بیشتر عرب‌های بادیه‌‌نشین که به آنها اعرابی نیز گفته می‌شود،[1] به حکم دورى از تعلیم و تربیت و شنیدن آیات الهى و سخنان پیامبر(ص)، دارای کفر و نفاق شدیدتری نسبت به دیگر افراد جامعه بودند و البته این قاعده‌ای کلّی‏ نبوده و در میان آنان نیز انسانهای ارجمند و باتقوایی وجود داشتند.[2] در همین راستا، رفتار پیامبر اسلام(ص) با بادیه‌نشینان تا حد زیادی بستگی به رفتار متقابل آنان داشت:
1. گروهى از این بادیه‌‌‏نشینان در همان کفر و نفاق خود باقی مانده و در پی یافتن حقیقت نرفتند. قرآن برخی از ویژگی‌های آنها را این‌گونه بیان می‌کند: «چیزى را که (در راه خدا) انفاق می‌کنند غرامت می‌پندارند، و آرزوی حوادث دردناکى را براى شما مسلمانان دارند».[3]
2. «گروه (دیگرى) از عرب‌هاى بادیه‏‌نشین ایمان به خدا و روز رستاخیز دارند، و آنچه را انفاق می‌کنند مایه‌ی تقرب نزد خدا، و دعاهاى پیامبر(ص) می‌دانند...».[4]
با توجه به این تقسیم‌بندی و اینکه پیامبر اسلام(ص) رحمة للعالمین بوده و جز در موارد ضروری، به خشونت متوسل نمی‌شد،[5] به برخی گزارش‌های مرتبط با رفتار ‌‌حضرتشان با بادیه‌نشینان می‌پردازیم.
1. آموزش معارف دینی؛
آن‌حضرت در تعلیم و نشر دین از تمام فرصت‌‌ها استفاده می‌کرد. به عنوان نمونه روزی پیامبر(ص) سوار بر اسب شد تا به سمت جنگ برود. بادیه‌نشینی رکاب اسب آن‌‌حضرت را گرفت و گفت: ای پیامبر خدا! به من عملى بیاموز که با آن به بهشت روم. پیامبر(ص) فرمود: هر برخوردی که انتظار داری تا مردم با تو داشته باشند، همان برخورد را نسبت به دیگران داشته باش و ... ».[6]
2. برخی بخشش‌های مالی؛
روزی پیامبر(ص) در عرفه بودند که بادیه‌نشینی نزد ایشان آمده و تقاضا کرد تا ردای خود را به او ببخشد، حضرت نیز به درخواست او پاسخ مثبت داد.[7]
3. گذشت از برخی اشتباهات ناشی از تفاوت فرهنگی؛
راوی نقل می‌کند که روزی با پیامبر(ص) در مسجد بودیم، مردی صحرانشین به مسجد آمد و به گوشه‌ای رفت تا ادرار کند، یاران پیامبر به سمت او شتافتند تا او را توبیخ کرده و از این کار باز دارند، ولی پیامبر(ص) فرمود: او را رها کنید و باعث حبس ادرارش نشوید، سپس – بدون اینکه با آن شخص برخورد کند –  دستور داد یک سطل آب آورده و مکانی که نجس شده بود را پاک نمایند.[8]
4. ارائه معجزات؛
روزی یک بادیه‌نشین به همراه سوسماری که شکار کرده بود، نزد پیامبر خدا(ص) آمد. حضرتشان اسلام را بر او عرضه داشت. بادیه‌نشین گفت: تا این سوسمار به تو ایمان نیاورد، من هم به تو ایمان نمی‌آورم! ... پیامبر(ص) خطاب به سوسمار فرمود که من کیستم؟ گفت: تو محمد بن عبد اللَّه بن هاشم بن عبد مناف هستى. فرمود: اى سوسمار چه چیزی را می‌پرستی؟ گفت: خدایى را می‌پرستم که دانه را شکافت، و انسان را آفرید، و ابراهیم را دوست خود قرار داد و با موسى بی‌واسطه سخن گفت، و تو را اى محمد برگزید. بادیه‌نشین گفت: گواهى دهم که معبودى جز خداى یگانه نیست.[9]

---