لغت‌شناسان و مفسّران قرآن کریم در مجموع با تعابیر مختلف، برکت را به معنای خیر، خوبی و فایده‌ای ثابت و پایدار معنا کرده‌اند؛ مانند این‌که می‌گویند: «بركت»؛ يعنى، ثبوت خير خدایى در يک چيز.

«بركات»، جمع «بركت» در اصل به معناى «ثبات» و استقرار چيزى است، و به هر نعمت و موهبتى كه پايدار بماند اطلاق مى‌شود. «بركات» به معناى چيزهای زیاد و فراوان است؛ و شامل بركت‌‏هاى مادّى و معنوى مى‌‏شود؛ مانند امنيت، آسايش، سلامتى، مال، فرزند، عمر و ... .

در محاورات‌ امروز فارسى‌ زبانان‌، برکت‌ به‌ معنای‌ فراوانی‌ نعمت‌ و فزونى‌ در خیر است‌. به عنوان نمونه، وقتی که می‌گویند خداوند به شما برکت دهد، منظور گوینده، درخواست فزونی در نعمت‌ها برای طرف مقابل است. تبریک نیز به همین معناست.

یکی از واژه هایی که در فرهنگ قرآن و سخنان معصومان(ع) به کار رفته، واژۀ برکت است. و با توجه به معنایی که از آن ارائه شده، موضوعات مختلفی در قرآن با ویژگی برکت مطرح شده‌اند؛ مانند قرآن کریم که کتابی پربرکت معرّفی شده است؛  زیرا در کلمات، آیات و سوره‌های قرآن کریم، خوبی و خیر حقیقی برای کسانی که به واقع قصد بهره‌برداری از آنها را داشته باشند وجود دارد. آب و باران که در شرایط مخصوص مایۀ برکت و فراوانی نعمت است.