با آن‌که امام علی(ع) در مصیبت همسرش حضرت زهرا(س) اعلام می‌کند که اندوه او از فراق همسرش هرگز پایان نخواهد یافت،[1] اما در منابع معتبر و یا قابل استناد؛ گزارش صریحی وجود ندارد که دلیل خضاب نکردن امام علی(ع) را مصیبت حضرت فاطمه(س) بداند؛ بلکه دلایل دیگری برای این خودداری ذکر شده است.[2]
1. مصیبت پیامبر(ص)
به امام علی(ع) گفته شد: چه می‌شد اگر موى سپیدت را خضاب می‌کردی؟ آن‌حضرت در پاسخ فرمود: «خضاب، زینت و آرایش است و ما در عزا و مصیبت هستیم».[3]
درباره این‌که منظور آن‌حضرت از مصیبت، چیست، چند احتمال داده شده است:
الف) منظور، وفات پیامبر(ص) است‏[4] که در برخی گزارش‌ها به نام حضرتشان تصریح نیز شده است: «و نحن قوم فی مصیبة برسول الله».[5]
با این وجود، برخی گفته‌اند منظور از این مصیبت، مصیبت مرگ پیامبر اسلام(ص) نیست؛ زیرا سن امام علی(ع) در آن زمان حدود سی سال بوده و بعید است که در این سن موهایشان سفید شده باشد! پس ظاهر این است که این کلام در ایام حکومت حضرتشان بیان شده باشد.[6]
البته این نظر قابل نقد است؛ زیرا این امکان وجود دارد که امام علی(ع) بعد از دهه‌ها نیز داغدار پیامبر اسلام(ص) بوده و از این‌رو خواسته تا نشانی از این موضوع را در برابر دیدگان افراد جامعه قرار دهد.
ب) منظور از مصیبت، مصیبتی است که بعد از فقدان پیامبر اسلام(ص) در جامعه اسلامی رخ داده بود؛ یعنی رخ‌دادهای سقیفه و شورای شش نفره و اختلاف و نفاقی که پیامد آنها بوده و منجر به جنگ جمل و صفین گردید.[7]
2. انتظار رنگین شدن مو با خون شهادت
روایات متعددی ناظر به آن است که پیامبر اسلام(ص) به امام علی(ع) فرمودند که سر مبارک ایشان به خون خضاب خواهد شد، و به همین دلیل حضرتشان مشتاقانه منتظر چنین روزی بوده و موی سفید خود را با رنگ دیگری تغییر نمی‌دادند. [8]

---