جستجوی پیشرفته
بازدید
26155
آخرین بروزرسانی: 1393/07/24
خلاصه پرسش
آیا فرشته ای که در قالب انسان باشد شهوت دارد؟
پرسش
اگر یک فرشته بتواند در قالب انسان درآید در آن صورت، آیا وی دارای شهوت خواهد بود؟، آیا می تواند همچون دیگر انسان ها ازدواج کند، غذا بخورد و کارهای دیگر انجام دهد؟
پاسخ اجمالی

معنای تمثل فرشته در قالب انسان این است که فرشته به چشم انسان به صورت شخصی ظاهر شود؛ یعنى آدمی فرشته در قالب انسان را به صورت فلان شخص تصور می کند، نه این که واقعا فرشته به آن صورت در آمده و چیز دیگرى شده باشد، پس تمثل ملک به صورت بشر، ظهور او براى بیننده به صورت بشر است، نه این که ملک بشر شود و ذات او دگرگون شود؛ زیرا اگر این گونه باشد معنایش این است که فرشته، تبدیل و تغییر ذات داشته باشد، نه این که به صورت چیزى دیگر ظاهر شود و تمثل یابد. بنابراین، فرشته ای که به صورت انسان ظاهر می شود حقیقت او همان فرشته است و فرشته مانند انسان شهوت ندارد و مثل انسان غذا نمی خورد.

 

پاسخ تفصیلی

قبل از توضیح اصل مطلب لازم است معنای دو واژه بیان شود:

 

یک. کلمه «ملائکة» {فرشتگان} جمع ملک - به فتح لام- است، که موجوداتى هستند مخلوق خدا، و واسطه‏هایى بین او و بین عالم مشهود هستند. [1]

 

دو. «تمثل» از ماده «مثل» اشتقاق یافته و «ممثل» به چیزى مى‏گویند که به صورت دیگرى نمایان گردد. [2]

 

حقیقت فرشته ها در آموزه های دینی ما این گونه بیان شده است:

 

در قرآن کریم، مطالب زیادی از فرشته ها و عملکرد آنها وجود دارد، ولی سخن صریحی درباره ماهیت و چیستی فرشتگان نیامده است،

 

در کتاب بحار از امام صادق (ع) روایت شده که فرمود: خداى عز و جل ملائکه را از نور آفریده است.

 

و به نقل از تفسیر قمى، امام صادق (ع) فرمود: "ملائکه آب و طعام نمى‏خورند، و ازدواج ندارند، و تنها با نسیم عرش، زنده‏اند، و براى خداى عز و جل فرشتگانى است که تا روز قیامت یکسره در رکوع‏اند، و براى او فرشتگانى دیگر است که تا روز قیامت یکسره در سجده‏اند".

 

امام ابوجعفر (ع) فرموده: "خداى عز و جل اسرافیل و جبرئیل و میکائیل را از یک تسبیح آفرید، و برایشان گوش و چشم و تیزى عقل و سرعت فهم قرار داد" . [3]

 

در مورد ماهیت و حقیقت فرشته ها نظریات متفاوتی مطرح شده است:

 

1. برخی می گویند: فرشته مکان دارد و جسمى است لطیف چون هوا و به شکل های مختلف ظاهر می شود و در آسمان ها است.

 

2. طوائفى از بت‏پرست ها می گفتند: فرشته‏ها همان ستارگان خوشبختی و نحس هستند که به نظر آنها زنده‏اند و ناطق، و ستارگان خوشبختی فرشته‏هاى رحمت هستند و ستارگان نحس فرشته‏هاى عذاب.

 

3- نظر فلاسفه این است که: فرشته جوهری است که مکان ندارد و در ماهیت با انسان فرق دارد، و از انسان نیرومندتر و داناتر است. [4]

 

در روایات، کلمه تمثل بسیار به چشم مى‏خورد، ولى در قرآن کریم جز در داستان مریم، در سوره دیگری نیامده است. [5] و آیات بعدى که در آن جبرئیل خود را براى مریم معرفى مى‏کند بهترین شاهد است بر اینکه وى در همان حال هم که به صورت بشر مجسم شده بود باز فرشته بود، نه اینکه بشر شده باشد، بلکه فرشته‏اى بود به صورت بشر، و مریم او را به صورت بشر دید .

 

بنا بر این، معناى تمثل جبرئیل براى مریم به صورت بشر، این است که در حاسه و ادراک مریم به آن صورت محسوس شد، نه اینکه واقعا هم به آن صورت در آمده باشد، بلکه در خارج از ادراک وى صورتى غیر صورت بشر داشت .

 

و این معنایى که براى تمثل بیان شده با همان معناى لغوى کلمه منطبق مى‏شود، چون‏   وقتى مى‏گوئیم: «تمثل شى‏ء لشى‏ء فى صورة کذا » معنایش این است که چیزى براى چیز دیگرى به صورت فلان در آمد، یعنى انسان، فرشته را به صورت فلان چیز تصور کرد، نه اینکه واقعا هم به آن صورت در آمده باشد، پس تمثل ملک به صورت بشر، ظهور او براى بیننده به صورت بشر است. [6]

 

چند اشکال بر این گفتار وارد کردند که ما به عنوان نمونه به یک مورد آن همراه با جواب آن اشاره می کنیم:

 

اشکال این است که جبرئیل به طورى که از اخبار بر مى‏آید شخصى عظیم الجثه است، و چنین شخصى اگر بخواهد به اندازه یک انسان معمولى کوچک شود یا باید ما زاد از آن مقدارش ریخته شود در این صورت دیگر جبرئیلى باقى نمى‏ماند، و اگر آن مقدار زائد ساقط نشود، و در عین حال کوچک گردد، تداخل لازم مى‏آید، که یکى از محالات است.

 

جواب داده‏اند به اینکه اگر قائل باشیم که جبرئیل جسم است، چه مانعى دارد که بگوئیم دو قسم اجزاء دارد، یکى اجزاى اصلى است که همان مقدارى است که انسانها دارند، و یکى اجزاء زیادى، و هر وقت بخواهد مى‏تواند با اجزاى اصلیش به صورت بشرى در آید، و اگر قائل باشیم که اصلا جسم نیست، بلکه از روحانیات است، چه مانعى دارد که گاهى به طورى که در روایات آمده به جثه‏اى عظیم مجسم شود، و گاهى به کالبدى کوچک .

 

ولی خواننده عزیز بر ناتمامى این جواب واقف است، چون شق اول آن مبنى بر این است که تمثل عبارت باشد از یک دگرگونى واقعى، یعنى شخص متمثل، ذات و حقیقت اولش باطل شود و به ذات دیگرى مبدل گردد، و حال آنکه قبلا روشن شد که معناى تمثل این نیست، بلکه حفظ ذات و حقیقت، و ظهورش بر خلاف آن است .

 

آیه هم با کمک سیاقى که دارد ظاهر در این است که جبرئیل با تمثلش از حقیقت فرشتگى بیرون نیامد و بشر نشد، بلکه در ادراک مریم به صورت بشر ظاهر گردید، نه فى نفسه و در خارج، هم چنان که نظیرش در نزول ملائکه کرام بر ابراهیم و بشارت دادن وى به ولادت اسحاق، و نیز نزولشان بر لوط (ع) و ظهورشان به صورت بشر، و نیز ظهور ابلیس در جنگ بدر به صورت سراقة بن مالک، با آنکه سراقه آن روز در مکه بود. [7]

 

نظیر این تمثل در روایات بسیار زیاد است، مانند ابلیس که در داستان «دار الندوة»، که مشرکین براى کشتن رسول خدا (ص) مشورت مى‏کردند به صورت پیر مردى سالخورده پیدا و متمثل شد و پیشنهاد جدید و تازه‏اى داد و همه پذیرفتند، و نیز مانند تمثلش در روز عقبه به صورت منبه بن حجاج، و تمثلش براى یحیى (ع) به صورتى عجیب و غریب، و نیز مانند تمثل دنیا براى امیر المؤمنین (ع) به صورت زنى زیبا و جوان، و تمثل مال و اولاد و عمل آدمى در هنگام مرگ، و تمثل اعمال آدمى در قبر و در روز قیامت، و از همین قبیل است تمثل‏هایى که در خواب دیده مى‏شود، مانند تمثل دشمن به صورت سگ و یا مار و عقرب، و تمثل همسر به صورت کفش، و تمثل ترقى و علو مقام به صورت اسب، و تمثل افتخار به صورت تاج، و امثال اینگونه تمثلات. [8]

 

با توضیحات ارائه شده روشن شد که حقیقت فرشته از آنچه که هست خارج نمی شود و به صورت انسان تبدیل نمی شود، بلکه فقط تمثلی صورت می گیرد، بنابراین فرشته ای که به صورت انسان ظاهر می شود مانند انسان شهوت ندارد و مثل انسان غذا نمی خورد بلکه مانند همه فرشتگان دیگر احکام خاص خودش را دارد و آن غیر از خواص انسان مجسم است.

 

و اما مطلب دیگری که لازم است بیان شود این است که شاید ریشه این پرسش از افکار نادرست و داستان های خرافی و دروغ پردازی هایی یهود نشأت گرفته باشد، چرا که در داستان هاروت و ماروت که قرآن آنرا نقل می کند، [9] جای پای یهود و شیطنت های ایشان مشاهده می شود که در پیرامون این نقل قرآنی قصه هاو دروغ هایی مبنی بر شهوت رانی و ارتکاب معصیت توسط این دو فرشته را ساختند و در بین مردم رواج دادند و برخی نیز این دروغ ها را در کتاب های خود نقل کردند برای دریافت توضیحات بیشتر لازم است به کتاب های تفسیر شیعی مراجعه شود. [10]

 

 

[1] . نمایه شماره 1853 (سایت: 1922) سایت .

[2] . راغب، مفردات،ج1،ص758.

[3] . نمایه شماره 1853 (سایت: 1922) سایت .

[4] . کمره ای، محمد باقر،ترجمه کتاب السماء والعالم بحارالانوار،ج3، ص173، ناشر اسلامیه، چاپ اول، تهران، 1351ش.

[5] . مریم،17؛ فَأَرْسَلْنا إِلَیْها رُوحَنا فَتَمَثَّلَ لَها بَشَراً سَوِیًّا.

[6] . علامه طباطبایی، محمد حسین، ترجمه موسوی، ج14،ص47ـ48.

[7] . علامه طباطبایی، محمد حسین، ترجمه موسوی، ج14،ص49. برای دریافت توضیح مطلب در مورد ظهور ابلیس به صورت سراقةبن مالک به تفسیر المیزان ذیل آیه 48 سوره انفال و همچنین برای دریافت توضیحات بیشتری در مورد تمثل یافتن فرشتگان به صورت انسان به همین تفسیر ذیل آیه 17 سوره مریم مراجعه شود.

[8] . علامه طباطبایی، محمد حسین، ترجمه موسوی، ج14،ص49.

[9] . بقره،102.

[10] . تفسیر المیزان در مورد این بحث ذیل آیه 102 سوره بقره مطالب خوبی را ارائه کرده است.

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • چرا زن نمی‌تواند مرجع تقلید و قاضی باشد؟
    73146 اجتهاد و مرجعیت در اسلام 1387/04/03
    دانشمندان و متخصّصان دینی درباره‌ موضوعاتی؛ مانند مرجع تقلید، یا قاضی شدن زن و بعضی از عناوین دیگر، اختلاف نظر دارند. این امور جزو مسلّمات و ضروریات دینی به شمار نمی‌آید. کسانی که می‌گویند زنان مرجع تقلید یا قاضی نمی‌شوند، به ادله‌ای؛ نظیر روایات و اجماع، تمسک کرده‌اند ...
  • چرا خداوند در مقابل درخواست رؤیت خدا توسط یهودیان، آنها را مجازات کرد؟
    8592 تفسیر 1392/01/26
    آنچه باید در این‌جا مورد دقت قرار گیرد، این عبارت در آیه است: « فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ». باء در «بظلمهم» معنای سببیت بوده و متعلق به «اخذتهم» است و معنا این‌گونه می‌شود که آنها را به جهت ستمی که روا داشته­‌اند، با صاعقه مجازات می‌کنیم. این عبارت نمایان‌گر ...
  • با در نظرگرفتن جمیع جوانب و مصالح، آیا ارجح نیست که مقام رهبری در قانون جمهوری اسلامی ایران دارای یک زمان و دوره مشخص باشد؟
    8512 System 1389/04/16
    دائمی بودن رهبری در ایران ناشی از رأی مردم به قانون اساسی بوده و دلیلی نیز وجود ندارد که در صورت از دست ندادن شرایط، زمان آن را محدود کرد. فساد موجود در حکومت ها بیشتر ناشی از خلق و خوی حاکمان ...
  • با توجه به آیات 103 و 104 سوره کهف، راه تشخیص کار نیک از بد و ناپسند چیست؟
    24104 تفسیر 1389/05/13
    آیات شریفه، به معرفى زیانکارترین انسان ها و بدبخت‏ترین افراد بشر مى‏پردازد. زیان واقعى و خسران مضاعف آنجا است که انسان سرمایه‏هاى مادى و معنوى خویش را در یک مسیر غلط و انحرافى از دست دهد و گمان کند کار خوبى کرده است، نه از این کوشش ها ...
  • آیا در اسلام، مسئله ای به نام وضوی ارتماسی داریم؟
    11356 Laws and Jurisprudence 1391/07/03
    وضوى ارتماسى آن است که انسان صورت و دستها را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد؛ اما براى این که مسح سر و پاها با آب وضو باشد، باید در شستن ارتماسى دستها، قصد شستن وضویى، هنگام بیرون آوردن ...
  • زنان عقیمی که بچه‌دار نمی‌شوند از دیدگاه قرآن چه جایگاهی دارند؟
    24597 تفسیر 1395/08/04
    گرچه پروردگار صلاح دیده برخی مردان و زنان، عقیم باشند[1] اما عقیم بودن و بچه‌دار نشدن به تنهایی نقصی معنوی - نه برای مردان و نه برای بانوان - نبوده و از مقام و ارزش انسانی هیچ کدام از آنها نمی‌کاهد. البته می‌شود برای ...
  • آیا در تحقیقات پزشکی، جایز است از جنین سقط شدهٔ انسان استفاده کرد؟
    7682 گوناگون 1393/02/25
    بیشتر فقها تشریح بدن انسان(جنین یا غیر جنین) را جایز نمی‌دانند، اما برخی از مراجع[1] در این‌باره می‌گویند، اگر این‌گونه تحقیقات در راستای کشف مطالب پزشکى جديد و مورد نیاز جامعه و نیز درمان بيمارى‌های تهدید کننده زندگى مردم باشد، جايز است؛ ولى تا ...
  • آیا گزارش غیر‌مسلمان مبنی بر نجاست چیزی که در اختیار اوست، مورد قبول است؟
    8833 اثبات نجاست 1393/02/03
    فقها در این زمینه فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان نگذارده و می‌گویند، نجس بودن چیزى از سه راه ثابت مى‌شود، و باید بر آن ترتیب اثر داد: 1. آن که انسان خودش یقین به نجاست پیدا کند. 2. دو نفر عادل و یا حتّى یک نفر گواهى ...
  • معنای استدلال مباشر چیست؟
    19452 قیاس اقترانی و استثنائی 1391/12/06
    در مورد استدلال مباشر آنچه را که برخی از نویسندگان در این‌باره نگاشته‌اند، در این‌جا نقل می‌کنیم: بسیاری از منطق‌نگاران معاصر آنچه را در منطق نگاشته‌های پیشین با عنوان «احکام قضایا» یا «نسبت قضایا» مطرح بوده، قسمی از استدلال برشمرد‌ه‌اند و نام‌هایی؛ همچون استدلال «مباشر»، «بی‌واسطه» و «بسیط» ...
  • محدوده حرم مکه چقدر است؟
    9600 گوناگون 1396/10/23
    ابتدا باید دید منظور از حرم مکه چیست، آیا مراد، مسجد الحرام است؟ یا منطقه‌ای که زائرین خانه‌ی خدا بدون احرام، حق ورود به آن‌را ندارند و ورود کفار نیز به لحاظ شرعی در آن ممنوع است؟ در صورت نخست، پاسخ آن است که هر مکانی که در ...

پربازدیدترین ها