جستجوی پیشرفته
بازدید
7615
آخرین بروزرسانی: 1395/08/14
 
کد سایت id24426 کد بایگانی 69575 نمایه خطوط اصلى برنامه‌هاى بندگان راستین از نگاه قرآن
طبقه بندی موضوعی تفسیر
خلاصه پرسش
آیه دهم سوره زمر، چه ویژگی‌‌هایی از مسلمانان را برجسته می‌کند؟
پرسش
لطفاً تفسیر آیه دهم سوره زمر را که می‌فرماید: «بگو: اى بندگان من که ایمان آورده‌اید، از پروردگارتان پروا بدارید. براى کسانى که در این دنیا خوبى کرده‌اند، نیکى خواهد بود، و زمین خدا فراخ است. بی‌تردید، شکیبایان پاداش خود را بی‌حساب [و] به تمام خواهند یافت»، ارائه دهید.
پاسخ اجمالی
در آیه 10 سوره زمر؛ بخشی از خطوط اصلى برنامه‌هاى بندگان راستین و مخلص بیان شده است:
1. تقوا
خدای متعال نخست از تقوا آغاز می‌کند و به پیامبر اکرم(ص) دستور می‌دهد: «بگو: اى بندگان من که ایمان آورده‌اید! از مخالفت با پروردگارتان بپرهیزید» (قُلْ یا عِبادِ الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا رَبَّکُمْ‏).[1]
تقوا که همان خویشتن‌دارى در برابر گناه، و احساس مسئولیت و تعهد در پیشگاه حق است، نخستین برنامه بندگان مؤمن می‌باشد، تقوا سپرى است در مقابل آتش و عاملى است بازدارنده در برابر انحراف، تقوا سرمایه بزرگ بازار قیامت، و معیار شخصیت و کرامت انسان در پیشگاه پروردگار است.[2]
2. احسان
در مرحله بعد به مسئله «احسان و نیکوکارى» در این دنیا که خانه امتحان است پرداخته شده، و از طریق بیان نتیجه احسان، مردم را به آن تشویق می‌کند و می‌فرماید: براى کسانى که در این دنیا نیکى کرده‌اند حسنه و پاداش نیکوى بزرگى است: «لِلَّذِینَ أَحْسَنُوا فِی هذِهِ الدُّنْیا حَسَنَةٌ».
نیکوکارى در این دنیا[3] چه در گفتار، چه در عمل، چه در طرز اندیشه و تفکر نسبت به دوستان و بی‌گانگان، همه و همه نتیجه‌اش برخوردارى از پاداشی بزرگ در هر دو جهان است که نیکى جز نتیجه نیک نخواهد داشت.
در حقیقت تقوا یک عامل بازدارنده است، و احسان یک عامل حرکت آفرین که مجموعاً «ترک گناه» و «انجام واجبات و مستحبات» را شامل می‌شود.
3. هجرت از سرزمین‌های شرک و کفر
سومین دستور، تشویق به «هجرت» از سرزمین‌های شرک و کفر و آلوده به گناه است:[4] «زمین خداوند وسیع است (اگر تحت فشار سران کفر بودید مهاجرت کنید)» (وَ أَرْضُ اللهِ واسِعَةٌ).
این دستور، در حقیقت پاسخى است به بهانه‌جویان سست اراده‌اى که می‌گفتند ما در سرزمین مکه به دلیل سیطره حکومت مشرکان قادر به انجام وظایف الهى خود نیستیم، قرآن می‌گوید: سرزمین خدا محدود به مکه نیست، مکه نشد مدینه؛ دنیا پهناور است، تکانى به خود دهید و از مراکز آلوده به شرک و کفر و خفقان که مانع آزادى و انجام وظایف شما است به جاى دیگر نقل مکان کنید.
مسئله هجرت یکى از مهم‌ترین مسائلى است که نه تنها در آغاز اسلام اساسی‌ترین نقش را در پیروزى حکومت اسلامى ایفا کرد، و به همین دلیل، پایه و سرآغاز تاریخ اسلامى شد، بلکه در هر زمان دیگر نیز از اهمیت فوق العاده‌اى برخوردار است که از یک سو مؤمنان را از تسلیم در برابر فشار و خفقان محیط بازمی‌دارد، و از سویى دیگر عامل صدور اسلام به نقاط مختلف جهان است.
قرآن مجید در آیه دیگری می‌گوید: «کسانى که فرشتگان [قبض ارواح]، روح آنها را گرفتند در حالی‌که به خویشتن ستم کرده بودند، به آنها گفتند: "شما در چه حالى بودید؟ [و چرا با این‌که مسلمان بودید، در صفِ کفّار جاى داشتید؟!]" گفتند: "ما در سرزمین خود، تحت فشار و مستضعف بودیم." آنها (فرشتگان) گفتند: "مگر سرزمین خدا، پهناور نبود که مهاجرت کنید؟!" آنها [عذرى نداشتند، و] جایگاهشان دوزخ است، و سرانجام بدى دارند».[5]
این آیه شریفه به خوبى نشان می‌دهد که فشار و خفقان محیط در آن‌جایی که امکان هجرت از آن وجود دارد به هیچ‌وجه در پیشگاه خدا عذر نیست.
4. صبر
از آن‌جا که هجرت معمولاً همراه با مشکلات فراوانى در جنبه‌هاى مختلف زندگى است، چهارمین دستور را درباره صبر و استقامت به این صورت بیان می‌فرماید: صابران و شکیبایان، اجر و پاداش خود را بی‌حساب دریافت می‌دارند: «إِنَّما یُوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَیْرِ حِسابٍ».
تعبیر به «یوفى» که از ماده «وفى» و به معناى اعطای کامل است؛[6] از یک سو و تعبیر «بغیر حساب» از سوى دیگر نشان می‌دهد که صابران با استقامت، برترین اجر و پاداش را در پیشگاه خدا دارند. شاهد این سخن حدیث معروفى است که امام صادق(ع) از رسول خدا(ص) نقل می‌کند: «هنگامى که نامه‌هاى اعمال گشوده می‌شود، و ترازوهاى عدالت پروردگار نصب می‌گردد، براى کسانى که گرفتار بلاها و حوادث سخت شدند و استقامت ورزیدند نه میزان سنجشى نصب می‌شود، و نه نامه عملى گشوده خواهد شد، سپس پیامبر به عنوان شاهد سخنش، آیه فوق را تلاوت فرمود که؛ خداوند اجر صابران را بی‌حساب می‌دهد».[7]
بعضى معتقدند که این آیه درباره نخستین هجرت مسلمانان؛ یعنى هجرت گروه عظیمى به سرپرستی «جعفر بن ابى‌طالب» به سرزمین حبشه نازل شده است،[8] اما می‌دانیم که شأن نزول‌ها در عین این‌که مفاهیم آیات را روشن می‌کند، اما آنها را محدود نمی‌سازد.
 

[1]. بدیهى است خطاب یا «عبادى» از ناحیه خداوند است، و اگر به پیامبر(ص) می‌گوید: « این سخن را بگو» منظور این است که از سوى من به آنها خطاب کن.
[2]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج‏19، ص: 401، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.
[3]. غالب مفسران «فِی هذِهِ الدّنیا» را متعلق به «احسنوا» دانسته‌اند، بنابراین «حسنه» مطلق خواهد بود، و هر گونه پاداش نیک در این جهان و جهان دیگر را شامل می‌شود (برای نمونه؛ ر. ک: فیض کاشانی، ملا محسن، الاصفی فی تفسیرالقرآن، ج ‏2، ص 1081، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1418ق؛ طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏17، ص 243، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417ق؛ بیضاوی، عبدالله بن عمر، انوار التنزیل و اسرار التأویل، ج ‏5، ص 38، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، 1418ق). همچنین با توجه به این‌که «تنوین» در این‌گونه موارد دلیل بر«تفخیم و عظمت» است بزرگى این پاداش مشخص می‌شود. تفسیر نمونه، ج ‏19، ص 401.
[4]. طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، ج 9، ص 13، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا؛ الأصفى فی تفسیرالقرآن، ج ‏2، ص 1081؛ تفسیر نمونه، ج ‏19، ص 401.
[5]. نساء، 97.
[6]. المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏17، ص 244؛ تفسیر نمونه، ج ‏19، ص 403؛ ر. ک: راغب اصفهانى، حسین بن محمد،  مفردات الفاظ قرآن‏، ص 878، بیروت، دار القلم‏، چاپ اول، 1412ق.
[7]. طبرسی، علی بن حسن، مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار، ص 300، نجف، المکتبة الحیدریة، چاپ دوم، 1385ق.
[8]. اندلسی، ابو حیان محمد بن یوسف، البحر المحیط فی التفسیر، ج 9، ص 189، بیروت، دار الفکر، 1420ق.
ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    797054 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    759109 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می‌کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می‌کند؟
    683247 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه‌های دینی ما مسئله‌ای شناخته شده است، چنان‌که در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می‌رود». و... .منتها همان‌گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    660368 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    649618 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    602141 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580447 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    568810 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565359 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564663 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...