«جنگ جمل» نخستین جنگ داخلی بین مسلمانان در زمان حکومت امام علی(ع) بود.

این جنگ در سال 35 یا 36 هجری به سرکردگی طلحه و زبیر و به همراهی عائشه همسر پیامبر اسلام(ص) علیه حکومت امام علی(ع) رخ داد. کسانی که رعایت دقیق عدالت و سیره‌ی رسول خدا(ص) را در جامعه‌ای که در زمان خلیفه‌ی سوم به اشرافیت و زراندوزی خو گرفته بود، برنمی‌تافتند، شعله این نبرد را برافروختند. بیشتر مورّخان علّت برپایى این جنگ را خون‌خواهى عثمان ذکر کرده‌‏اند، اما امام علی(ع) قدرت‌طلبى طلحه و زبير، عهد و پيمان‌شكنى، و كينه و كدورت ديرينه را عامل اصلی به وجود آمدن این نبرد می‌داند.

جنگ جمل در یکی از محله‌‌های بصره به نام «حزیبه» رخ داد و مدت آن یک روز بود که با شکست اصحاب جمل پایان یافت.

در این نبرد گروهی از سران اصحاب جمل؛ مانند طلحه و زبیر کشته شدند، برخی نیز به اسارت در آمدند که امام آنان را بخشید. امام عایشه را نیز با احترام و به همراه نگهبانانی به مدینه برگرداند.