Ətraflı axtarış
Baxanların
6449
İnternetə qoyma tarixi: 2011/11/19
Sualın xülasəsi
Rəvayətlərə əsasən qeyri müsəlmanlar ilə necə davranmalıyıq?
Sual
İslam rəvayətləri baxımından müsəlmanların qeyri müsəlmanlar ilə rəftarı necədir?
Qısa cavab

İslam, insanlığın pak fitrət və sevgi- məhəbbət dinidir və bütün bəşəriyyətin hidayəti və səadəti üçün gəlmişdir. Dini seçmək ixtiyari bir iş olduğu üçün həmişə İslam cəmniyətində az- çox qeyri müsəlman şəxslər tapılmış olur. İslam dininin bütün insanlar, məxsusən başqa dinlərin ardıcılları ilə göstərişi hüquqların riayət olunması, xoş rəftarlıq və dinc yanaşı yaşamadır. İstər İslam cəmiyyətində və İslam hökumətinin nəzarəti altında yaşasınlar. (əhli zimmə), istərsə də qeyri İslami cəmiyyətdə olsunlar. Əhli zimmə olan kafirlər qarşılıqlı olaraq gərək "zimmə" şərtlərini riayət edələr və əgər "zimmə" şərtlərini riayət etməyələr yaxud onlardan xəyanət baş verə, İslam qanunlarına uyğun olaraq cəzalandırılarlar.

Ətreaflı cavab

İslam, insanlığın pak fitrət və sevgi- məhəbbət dinidir və bütün bəşəriyyətin hidayəti və səadəti üçün gəlibdir. Rəvayətlərdə və hədislərdə dinə yanaşı yaşama və qeyri müsəlmanların insanlıq hüquqlarının riayət olunması israr olunubdur və İslamın rəhbərləri həmişə müsəlmanları başqa məzhəblərin ardıcıllarının hüquqlarını riayət etməyə, onlarla ədalətli olmağa və onları əziyyət etməkdən çəkinməyə tövsiyə ediblər ki, neçə nümunəyə işarə edirik:

Əziz İslam Peyğəmbəri (s) buyurur: "Hər kəs İslamla müqavilə bağlayanlardan biri ilə qəddarlıqla davrana və onun qüvvəsindən artıq ona təklif qəbul etdirsə, qiyamət günündə mən özüm onun düşməni olacağam".[1]

Həmçinin buyurur: "Hər kəs əhli zimməni (İslamın pənahında olan yəhudi və zərdüştlər) əziyət edə, məni əziyyət edibdir".[2]

İmam Əli (ə) buyurub: "Hər kəs əhli zimməni əziyyət edə, sanki mənə əziyyət edibdir".[3]

İslamın böyük rəhbərləri qeyri müsəlmanların yaşayışının necəliyi qarşısında özlərini məsul biliblər.

İbni Abbas əziz Peyğəmbərin (s) belə söylədiyini rəvayət edir: "Bütün İlahi dinlərin fəqirlərinə sədəqə verin".[4]

İmam Əli (ə) Malik Əştərə ünvanladığı məktubunun bir bölməsində buyurur: "Ey Malik, mehriban ol və camaata mehribanlıq gözü ilə və məhəbbətlə dolmuş sinə ilə bax; yırtıcı kimi onların canı və malını qarət etməyə çalışma. Ey Malik, əlinin altında olanlar iki dəstədən ibarətdir: Ya müsəlmanlardır və sənin din qardaşlarındır və yaxud başqa məzhəblərin ardıcıllarıdırlar.

Bu halda da sənin kimi insandırlar".[5]

Gərək diqqət oluna ki, həzrət Əmirəl- mömininin (ə) Malik Əştərə buyurduqları Misr ölkəsində müsəlmanların sayının az olan vaxtı baş verib və İslam qoşunun əli ilə Misrin alınmasından bir neçə il keçməmiş idi. Təbii olaraq bu neçə ildə İslamı qəbul edənlərin sayı az idi və camaatın əksəriyyəti hələ də məsihi (xristian) idilər.[6]

İmam Sadiq (ə) əhli zimmənin hüquqları barədə belə buyurub: "Müsəlmanların pənahında olan şəxslərin həqqi budur ki, Allah- Taalanın onlardan qəbul etdiklərini qəbul edəsən və nə qədər ki, Allah- Taalanın əhdinə vəfadardırlar onlara zülm etməyəsən".[7]

Həmçinin İslam Peyğəmbəri (s) və İslam rəhbərlərindən başqa məzhəblərin ardıcılları ilə dinc yanaşı yaşama barəsində təkidli sifarişlər yetişibdir ki, həqiqətdə Quranın da tövsiyə etdiyi dinc yanaşı yaşamadır.

Bunlar göstərir ki, İslamı heç bir qeyri müsəlman ilə düşmənçiliyi yoxdur və o mövqedə deyil.

İmam Əli (ə) Malik Əştərə ünvanladığı məktubunun başqa bir yerində buyurur: "Əgər düşməninlə sənin aranda müqavilə bağlana yaxud onlara pənah verməyi öhdənə götürəsən, öz əhdinə vəfa elə, öz öhdəçilərinə hörmətlə yanaş və öz canını öz öhdəçiliklərin üçün sipər et; çünki əhdə vəfa etmək o İlahi vaciblərdəndir ki, bütün insanlar çoxlu ixtiyarlarla birgə bu məsələdə fikirləri birdir. Hətta cahiliyyət dövrünün müşrikləri də müsəlmanlardan əlavə bunu riayət edirdilər. Çünki əhdə vəfa etməyin nəticəsini təcrübə etmişdilər. Buna əsasən heç vaxt əhdini sındırma, öz əhdinə xəyanət etmə və düşmənini aldatma; çünki cahil və bədbəxtdən başqa heç kəs Allaha qarşı həyasızlığı qəbul etmir. Allah- Taala, onun adı ilə bağlanmış əhd- peymanı öz rəhməti ilə bəndələrinin rahatlıq səbəbi və əmin- amanlıq yeri qərar verib ki, ona pənah aparalar".[8]

Bu nəticəyə gəlmək olar ki, qeyri müsəlmanlarla bağlı İslam rəhbərlərinin tövsiyəsi ədalət, insaf, hüquqları riayət etmək və başqa məzhəblərin ardıcıllarını əziyyət etməkdən çəkindirməkdir. Amma əgər onlar əhd- peymanı sındıralar və xəyanət edələr, bu halda İslam kəskin şəkildə fitnələri sakitləşdirmək və qarşısını almaq üçün Quranın göstərişlərinə əməl edir ki, buyurub: "De, Ey kitab əhli! (haqqa) şahid olduğunuz halda, nə üçün iman gətirən şəxsləri Allahın yolundan geri döndərməyə çalışaraq onlar üçün əyri yol axtarırsınız? Halbu ki, Allah sizin etdiklərinizdən xəbərsiz deyildir".[9]



[1] - Müraciət edin: Sədruddin Bəlaği, İslamda ədalət və qəza, səh 57; Zeynəl- Abidin, Qurbani, İslam və bəşərin hüquqları, səh 397.

«"من ظلم معاهداً و کلفه فوق طاقته فانا خصمه یوم القیامة"»

[2] - Sədruddin Bəlaği, Həmin mənbə, səh 57.

«من آذی ذمیاً فقد آذانی»

[3] - İbni əbil Hədid, Nəhcül- bəlağənin şərhi, cild 20, səh 253, hədis 578.

«من آدی ذمیاً آذانی»

[4] - Əfif əbdul- fəttah Təbarə, Ruhud- dinil- İslami, səh 276.

«تصدقوا علی اهل الادیان کلها»

[5] - Nəhcül- bəlağə, məktub 53.

«واشعر قلبک الرحمة للرعیة و المحبة لهم، و اللطف بهم، و لا تکونن علیهم سبعاً ضاریا تغتنم أکلهم، فانهم صنفان: اما اخ لک فی الدین، او نظیر لک فی الخلق ...»

[6] - İslam məktəbi jurnalı, nömrə 5, səh 49.

[7] - Vəsailüş- şiə, cild 15, səh 177, bab (bölmə) 3.

«و حق اهل الذمة ان تقبل ما قبل الله عز و جل و لا تظلمهم ما وفوا لله عزوجل بعهده»

[8] - Nəhcül- bəlağə, məktub 53.

«ان عقدت بینک و بین عدوک عقدة او البسته منک ذمة فحط عهدک بالوفاء و ارع ذمتک بالامانة،‌ و اجعل نفسک جنة دون ما أعطیت فانه لیس من فرائض الله شیء الناس اشدّ علیه اجتماعاً ، مع تفرق اهوائهم،‌ و تشتّت آرائهم، من تعظیم الوفاء بالعهود»

[9] - Ali- imran surəsi, ayə 99.

«قُلْ یا أَهْلَ الْکِتابِ لِمَ تَصُدُّونَ عَنْ سَبیلِ اللَّهِ مَنْ آمَنَ تَبْغُونَها عِوَجاً وَ أَنْتُمْ شُهَداءُ وَ مَا اللَّهُ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُون»

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Вилајәти-фәгиһин шәраити нәдир?
    7847 Nizamlar hüquq və əhkam 2010/02/06
    Исламда рәһбәрлијин әсаслары бунлардан ибарәтдир: фәгиһлик, әдаләт вә ислам ҹәмијјәтини идарә етмәк гүдрәти. Иран Ислам Республикаснын конститусијасынын 109-ҹу маддәсиндә бу үч шәртә ишарә олунуб.Рәһбәрин шәраит вә сифәтләри:
  • Müsəlmanların tarixi nə vaxtdan başlanmışdır?
    6591 تاريخ کلام 2012/04/09
    Peyğəmbəri-əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih)-in besətindən sonra, habelə islamın coğrafi sərhədləri Ərəbistan yarımadasının bir hissəsində olduğu zaman və müsəlmanların əlaqələrinin cüzi və mühüm ümumi hadisələrin az olduğuna görə bir müddət zamanı bilmək üçün tarixin başlanğıcının və hadisələrin baş vermə zamanının müqayisə olmaması heç bir problem yaratmırdı. İkinci ...
  • Quran və rəvayətlərdə həzrət Xızır (ə) barəsində bəhs olunmuşdurmu?
    24494 تاريخ بزرگان 2011/11/21
    Qurani- kərimdə bir başa olaraq həzrət Xəzər (ə)- ın adı gəlməmişdir bəlkə bu ünvanla: " عَبْداً مِنْ عِبادِنا آتَیْناهُ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنا وَ عَلَّمْناهُ مِنْ لَدُنَّا عِلْماً" [i] ki, onun elm və bəndəlik məqamını açıqlayır və Musa ibni İmranın müəllimi olaraq ondan yad edilmişdir. Bir çox rəvayətlərdə böyük ...
  • Tükümün tökülməsinə görə, yapşqanla başıma parik qoymağa məcbur olmuşam. Mənim dəstəmaz və qüslümün hökmü nədir?
    5355 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/03/11
    Həzrət Ayətullah əl- uzma Hadəvi Tehrani (damət bərəkatuh)- nin cavabı belədir: Əkilmiş tük, təbii inkişaf edən olsa və bədənin hissəsi sayılsa, şəxsin tük, təbii və inkişaf edən olsa və bədənin hissəsi sayılsa, şəxsin tükü hökmündədir. Əkilmiş tük, inkişafsız təbii ya süni liflər ...
  • Qədr gecəsində oyaq qalmağın fəlsəfəsi nədən ibarətdir?
    6633 شهادت امام علی ع 2014/05/18
    Qədr gecəsi, Qurani-Kərimdə məqamına təkid olunmuş ən mühüm zamanlardan biridir və bu gecənin mənəvi məqamı haqqında çox hədislər vardır. Qədr surəsində belə bir xüsusi məqamın səbəbinə o cümlədən, Quranın[1] və mələklərin[2] nazil olması işarə olunur. Quran-Kərimdə bu gecə başdan-başa mənəviyyətlə dolu ...
  • “Аллаһын илк јаратдығы әглдир” – сөзүнүн мәнасы нәдир?
    7127 İslam fəlsəfəsi 2010/10/13
    Фәлсәфи терминолоҝијада әгл (шәриәт вә Гуранда дејилән мәләк дә адландырмаг олар) елә бир субстансијадыр (ҝөвһәрдир) ки, һәм затән (өзлүјүндә) вә һәм дә фелән (ишдә)  мүҹәррәддир. Јәни, затән мадди олмајыб, ишләрини һәјата кечирмәкдә бәдән кими мадди аләтә еһтиајҹы јохдур. Әлбәттә бу там мүҹәррәд варлығы ...
  • Əgər behişt nemətləri yorucu və bezdirici deyilsə, onda behişt əhli bir ləzzətdən necə əl çəkərək başqası ilə məşğul olurlar?
    5630 Qədim kəlam 2012/06/23
    Belə nəzərə çarpır ki, bu sualın mənşəyi bir növ bu dünyanın xüsusiyyətlərini axirət məsələləri ilə müqayisə etmək və dünyanın nöqsan, eyib, xəstəlik, ölüm, süstlük, xoşagəlməz hadisələr və s. xüsusiyyətlərini meyar qərar verməkdir, halbuki Quran və rəvayətlərə əsasən axirət aləminin xüsusiyyətləri bu dünya ilə uyğun gəlmir.
  • Fiqhi hökmlərin fəlsəfəsi haqqında sual etmək olarmı?
    7648 Əhkam və hüquq fəlsəfəsi 2015/08/01
    Bu sualın cavabı aşağadakı mövzuda cavablınır; 1.İlahi hökmlərin həmişə məsləhətlər və fəsadları nəzərə almaqla olduğuna görə heç vaxt hansısa hökm heç bir səbəb olmadan halal və ya haram və vacib ola bilməz. Heç də belə deiyl ki, ilahi hökmlər heç bir meyar və hikmət olmadan bəşəriyyətə gəlmiş ...
  • Rəvayət vardır ki, Allah- Taala Fatimənin paklığına xatir onun övladlarını cəhənnəmə aparmaz. Xahiş edirik onu təhlil edin.
    6043 Hədis elmləri 2012/01/08
    Bu rəvayət şiə və Əhli- sünnə kitablarında vardır və onu nəql edən ravilərin və mənbələrin çoxluğu ona etimad etməyə dəlildir.Amma bu qeyri- müəyyənlik həmişə olubdur ki, bu hədisin genişliyi və əhatə dairəsi hara kimidir? Başqa rəvayətlərə əsasən bu nəticəyə gəlmək olar ki, ancaq həzrət Zəhranın (s.ə.) vasitəsiz övladları o ...
  • Kimlər cənnətə daxil olacaq?
    12008 Qədim kəlam 2011/02/14
    Bir çox Quan ayələrində tədqiqat aparıldığı zaman, bu nəticəni əldə etmək olur ki, cənnət Allahın insanlara verdiyi bir vədədir. Cənnət o insanlara nəsib olur ki, "müttəqi" "mömin" Allahın və onun rəsulunun göstərişlərini tamamlaya yerinə yetirsin. Bu cür insan səadətə çatmış və xoşbəxt insandır. Allahın və həzrət rəsul əkrəmin ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    163757 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    158583 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    118631 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    111664 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    104931 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    92425 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54038 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    48841 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    44789 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    44212 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...