«وجود ذهنی» عبارت است از برداشت ذهنی از وجود خارجی و یا ماهیت و صورت حقیقیۀ اشیاء در مقایسه با وجودی که در خارج از ذهن دارند. یكی از مباحثی كه در فلسفه اسلامی مطرح است؛ مسئلۀ وجود ذهنی است که در آن دو نظریه وجود دارد. برخی معتقدند كه بحث وجود ذهنی برای اثبات مطابقت ذهن و عین است كه نظریه رایج و مشهور در باب وجود ذهنی همین است. در مقابل برخی معتقدند طرح وجود ذهنی برای اثبات وجود ذهنی در كنار وجود خارجی است و در واقع بحثی وجود شناختی است.

فلاسفه و حکیمان معتقد به نظریه‌ی اوّل می‌گویند؛ ماهیت‌ها غیر از وجود عینی، وجود دیگری به نام وجود ذهنی نیز دارند كه البته آثار وجود عینی و خارجی بر آن مترتب نمی‌شود. در مقابل بعضی از متكلمان بر این نظرند كه اساساً وجودی در ذهن شکل نمی‌گیرد. هم‌چنین جماعتی از حكمای متـأخر معتقدند آنچه به ذهن می‌آید، ماهیت اشیای خارجی نیست، بلكه شبحی از شیء خارجی است.