در پاسخ به این سؤال دو نکته را باید در نظر داشت.
۱. رابطه خداوند متعال با جهان: در مورد رابطه خداوند متعال با جهان باید گفت؛ رابطه خداوند با جهان مانند رابطه بنّا با ساختمان نیست که اگر بنا پس از درست کردن ساختمان از بین برود تأثیری در وجود ساختمان ندارد، بلکه رابطه خداوند با جهان مانند رابطه منبع الکتریکی با روشنایی لامپ برق است که لامپ برقی در روشنایی خود لحظه به لحظه محتاج منبع الکتریسته است. مثال دیگر برای بیان رابطه خداوند با جهان رابطه قدرت ذهنی انسان با تصویرهای ذهنی است که وجود تصویرهای ذهنی در عالم ذهن با توجه ذهن پدید می‌آیند و اگر لحظه‌ای توجه ذهن از آن صورت ذهنی برداشته شود، تصویر ذهنی نیز در جا از بین می‌رود؛ به همین جهت اهل معرفت در مورد خداوند می‌گویند:

به اندک التفاتی زنده دارد آفرینش را
اگر نازی کند در هم فرو ریزند قالب‌ها.

دلیل فلسفی این مطلب نیز روشن است؛ زیرا بر اساس مبانی حکمت متعالیه نیاز و وابستگی به خداوند در نهاد و ذات همه‌ی ممکنات و مخلوقات نهفته است، بلکه ماهیت و ذات ممکنات عین فقر الی الله است.[1] بنابراین جهان هستی برای کمتر از یک‌صد هزارم ثانیه نیز نمی‌تواند بدون توجه خداوند باقی و برقرار باشد؛ زیرا فرض باقی بودن جهان بدون توجه و عنایت خداوند اجتماع نقیضین و پارادکس است.
۲. صفات خداوند: اما در مورد صفات خداوند نیز واضح است که خداوند ازلی، ابدی، حی و قیوم است. برای اطلاع بیشتر رجوع شود به پاسخ‌های 2217(اثبات ازلی و ابدی بودن خداوند) و 479(شناخت خدا).

---