Gelişmiş Arama
Ziyaret
7978
Güncellenme Tarihi: 2011/01/08
Soru Özeti
Dini teklifi yerine getirmede kız ve erkek arasındaki fark nedir? Bu farkın delili nedir?
Soru
Dini teklifi yerine getirmede kız ve erkek arasındaki fark nedir? Kız üzerine dini sorumluluğun birkaç yıl daha erken farz olmasının delili nedir?
Kısa Cevap

Dini teklifin yerine getirilmesinde kız ve erkek arasında yaş yönünden fark vardır ve fıkıhta “Teklif Şartları” denilen teklifin alt yapısını oluşturan şartlar; buluğ, akıl, güç ve ihtiyardan ibarettir.

Teklif, baş ağrısı ve meşakkat değil, fikri olgunluğun göstergesi, kız ve erkeğin kemali ve onların seçkinlik ve övünç kaynaklarıdır; öyle ki kemal ve akıl açısından Allah-u Teâlâ’nın onlar için hesap kitap açacağı bir hadde ulaşmışlardır ve insanın Rabbinin huzuruna varmakla şereflenmesi ve diğerlerinden daha çabuk böyle bir makamı elde etmesinden daha büyük iftihar olabilir mi; bu süreçte kız, erkekten daha çabuk bu seçkinlik ve iftihara nail olur. Dolayısıyla kızın erkekten daha çabuk mükellef yaşına ulaşmasının delili, kızın tekvini ve yaratılış özelliğidir ve bu özellik hasebiyle kız, daha çabuk buluğa ulaşıp fikri ilerleme kaydeder.

Ayrıntılı Cevap

Konunun açıklanması için bu meseleyi iki bölümde inceleyeceğiz

Bir. Buluğ yaşı açısından kız ve erkek arasında dini sorumluluklarında fark vardır. Buluğ; ferdin çocukluk döneminin sona ermesi ve onun dini teklifini yerine getirmekle yüz yüze kaldığı ve şer’i kanunlara riayet etmesinin gerekli olduğu yaşa ulaşmasından ibarettir.

Bu konuda birkaç noktanın dikkate alınması zorunludur:

1. Kız ve erkek akıl, güç, ihtiyar ve buluğ gibi koşullarla birlikte “Mes’ül” ve “Mükellef” unvanına erişmek iftiharına sahip olurlar ve bu arada erkekten daha çabuk teklif yaşına ulaşan kızın, farzları yerine getirmesi; haram ve günahtan kaçınması gerekir.

2. Söz konusu teklif şartlarından birisi kız veya erkekte gerçekleşmemesi durumunda hiçbir amele nispetle sorumluğu yoktur ve amel onun boynundan sakit olur. Örneğin kız veya erkek yeni teklif yaşına ulaşmış ve bazı şer’i teklifleri yerine getirme gücüne ulaşmıştır, ancak örneğin oruç tutma gücü olmadığı için oruç bu kimseye farz değildir, ne var ki daha sonra oruç tutma gücüne ulaşması durumunda kaza etmelidir.

3. Kız ve erkeğin buluğunun açıklanması şundan ibarettir:

A: Göbek altında (avret bölgesinin üstünde) sert ve kalın tüylerin gelmesi;

B: İster uykuda isterse uyanıkken meni gelmesi;

C: Erkekte kameri ayına göre 15 yaşının tamamlanması;[1] kameri ayı, şemsi ayı 15 yaşından 163 gün ve 6 saat daha azdır.[2] Kızda kameri ayına göre 9 yaşının tamamlanması;[3] kameri ayı, şemsi ayı 9 yaşından 97 gün, 22 saat ve 48 dakika daha azdır.[4]

4. Kız ve erkek, teklif yaşları yanında ferdi ve toplumsal meselelerin tehlikelerinden uzak olmaları için evlilik ve iktisadi gibi bireysel ve içtimai konuların bazılarına hazırlıklı olmaları gerekir.[5]

Sonuç itibariyle teklifin alt yapısını oluşturan işlere fıkıhta “Teklif Şartları” denilir. Elbette mükellef olmanın alametlerinin ispatlanmasını şeriat açıklamıştır ve biz, bunlara yukarıda değindik.

İki. Kız ve erkeğin teklif ve sorumluluğu kabullenmeleri, onların düşünce ve iradelerinin değerini ortaya koyar ve böyle bir konumdaki varlık, değer içerir; öyle ki, dört ayrıcalığın olmaması halinde fert ya çocuk, ya deli, ya güçsüz ya da iradesizdir. Her ne kadar bu şartlardan yoksun olan kimse çarpıklık ve eksiklik taşımasa ve sevgi ve merhamet gösterilecek konumda olsa da mesuliyet sahibi olamaz ve insan yalnızca idrak ve kabullenme özelliğiyle değerli ilk amelini gerçekleştirir ve mükellef olduğu işe nispetle yakınlaşma niyetiyle ilk amelini işler. Aynı şekilde söz konusu bu özelliğiyle insan, geniş sorumluluk sahibi olmakla birçok ameli yerine getirebilir. Hangi sebeple ve hangi konumda olursa olsun her fert için öne çıkabilecek; buluğ, akıl, güç ve ihtiyar gibi dört ayrıcalıkların her birinden uzaklaşmakla teklifin değersel konumundan uzaklaşır ve böyle bir kimseye hiçbir teklif yüklenmez.

Gerçekte teklif yaşının anlamı, Allah-u Teâlâ’ya ibadet ve kulluğun hazırlığı ve bu doğrultuda teklif ve sorumluluk kalıbında liyakat ve yaraşırlığın ortaya çıkmasıdır.

Başka bir ifadeyle Teklif, baş ağrısı ve meşakkat değil, kızın, fikri olgunluğunun göstergesi ve onun seçkinlik ve övünç kaynağıdır. Öyle ki kemal ve akıl açısından Allah-u Teâlâ’nın onun için hesap kitap açacağı bir hadde ulaşmıştır ve insanın Rabbinin huzuruna varmakla şereflenmesi ve diğerlerinden daha çabuk böyle bir makamı elde etmesinden daha büyük iftihar olabilir mi?

 


[1]-Musevi Humeyni, Seyit Ruhullah, Tevzihu’l Mesail (Mahşi-İmam Humeyni), Kum: Defteri İntişarati İslami, Sekizinci baskı 1424 k, c. 2, s. 375, mesele 2252.

[2] -Muvahhidi Lenkerani, Muhammed Fazıl, Ahkami Cevanan, Kum: İntişarati Emir Kalem, Otuz beşinci baskı, 1427 k, s. 60.

[3]-Tezihu’l Mesail, (Mahşi-İmam Humeyni), c. 2, s. 375, mesele 2252. (Fakihlerin meşhuru on beş ve dokuz yaşı üzerinde tetik ederler.)

[4] -Ahkami Cevanan, s. 60. Buluğ alametleri hakkında daha fazla bilgi için “Kızların teklif yaşı cevapları”, 23553 (Site: fa6945); “Teklif yaşından önce buluğ alametleri”, 10844 (Bilgisayar kullanıcısı) konularına mütalaa ediniz.

[5] -Bakınız: Mekarim Şirazi, Nasır, İstiftaatı Cedid, Kum: İntişaratı Medreseyi İmam Ali b. Ebi Talib (a.s), 1427 k, c. 2, s. 376.

 

Diğer Dillerde Soru Tercümesi
Yorumlar
yorum Sayısı 0
Lütfen soruyu doğru giriniz
örnek : Yourname@YourDomain.com
Lütfen soruyu doğru giriniz
Lütfen soruyu doğru giriniz

Konusal Sınıflandırma

Rastgele Sorular

  • Yabancı ülkelerde ve İslami olmayan muhitlerde nasıl imanımızı koruyabiliriz?
    3762 Pratik Ahlak 2019/09/23
    İnsani, İslami değerlere sahip çıkmak, dini desturlara amel etmek ve onları ihya etmek dünya hayatındaki saadet ve afiyete direkt etkisi olan unsurlardır. Beşerin hayvani güdülerle kurduğu aşağılık ve rezil hayatı temiz, pak bir yaşama dönüştürmektedir. İfrat ve tefritte kalmadan, hurafelereden uzak saf ve sahih dine gerçekten uyan ...
  • Berzahta veya kıyamette ezan okunacak mı?
    7663 Diraytü’l-Hadis (Hadis Etidü) 2012/04/03
    1- Berzah aleminde ezan okunması konusunda hadis kaynaklarında herhangi bir şey yoktur. 2- Bir rivayette İmam Bakır (a.s) şöyle buyuruyor: ‘Resul-i Ekrem (s.a.a) miraca gittiğinde geçmiş bütün Peygamberler Onun yanına geldiler. Cebrail, Allah’ın emriyle ezan okudu ve kamet getirdi.[1] 3- ...
  • Peygamber Efendimizin (a.s.s) mubarek dişinin kırılmasından sonra Üveysi\'n, kendisi de kendi dişini kırdığı şeklinde söylentiler derde doğru mudur? Üveys Karani\'nin hayatı ve şahsiyeti hakkında bilgi verebilirmisiniz?
    21869 تاريخ بزرگان 2012/05/12
    Künyesi Ebu Amr olan Üveys Bin Amir Muradi Karani, tabiinlerin büyüklerinden olup ünlü zahitlerdendi. Öyleki, ühdü, takvası ve ahlaki faziletleri havas ve avam için emsal olmuştu. Üveys, İslam Peygamber'i (a.s.s) zamanında iman getirmiş Onun ziyaretine muvaffak olmadı. Annesine itiatkar oluşu nediyle Medine'den ...
  • Şer’i yükümlülük için erginliğin şart olmasına binaen, çocukların yaptığı iyi ve kötü işlerin hükmü nedir?
    7318 Eski Kelam İlmi 2012/05/27
    Her ne kadar insanın Allah tarafından belirlenmiş şer’i yükümlülük şartı erginlik yaşına ermek olsa da tüm çocukların bütün çocukluk döneminde tamamen başıboş oldukları ve her işi yapabilecekleri sanısı akla gelmemelidir. İslam fakihleri iyi ve kötüyü anlayabilecek olan çocukları istisna etmişlerdir. Onların fetvasına göre eğer işleri ayırt edebilen ...
  • Yüzüğün kaşını avuç içine döndürmenin (çevirmenin) kaynağı nedir?
    10256 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2011/11/13
    Bu konuda “Vesailu’ş-Şia” kitabında rivayet zikredilmiştir, rivayet şöyledir:Hz. İmam Rıza (a.s) şöyle buyurur: “Parmağında akik yüzüğüyle sabahlayan ve hiç kimseyle görüşmeden önce yüksüğün kaşını avuç içine döndürerek “Kadir” Suresini sonuna kadar okuyup ardından “ Amentü billahi vahdehu la şerikeleh ve amentü bıserri âli muhammedi ve alaniyyetihim” duasını tilavet eden ...
  • Gusül alırken bedenin mutlaka yıkanması gereken yerleri neresidir?
    10067 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2011/01/17
    Guslün doğru olmasının şartlarından biri suyun bedenin görünen dış yüzünün tümüne ulaşmasıdır. Nitekim Tevzih-ul Mesail’de şöyle yazar: ‘Gusül alırken bedende iğne ucu kadarda yıkanmayan yer kalırsa gusül batıldır. Ama kulak ve burun içi gibi görünmeyen yerlerini yıkamak farz değildir.’
  • Aceleyi gidermek için ne yapılmalıdır?
    6800 Teorik Ahlak 2012/05/03
    Acele, dinsel öğretilerin men ettiği hususlardandır. Bu, işleri yapmada erken girişimde bulunmak anlamına gelir. Acele etmek hız ve işleri zamanında yapmak ile fark eder. Hız, öncüllerin ve gerekli şartların hazır olmasından sonra insanın fırsatı elden vermemesi ve işi yapmak için girişimde bulunmasıdır. Acelenin karşısında ise soğukkanlılık ve ...
  • Mübarek Ramazan ayının 21’inde yolculuk yapmanın hükmü nedir?
    5485 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2010/08/14
    Mübarek ramazan ayında yolculuk yapmanın sakıncası yoktur, ancak oruçtan kaçmak için olursa mekruhtur.[1] insan yolculuktan dolayı tutamadığı orucunu ramazan ayından sonra tutmalıdır. Bu hükümderamazanın ayının 21’i ile diğer ...
  • Ahlakla tevekkülün arasında nasıl bir bağlantı vardır?
    9932 Teorik Ahlak 2011/03/03
    İnsanın nefsinde ‘meleke’ haline gelen sıfatlara ahlak denir. Meleke ise, insanın ruhunda nüfuz eden öyle bir sıfattır ki, o sıfata uygun amel ve davranışlar kendiliğinden yapılır. Ahlak, fazilet ve rezalet olmak üzere ikiye ayrılır. Tevekkül ise, ahlaki faziletlerden biri olup kulun Allah’a güvenmesi ve bütün işlerini ona havale ...
  • Kısaca Hz. Nuh (a.s)’ın kıssasını açıklarmısınız?
    9179 نوح 2019/10/21
     Bazı tarihi nakiller ‘Muteşelh’in oğlu ‘Lemek’in Nuh (a.s)’ın babası olduğunu ve ‘Brakil’in kızı ‘Kaynuş’unda annesi olduğunu yazmaktadır.[1]Ayrıca Hz. Nuh (a.s)’ın Hz. Adem (a.s)’ın vefatından 126 yıl sonra doğmuştur. Böylece Hz. Adem (a.s)’ın dünyaya gelmesinden  1056 yıl sonra doğmuş olmaktadır.[2]

En Çok Okunanlar