لطفا صبرکنید
بازدید
16171
16171
آخرین بروزرسانی:
1395/05/25
کد سایت
fa70968
کد بایگانی
86736
نمایه
اشتقاق لفظ جلاله الله
طبقه بندی موضوعی
لغت شناسی
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
لفظ جلاله الله در اصل چه بوده و ال در آن کدامیک از اقسام ال است؟
پرسش
الف و لام در کلمه الله چه الف و لامی است؟
پاسخ اجمالی
در اشتقاق لفظ جلاله «الله» و نوع «ال» آن بین اندیشمندان علم ادب چهار دیدگاه وجود دارد:
1. اصل الله «اِلاه» بوده که ال تعریف بر آن داخل شد، سپس همزه‌اش برای تخفیف[1] حذف گردید، دو لام کنار هم اجتماع کردند که اولی در دومی ادغام شد و «الله» شد به معنای معبود و پرستش شده.[2]
2. اصل الله، «الاه» و اصل الاه «ولاه» از وله به معنای تحیر بود، واو در «ولاه» برای تخفیف، تبدیل به همزه شده و «اِلاه» شد،[3] سپس بر سر «الاه» ال داخل نمودیم و همزه حذف گردید «الله» شد.[4]
3. الله در اصل «لاه» بود، ال تعریف بر سرش در آمد الله شد.[5]
4. الله با همین ترکیب و کیفیت لفظی در اصل برای خدای عز و جل وضع شده[6] و از چیزی مشتق نشده و تغییر شکل نداده است؛ زیرا ما می‌بینیم که لفظ «الله» مزیت زیادی بر «الاه» دارد، همچنین ما معنایی را که از لفظ «الله» تصور و ادراک می‌کنیم از لفظ «اله» نمی‌کنیم؛ لذا نمیتوان گفت الله در اصل اله بود.[7]
همان‌گونه که در اشتقاق لفظ جلاله «الله» اختلاف دیدگاه وجود داشته، در «ال» داخل بر آن نیز اختلاف دیدگاه وجود دارد؛ برخی گفته‌اند «ال» برای تعریف می‌باشد.[8] برخی دیگر گفته‌اند «ال» برای تعریف نیست، بلکه عوض از همزه محذوفه در «اِلاه»است.[9] برخی نیز آن‌را برای تعیین،[10] و عده‌ای نیز «ال» را جزء کلمه دانسته و احتمالات مذکوره را صحیح نمی‌دانند.[11]
برای آگاهی بیشتر: ر. ک: شرح الملوکی فی التصریف.[12]
1. اصل الله «اِلاه» بوده که ال تعریف بر آن داخل شد، سپس همزه‌اش برای تخفیف[1] حذف گردید، دو لام کنار هم اجتماع کردند که اولی در دومی ادغام شد و «الله» شد به معنای معبود و پرستش شده.[2]
2. اصل الله، «الاه» و اصل الاه «ولاه» از وله به معنای تحیر بود، واو در «ولاه» برای تخفیف، تبدیل به همزه شده و «اِلاه» شد،[3] سپس بر سر «الاه» ال داخل نمودیم و همزه حذف گردید «الله» شد.[4]
3. الله در اصل «لاه» بود، ال تعریف بر سرش در آمد الله شد.[5]
4. الله با همین ترکیب و کیفیت لفظی در اصل برای خدای عز و جل وضع شده[6] و از چیزی مشتق نشده و تغییر شکل نداده است؛ زیرا ما می‌بینیم که لفظ «الله» مزیت زیادی بر «الاه» دارد، همچنین ما معنایی را که از لفظ «الله» تصور و ادراک می‌کنیم از لفظ «اله» نمی‌کنیم؛ لذا نمیتوان گفت الله در اصل اله بود.[7]
همان‌گونه که در اشتقاق لفظ جلاله «الله» اختلاف دیدگاه وجود داشته، در «ال» داخل بر آن نیز اختلاف دیدگاه وجود دارد؛ برخی گفته‌اند «ال» برای تعریف می‌باشد.[8] برخی دیگر گفته‌اند «ال» برای تعریف نیست، بلکه عوض از همزه محذوفه در «اِلاه»است.[9] برخی نیز آن‌را برای تعیین،[10] و عده‌ای نیز «ال» را جزء کلمه دانسته و احتمالات مذکوره را صحیح نمی‌دانند.[11]
برای آگاهی بیشتر: ر. ک: شرح الملوکی فی التصریف.[12]
[1]. «برخی دلیل حذف همزه را التقاء ساکنین و برخی دیگر تخفیف به جهت کثرت استعمال بیان کردند». اعلم شنتمرى، یوسف بن سلیمان، النکت فی تفسیر کتاب سیبویه و تبیین الخفی من لفظه و شرح أبیاته و غریبه، محقق، مراد، یحیى، ص 276، بیروت، دارالکتب العلمیة، چاپ اول، بی‌تا.
[2]. «دیدگاه یونس بن حبیب، کسائی، فراء، قطرب و اخفش». زجاجى، عبد الرحمان بن اسحاق، کتاب اللامات، محقق، مبارک، مازن، النص، ص 28، بیروت، دار صادر، چاپ دوم، بی‌تا.
[3]. چنانچه در وعاء و وشاح گفته می‌شود اِعاء و اِشاح.
[4]. «دیدگاه خلیل بن احمد»، کتاب اللامات، النص، ص 29.
[5]. «یکی از دو دیدگاه سیبویه»، همان.
[6]. «یعنی علم مرتجل است».
[7]. «دیدگاه ابی عثمان مازنی»، کتاب اللامات، النص، ص 29.
[8]. همان، ص 28 – 29.
[9]. النکت فی تفسیر کتاب سیبویه، ص276.
[10]. حسینى طهرانى، هاشم، علوم العربیة، ج 1، ص 445، تهران، مفید، چاپ دوم، 1364ش.
[11]. کتاب اللامات، النص، ص 29.
[12] . ابن صائغ، یعیش بن على، شرح الملوکی فی التصریف، محقق، قباوه، فخرالدین، ص 356 - 362، سوریه - حلب، المکتبه العربیه، چاپ اول، بی‌تا.
نظرات
