛ حسنی ادریسی، محمد عَبْد الحَیّ، فهرس الفهارس و الأثبات و معجم المعاجم و المشیخات و المسلسلات، محقق: عباس، إحسان، ج 2، ص 1079، بیروت، دار الغرب الإسلامی، چاپ دوم، 1982م.
[2]. فهرس الفهارس و الأثبات و معجم المعاجم و المشیخات و المسلسلات، ج 2، ص 1079.
[3]. ملیجى شعرانى شافعى، محمد بن عبد الرحمن، مناقب القطب الربانى للسید عبد الوهاب الشعرانى، محقق: ابو الیزید المهدى، جودة محمد، نصار، محمد عبد القادر، ص 48، قاهره، الدار الجودیة، چاپ اول، 2005م.
[4]. فهرس الفهارس و الأثبات و معجم المعاجم و المشیخات و المسلسلات، ج 2، ص 1080.
[5]. الکواکب الدریة فى تراجم السادة الصوفیة، ج 3، ص 392.
[6]. همان، ص 394 – 395.
[7]. ر.ک: شعرانى، عبد الوهاب، الیواقیت و الجواهر فى بیان عقائد الأکابر، ج 2، ص 561، بیروت، دار احیاء التراث العربى، موسسة التاریخ العربى، چاپ اول، 1418ق.
[8]. ر.ک: اشرف امامی، علی، شرفایی مرغکی، محسن، دیدگاه‌های عبدالوهاب شعرانی درباره آراء محیی الدین ابن عربی، نشریه علمی - پژوهشی فلسفه و کلام (مطالعات اسلامی)، ص 9 – 30، بهار و تابستان 1391ش.
نظرات
