حضرت مهدی(عج) در سال 255 هـ. ق به دنیا آمد و با توجه به این‌که الآن در سال 1442 هـ. ق هستیم عمر آن‌حضرت در نیمۀ شعبان امسال، 1187 سال است.

امام زمان(عج) بعد از شهادت پدرش(امام حسن عسکری(ع)) هنگامی که برای نماز بر پیکر پاک پدر حاضر شد، مردم او را مشاهده کردند، در حالی که طفلی گندم گون بود و موهای فر داشت و بین دندان‌های جلوی او باز بود.[1]

در مورد قیافه و شکل و شمایل ظاهری حضرت به طور کلی دو دسته گزارش وجود دارد:

الف) گزارش‌هایی که مطلق است و سن را بیان نمی‌کنند و فقط جوان بودن حضرت را متذکر می‌شوند:

1. "شابٌ بعد کبر السن"؛ جوان است با این‌که سن او زیاد است.[2]
2. "رجوعه من غیبته بشرخ الشباب"؛ در بهترین مرحله‌‌ی جوانی ظهور می‌کند.[3]
3. "فی سن الشیوخ و منظر الشباب"؛ در سن کهن‌سالان و سیمای جوانان.[4]

ب) روایاتی که علاوه بر تأکید بر جوانی، سن و سال را هم مشخص می‌کنند.

1. "فی صورة فتیَ موفق ابن ثلاثین سنه"؛ با چهره‌‌ی جوانی کامل به سن سی سالگی.[5]
2. "فی صورة شاب دون اربعین سنة"؛ با چهره‌ی جوانی کمتر از چهل سالگی.[6]
3. سن آن‌حضرت زیاد و چهره‌‌اش جوان است، به گونه‌‌ای که در نظر بیننده چهل ساله یا کمتر می‌نماید و از نشانه‌‌های ایشان آن است که تا زمان وفات پیر نمی‌شود.[7]

شیخ طوسی از برخی کسانی که حضرت را در طول غیبت صغرا مشاهده کردند، نقل می‌کند که آن‌حضرت جوانی زیبارو، با بویی معطر و هیبتی عظیم بود. راوی می‌گوید: هنگامی که سخن می‌گفت، کسی را بهتر از او در سخن گفتن ندیدم.[8]

در روایتی دیگر آمده است: قد او نه طولانی است و نه کوتاه، بلکه معتدل القامة است. سر مبارکش گرد و پیشانی‌اش پهن است. بینی او کشیده و گونه‌های او صاف و بر گونۀ راستش خالی است.[9]

لازم است در مورد سن و چهرۀ ظاهری حضرت، نکاتی چند را متذکر شویم:

1. می‌دانیم که سن آن‌حضرت بیش از هزار سال است و روایاتی که سن ایشان را بین 30 تا 40 سال بیان کرده‌اند، منظور این است که در زمان ظهور چهره و سیمای نورانی حضرت در این سن است و اختلاف سن در این موضوع موجب تضاد نمی‌شود؛ زیرا این اعداد نشانگر سن انسان کامل و جوان است.

از امام رضا(ع) نقل شده است: علامت او این است که از حیث سن پیر است، ولی در ظاهر جوان نشان داده می‌شود، به حدی که هرگاه کسی به او نظر می‌کند گمان می‌برد که او سی ساله یا کمتر است. از جمله علامات او آن است که به مرور ایام و شب‌ها پیر نمی‌شود تا آن‌که مرگ او را فرا رسد.[10]

2. البته داشتن عمر طولانی سابقه دارد و اختصاص به حضرت مهدی ندارد، بلکه افرادی مانند حضرت نوح(ع) که (2300- 2800 سال) عمر کرده، یا حضرت خضر که هزاران سال عمر کرده و هنوز زنده است. و یا لقمان ابن عاد (3500 سال) و لقمان حکیم (4000 سال). یا زنده بودن حضرت عیسی(ع) که از معمرین شمرده شده‌اند. توجیه علمی آن، این است که پیری و مرگ در اثر عوامل فرسایشی است، اگر آن عوامل نباشد شخص جوان می‌ماند.[11]

[1]. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج ‏2، ص 475، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ دوم، 1395ق.

[2]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 51، ص 215، باب 13، ما فیه ع من سنن الأنبیاء، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.

[3]. طوسى، محمد بن الحسن‏، الغیبة، محقق، مصحح، تهرانى، عباد الله، ناصح، على احمد، ص 421، قم، دار المعارف الإسلامیة، چاپ اول، 1411ق.

[4]. اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، محقق، مصحح، رسولی محلاتی، سید هاشم، ج ‏2، ص 524، تبریز، نشر بنی هاشمی، چاپ اول، 1381ق؛ نیلی نجفی، بهاء الدین، منتخب الأنوار المضیئة فی ذکر القائم الحجّة(ع)، محقق، مصحح، حسینی کوهکمری، عبداللطیف، ص 196، قم، مطبعة الخیام، چاپ اول، 1360ش.

[5]. الغیبة، ص 420؛ بحارالأنوار، ج 52، ص 287، باب 26، یوم خروجه و ما یدل علیه.

[6]. خزاز رازی، علی بن محمد، کفایة الاثر فی النصّ علی الأئمة الإثنی عشر، محقق، مصحح، حسینی کوهکمری، عبد اللطیف،‏ ص 226، قم، بیدار، 1401ق؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج ‏1، ص 316، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ دوم، 1395ق.

[7]. کمال الدین و تمام النعمة، ج ‏2، ص 652.

[8]. الغیبة، ص 253.

[9]. همان، ص 266.

[10]. کمال الدین و تمام النعمة، ج ‏2، ص 652.

[11]. ر. ک: امینی، ابراهیم، داد گستر جهان، ص 175 – 199، قم، شفق، 1380ش.