Ətraflı axtarış
Baxanların
5736
İnternetə qoyma tarixi: 2011/09/11
Sualın xülasəsi
Aya sizin nəzərinizdə vəliyi- fəqih məsumdur?
Sual
Aya sizin nəzərinizdə vəliyi- fəqih məsumdur?
Qısa cavab

Məsum imamların (ə) hədis və rəvayətlərinə əsasən, məsum olmaq yalnız 14 nəfər- Peyğəmbər (s), həzrət Zəgra (s) və 12 imama məxsusdur. Bunun üçün də vəliyi- fəqih məsumlar sırasında hesab olunmur. Amma bir çox ayə və rəvayətlərə əsasən, İmam Zamanın (ə) qeybəti dövründə vəliyi- fəqihdən itaət etmək vacibdir və lazımdır. İmam Sadiq (ə) buyurur: O vaxt ki, (fəqih) bizim hökümlərimiz əsasında hökm edir və hər kəs ondan itaət etməzsə Allahın hökmünə əməl etməmiş və bizimlə müxalifət etmişdir. Bizimlə müxalifət etmək, Allahla müxalifət etməkdir ki, şirk (Allaha şərik qoşmaq) sayılır.

Ətreaflı cavab

Məsum və ismət hər növ səhv və günahdan uzaq olmaq deməkdir. İsmətin həyata keçməsi Allahın insana olan lütfüdür. Amma o demək deyildir ki, insanda olan qüdrət məsumdan alınmışdır və günah işə qovuşmağa qüdrəti yoxdur və yaxud onun vücudunda çatışmamazlıq vardır və heç bir şəhvət və qəzəb qüvvəsi onda yoxdur. Bəlkə ismətin insanda olması Allahın ona bağışladığı bir varlıqdır.

Məsum imamların (ə) hədis və rəvayətlərinə əsasən ismət yalnız on dörd nəfərə, Peyğəmbər (s), həzrət Zəhra (s) və on iki imama (ə) məxsus olduğu bildirilmişdir. Bunun üçün də vəliyi- fəqih məsumlar sırasında sayılmır.

İndi isə sualla qarşılaşırıq ki, əgər vəliyi- fəqih məsum deyildirsə nə üçün ondan itaət etməliyik? Bu suala cavab vermək üçün bilməliyik ki, hökumət təşkil vermək Peyğəmbər (s) və məsum imamların (ə) dövrünə məxsus deyildir; bəlkə hər bir dövürdə müsəlmanlara lazımdır ki, hökumət təşkil verib öz ictimai yaşayışlarını ən gözəl şəkildə idarə etsinlər.

Şübhəsiz ki, hökumətin təşkil olunması üçün hər bir insan bilir ki, rəhbərliyi elə bir şəxsə vermək lazımdır ki, təqvalı, imanlı, müdüriyyəti bacaran və ... olsun.

Hökumətin təşkil olunmasını Qurani- kərimin ayələri və hədislər əsasında, o cür ki, insanlara sifariş olunmuşdur əldə edə bilərsiniz. O cümlədən ayələr: Ali- İmran surəsi, ayə 104, Hücurat və Ənfal surələri ayə 60, Maidə surəsi, ayə 33 və 38 və... O zaman ki, hökumət təşkil oldu Quran ayələri əsasında əməl edin o cür ki, buyurur: Ey o şəxslər ki, iman gətirmisiniz! Allahdan itaət edin! Və Allahın Peyğəmbəri və ulul- əmr (Peyğəmbərin vəsilərindən) itaət edin.[1] Peyğəmbərdən sonra onun vəsilərindən itaət etmək lazımdır. Təfsir alimlərinin sözlərinə əsasən (ulul- əmr)- in mənası odur ki, Peyğəmbərdən sonra Əmirəl möminindən (ə) və ondan sonrakı imamlardan (ə) itaət etmək lazımdır. Amma imamın qeybəti dövründə ölkəni idarə etmək üçün vəliyi fəqihdən itaət etmək lazımdır. Bunun üçündə İmam Zamanın (ə) qeybəti dövründə bizim vəzifəmiz budur ki, hökumət təşkil vermək və vəzifəmiz budur ki, vəliyi fəqihdən itaət edək.

İmam Sadiq (ə) buyurur: O vaxt ki, (fəqih) bizim hökmlərimiz əsasında hökm edir və hər kəs ondan itaət etməzsə Allahın hökmünə əməl etməmiş və bizimlə müxalifət etmişdir, bizimlə müxalifət etmək, Allahla müxalifət etməkdir ki, şirk (Allaha şərik qoşmaq) sayılır.[2]

Başqa bir sual ki, mümkündür zehnlərdə yaransın budur ki, əgər vəliyi- fəqih dövlətin idarə işlərində hər- hansı bir səhvə yol verərsə nə etmək lazımdır?

Cavab veririk ki, bir rəhbər üçün nəzərdə tutulan şəraitlərə nəzər salaraq, bunun kimi 1. Təqvalı, mömin və ədalətli olsun. 2. İslamı tanıyan və öz zamanında olan məsələlərdən məlumatlı olsun. 3. İdarə işlərini həyata keçirməyə qüdrəti olsun. 4. Dini rəhbər çirkin sifətlərdən misal üçün: Həris, paxıl, tamah, dünya sevər və... uzaq olmalıdır.

Bu məsuliyyət o qədər ağırdır ki, hər bir şəxs onun öhdəsindən gələ bilmir; yalnız o şəxs ki, özünü öz daxilindən hazırlayıb və özüylə Allah arasında olan rabitəni ən yüksək dərəcəyə çatdırsın və bu cür çətin məsuliyyəti öhdəsinə götürsün. Bunun üçün də bu cür məsuliyyəti elə bir şəxs öz öhdəsinə götürə bilər ki, ismət və məsumluq əhatəsinə daha yaxın olsun.

Əmirəl möminin Əli (ə) buyurur: Siz təcrübə edərək bilirsiniz o şəxs ki, hakimiyyət rəhbərliyini insanların namus və qanı bahasına ələ keçirirsə, buna layiq deyildir və yaxud İslamın hökümlərini və müsəlmanların rəhbərliyini ələ alır, amma paxıl və ya insanların malına tamah gözü dikmişdir. Cahil və nadan olmamalıdır, belə olduqda insanları cahillik və nadanlığa dəvət edəcəkdir; əxlaqsız olmamalıdır belə olduqda insanları özündən uzaqlaşdırmağa səbəb olacaqdır. Qüdrətli olan dövlətlərdən qorxmamalıdır çünki bir dəstəylə bir araya gəlib başqalarından ayrı düşəcəkdir. Rüşvət alan olmasın, çünki insanların haqqını hədər edib şəriət hökmlərini lazım olduğu kimi açıqlamayacaq.

Allahın Peyğəmbərinin yolun tətil etmək olmaz çünki insanları zülmətə çəkməyə səbəb olur.[3]

Bunun üçün də, İslam və din qanunları çərçivəsində vəliyi- fəqihin səhvə yol verilməsinə çox az bir həddə ehtimal verilməsi mümkündür və bu cür rəhbərlik özünə məxsus xüsusiyyətiylə heç bir zaman böyük və aşkar səhvin baş verməsi gözlənilmir.



[1] - Nisa surəsi, ayə 59.

[2] - Vəsailüş- şiə, cild 1, səh 67. Şeyx Hürr Amuli.

[3] - Nəhcül- bəlağə, xütbə 131.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Вилајәти-фәгиһин шәраити нәдир?
    7847 Nizamlar hüquq və əhkam 2010/02/06
    Исламда рәһбәрлијин әсаслары бунлардан ибарәтдир: фәгиһлик, әдаләт вә ислам ҹәмијјәтини идарә етмәк гүдрәти. Иран Ислам Республикаснын конститусијасынын 109-ҹу маддәсиндә бу үч шәртә ишарә олунуб.Рәһбәрин шәраит вә сифәтләри:
  • Müsəlmanların tarixi nə vaxtdan başlanmışdır?
    6591 تاريخ کلام 2012/04/09
    Peyğəmbəri-əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih)-in besətindən sonra, habelə islamın coğrafi sərhədləri Ərəbistan yarımadasının bir hissəsində olduğu zaman və müsəlmanların əlaqələrinin cüzi və mühüm ümumi hadisələrin az olduğuna görə bir müddət zamanı bilmək üçün tarixin başlanğıcının və hadisələrin baş vermə zamanının müqayisə olmaması heç bir problem yaratmırdı. İkinci ...
  • Quran və rəvayətlərdə həzrət Xızır (ə) barəsində bəhs olunmuşdurmu?
    24494 تاريخ بزرگان 2011/11/21
    Qurani- kərimdə bir başa olaraq həzrət Xəzər (ə)- ın adı gəlməmişdir bəlkə bu ünvanla: " عَبْداً مِنْ عِبادِنا آتَیْناهُ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنا وَ عَلَّمْناهُ مِنْ لَدُنَّا عِلْماً" [i] ki, onun elm və bəndəlik məqamını açıqlayır və Musa ibni İmranın müəllimi olaraq ondan yad edilmişdir. Bir çox rəvayətlərdə böyük ...
  • Tükümün tökülməsinə görə, yapşqanla başıma parik qoymağa məcbur olmuşam. Mənim dəstəmaz və qüslümün hökmü nədir?
    5355 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/03/11
    Həzrət Ayətullah əl- uzma Hadəvi Tehrani (damət bərəkatuh)- nin cavabı belədir: Əkilmiş tük, təbii inkişaf edən olsa və bədənin hissəsi sayılsa, şəxsin tük, təbii və inkişaf edən olsa və bədənin hissəsi sayılsa, şəxsin tükü hökmündədir. Əkilmiş tük, inkişafsız təbii ya süni liflər ...
  • Qədr gecəsində oyaq qalmağın fəlsəfəsi nədən ibarətdir?
    6633 شهادت امام علی ع 2014/05/18
    Qədr gecəsi, Qurani-Kərimdə məqamına təkid olunmuş ən mühüm zamanlardan biridir və bu gecənin mənəvi məqamı haqqında çox hədislər vardır. Qədr surəsində belə bir xüsusi məqamın səbəbinə o cümlədən, Quranın[1] və mələklərin[2] nazil olması işarə olunur. Quran-Kərimdə bu gecə başdan-başa mənəviyyətlə dolu ...
  • “Аллаһын илк јаратдығы әглдир” – сөзүнүн мәнасы нәдир?
    7127 İslam fəlsəfəsi 2010/10/13
    Фәлсәфи терминолоҝијада әгл (шәриәт вә Гуранда дејилән мәләк дә адландырмаг олар) елә бир субстансијадыр (ҝөвһәрдир) ки, һәм затән (өзлүјүндә) вә һәм дә фелән (ишдә)  мүҹәррәддир. Јәни, затән мадди олмајыб, ишләрини һәјата кечирмәкдә бәдән кими мадди аләтә еһтиајҹы јохдур. Әлбәттә бу там мүҹәррәд варлығы ...
  • Əgər behişt nemətləri yorucu və bezdirici deyilsə, onda behişt əhli bir ləzzətdən necə əl çəkərək başqası ilə məşğul olurlar?
    5630 Qədim kəlam 2012/06/23
    Belə nəzərə çarpır ki, bu sualın mənşəyi bir növ bu dünyanın xüsusiyyətlərini axirət məsələləri ilə müqayisə etmək və dünyanın nöqsan, eyib, xəstəlik, ölüm, süstlük, xoşagəlməz hadisələr və s. xüsusiyyətlərini meyar qərar verməkdir, halbuki Quran və rəvayətlərə əsasən axirət aləminin xüsusiyyətləri bu dünya ilə uyğun gəlmir.
  • Fiqhi hökmlərin fəlsəfəsi haqqında sual etmək olarmı?
    7648 Əhkam və hüquq fəlsəfəsi 2015/08/01
    Bu sualın cavabı aşağadakı mövzuda cavablınır; 1.İlahi hökmlərin həmişə məsləhətlər və fəsadları nəzərə almaqla olduğuna görə heç vaxt hansısa hökm heç bir səbəb olmadan halal və ya haram və vacib ola bilməz. Heç də belə deiyl ki, ilahi hökmlər heç bir meyar və hikmət olmadan bəşəriyyətə gəlmiş ...
  • Rəvayət vardır ki, Allah- Taala Fatimənin paklığına xatir onun övladlarını cəhənnəmə aparmaz. Xahiş edirik onu təhlil edin.
    6043 Hədis elmləri 2012/01/08
    Bu rəvayət şiə və Əhli- sünnə kitablarında vardır və onu nəql edən ravilərin və mənbələrin çoxluğu ona etimad etməyə dəlildir.Amma bu qeyri- müəyyənlik həmişə olubdur ki, bu hədisin genişliyi və əhatə dairəsi hara kimidir? Başqa rəvayətlərə əsasən bu nəticəyə gəlmək olar ki, ancaq həzrət Zəhranın (s.ə.) vasitəsiz övladları o ...
  • Kimlər cənnətə daxil olacaq?
    12008 Qədim kəlam 2011/02/14
    Bir çox Quan ayələrində tədqiqat aparıldığı zaman, bu nəticəni əldə etmək olur ki, cənnət Allahın insanlara verdiyi bir vədədir. Cənnət o insanlara nəsib olur ki, "müttəqi" "mömin" Allahın və onun rəsulunun göstərişlərini tamamlaya yerinə yetirsin. Bu cür insan səadətə çatmış və xoşbəxt insandır. Allahın və həzrət rəsul əkrəmin ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    163757 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    158583 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    118631 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    111664 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    104931 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    92425 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54038 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    48841 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    44789 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    44212 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...