جستجوی پیشرفته
بازدید
18257
آخرین بروزرسانی: 1397/06/01
خلاصه پرسش
حضرت مسیح(ع) فرمود: «مرده‌ها را زنده و بیماران را شفا دادم، اما با وجود تلاشی که برای درمان افراد احمق داشتم، موفقیتی به دست نیاوردم»؛ آیا افرادی که از هوشی کمتری برخوردارند، به صورت جبری باید در ضلالت و گمراهی باشند؟!
پرسش
در روایاتی خواندم که؛ حضرت مسیح بن مریم فرمود: «برای علاج مردم احمق کوشش کردم ولی نتوانستم آنان را درمان و اصلاح نمایم». امام علی(ع) فرمود: «حماقت دردی است بی‌درمان و مرضی است خوب‌نشدنی». آیا زندگی جبر است و بدبختی جبر؟ من نشانه انسان‌های نادان را در خود احساس می‌کنم و آماده رفتن به جهنم هستم. گناه می‌کنم و نمی‌ترسم. خود را به سبب اندیشه و عبادتی که در این سال‌ها کرده‌ام برتر می‌دانم. از گناه و خدا شرمم کم شده و از گناه ناراحت نیستم. سخن حقیقت را نمی‌دانم و شاید هم نمی‌خواهم. خدایا این بود زندگی؟ پس مرا به جهنم ببر. شاید شما آخرین کسی باشید که مرا از بی‌‌دین شدن و نا‌امیدی منصرف کنید.
پاسخ اجمالی
1. معنای لغوی احمق
واژه احمق از ریشه «حمق» به معنای کم‌عقلی[1] و ساده‌لوحی و نادانی[2] است. و «احمق» به کسی گفته می‌شود که کلام او بر فکرش مقدّم باشد؛ یعنی فکر نمی‌کند کلامی که می‌گوید صحیح است یا غلط. پس، از روی غفلت سخن می‌گوید.[3]
2. احمق از نگاه روایات
روایات متعددی در نکوهش کم‌عقلی و بی‌خردی و نادانی وارد شده است؛ مانند این‌که:
امام علی(ع) فرمود: «حماقت دردى است بی‌درمان و مرضى است خوب نشدنى».[4]
امام صادق(ع) به نقل از عیسی بن مریم(ع) فرمود: «من بیماران را با اجازه خدا شفا می‌دهم، در همین راستا به آسانی کور و جذامى را بهبود بخشیده و مرده‌ها را زنده کردم، امّا از معالجه احمق و اصلاح او عاجز ماندم! پرسیدند: اى روح الله احمق کیست؟ فرمود: کسى که خودرأى و خودپسند است و همیشه حقّ را از آن خود می‌داند، نه بر علیه او، در حالى‌که حقیقت این است که او هیچ فضل و حقّى ندارد، این چنین شخصى احمق است که هیچ راهى براى مداواى او نیست».[5]
گفتنی است؛ مقصود از «افراد احمق» در این دسته از روایات، افرادی نیستند که به صورت مادرزادی از بهره هوشی کمتری برخوردار بوده و به دنبال آن به تناسب هوششان از تکلیف کمتری برخوردارند، بلکه مراد از احمق، افرادی هستند که با اختیار خود زمینه را برای درک کمتر واقعیات فراهم می‌کنند و نادان باقی می‌مانند و یا به عبارت بهتر، خود را به نادانی می‌زنند؛ چنان‌که امام علی(ع)، در سخنانی می‌فرماید:
«احمق‌ترین مردم کسى است که گمان کند عاقل‌ترین مردم است».[6]
«احمق‌ترین مردم کسى است که [دیگران را] از خوبى بازمی‌دارد (یا: خوبی نمی‌کند) و انتظار تشکّر دارد، و بدى می‌کند و توقع پاداش نیک دارد».[7]
بنابراین، روایاتی که در نکوهش افراد احمق آمده، معنا و مفهومی ندارد که از آن، جبر و سلب اختیار برداشت شود، بلکه انسان‌ها در به دست آوردن دانایی و انجام کارهای نیک و دوری از بدی و انتخاب مسیر درست الهی، اختیار دارند.[8]
 

[1]. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج 10، ص 67، بیروت، دار الفکر، چاپ سوم، 1414ق.
[2]. فرهنگ فارسی عمید، فرهنگ فارسی معین، واژه «حمق».
[3]. طریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، ج 5، ص 152، تهران، کتابفروشی مرتضوی، چاپ سوم، 1375ش.
[4]. تمیمی آمدی، عبد الواحد بن محمد، غرر الحکم و درر الکلم، ص 96، قم، دار الکتاب الإسلامی‏، چاپ دوم، 1410ق.
[5]. شیخ مفید، الاختصاص، ص 221، قم، المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید، چاپ اول، 1413ق.
[6]. غرر الحکم و درر الکلم، ص 198.
[7]. همان، ص 211.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • آیا خداوند روح انسان را از قسمت پا به سمت حلقوم قبض می‌‌کند؟
    20174 درایه الحدیث 1391/08/14
    ۱. این‌که روح از پایین یعنی از قسمت پا به سمت بالا از بدن انسان خارج می‌شود، در قرآن کریم نیز به آن اشاره شده است؛ مانند: «فَلَوْ لا إِذا بَلَغَتِ الْحُلْقُومَ»[1] یعنى جان هنگامی که به حلقوم و گلو رسید و نزدیک ...
  • آیا پیامبر(ص) و امامان(ع) هم شب قدر برایشان مشخص نبود؟
    18558 درایه الحدیث 1392/05/09
    بنابر تحقیق و جست‌وجو؛ سخنی از پیامبر اسلام(ص) نقل نشده است که فرموده باشند از شب قدر اطلاعی ندارند؛ زیرا پیامبر اسلام(ص) و امامان(ع) تا حدودی علم گذشته و آینده نزدشان است،[1] اما بنابر مصالحی در برخی از موارد، همه جزئیات یک حقیقت و ...
  • آیا خون آمدن عضوی از بدن هنگام غسل، غسل را باطل می کند؟
    68943 Laws and Jurisprudence 1389/11/02
    پاسخ حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته) به این شرح است:خیر. فقط باید در حین غسل، بدن نجس باقی نمانده و بر همه جای پوست بدن، آب برسد. پس اگر با فشار دادن عمل خون ریزی برای لحظه ای خون متوقف شود و غسل انجام پذیرد، غسل ...
  • چرا خداوند به مسلمانان توصیه می‌کند که به خدایان دروغین کفار و مشرکان ناسزا نگویند؟
    19452 تفسیر 1396/12/19
    خداوند در قرآن کریم به مسلمانان توصیه می‌کند تا به بت‌ها و خدایان دروغین کفار و مشرکان ناسزا نگویند، به این دلیل که بعد از این ناسزاگویی، کافران نیز واکنش نشان داده و به خدا ناسزا می‌گفتند؛ از این‌رو پروردگار در آن موقعیت زمانی و مکانی، مسلمانان را ...
  • آیا ولایت پیامبران(ع) با هم فرق داشت؟
    8732 نبوت عامه 1396/02/10
    با توجه به این‌که از یک‌سو «ولایت» دارای معانی و درجات مختلفی می‌باشد، و از سوی دیگر «نبوت» نیز دارای درجات و مقامات است؛ لذا دامنه‌ی ولایت انبیا(ع) بر اساس درجات نبوت و مقام‌های معنوی آنان قبض و بسط خواهد یافت. توضیح این‌که: از یک‌سو؛ ولایت از ریشه ...
  • آیا روزه برای مریضی که روزه برایش ضرر دارد واجب است ؟
    28215 Laws and Jurisprudence 1387/03/30
    بر طبق فتوای مراجع تقلید و علمای اسلام، روزه گرفتن بر مریضی که روزه برای او ضرر قابل توجهى‏ دارد واجب نیست.[1] قرآن در این باره می فرماید: "هر کس از شما بیمار یا مسافر باشد تعدادى از روزهاى دیگر را (روزه بدارد)"[2]. اما باید توجه داشت که ...
  • زندگی‌نامه حجیر بن جندب که روز عاشورا در رکاب امام حسین(ع) به شهادت رسید، را بیان نمایید.
    2885 تاريخ بزرگان 1399/06/17
    در برخی منابع کهن که نام شهدای کربلا را ذکر می‌کند از شهیدی به نام حجیر بن جندب یاد می‌کند که روز عاشورا در راه مکتب امام حسین(ع) به شهادت رسید.[1] اما جز این گزارش مختصر، نام وی در دیگر کتاب‌های تاریخی و ...
  • چرا امر به معروف و نهی از منکر واجب شده تا همه خود را موظف بدانند به اجبار مرا به راه راست هدایت کنند؟
    5048 امر به معروف و نهی از منکر 1391/09/08
    بیشترین توصیه‌ای که در مورد امر به معروف و نهی از منکر شده، ناظر به روابط دوستانه‌ای است که میان مؤمنان برای ارتقای معنوی‌شان برقرار است. قرآن کریم در این باره می‌فرماید: «وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ ...
  • حروف مشبهة بالفعل چه ویژگی‌هایی دارند؟
    25001 لغت شناسی 1397/08/26
    بر اساس نظر مشهور ادباء، حروف مشبهة بالفعل پنج حرف بوده[1] که بر سر مبتدا و خبر وارد می‌شوند. این حروف عبارت‌اند از: إنَّ، أنَّ، لیت، لکنَّ، لعلَّ. عمل اصلی این حروف، منصوب نمودن مبتدا به عنوان «اسم» و مرفوع نمودن خبر به عنوان ...
  • کیفیت تشریع حجاب در اسلام چگونه بوده است؟
    20971 Laws and Jurisprudence 1389/10/22
    قبل از اسلام زنان براى حضور در اجتماع از پوشش مناسبی برخوردار نبودند. اسلام با ظهور خود، تکلیف این مسئله را معلوم کرد. احکام و محدوده حجاب زنان در آیات سوره های" احزاب" و "نور"  مطرح شده است. دستوراتی که در خصوص زنان در آیات سوره نور آمده ...

پربازدیدترین ها