Ətraflı axtarış
Baxanların
10902
İnternetə qoyma tarixi: 2011/05/05
Sualın xülasəsi
Hər il rövzə deyənlər və mərsiyə deyənlər aşura qiyamına yeni bir şey artırırlar. Bu günah deyilmi? Bunun iradı yoxdurmu?
Sual
Mərsiyə oxuyanların oxuduqları şerlərin mənbəsi haradır? Onlar hansı tarixə istinad edirlər? Bu düzdürmü? Hər mərsiyəxan aşura hadisəsinə yeni bir şey artırır. Bunun iradı yoxdurmu?
Qısa cavab

Kərbəla səhnəsinin iki üzü vardır:

1). Nurani, aydın və iftixarlı səhnə.

2). Qaranlıq, cinayət, vəhşilik və tarixdə görünməyən hadisələr səhnəsi. Bu səbəbdən Kərbəla səhnəsi inkar olunmazdır.

Amma mərsiyəxanların hər il öz mərsiyələrinə artırdıqları sözlərə iki baxışla yanaşaq:

Birinci baxışda olan mərsiyə deyənlərə "zəban hal" deyərlər. Yəni bunlar hadisənin əsil mətləblərini məcazi mənada, məzmunu itirmədən və dəyişmədən çatdırırlar. Bəzən bəzi təmsillərə də yol verərək Kərbəla yanqısını daha da alovlandırırlar. Belə artırmalar hadisənin əslinə xələl gətirməzsə heç bir iradı yoxdur.

İkinci baxışda isə yalançı mərsiyəxanlar dayanır. Belə mərsiyə oxuyanların sözlərinin heç bir tarixi əsası yoxdur və eyni zamanda da iradı vardır. Gərək belə insanların qarşısı alınsın.

Ətreaflı cavab

Cavabın daha da aydınlaşması üçün aşağıdakı qeydlərə diqqət yetirmək lazımdır.

1). Aşura qiyamının və inqilabının iki əsas cəhəti vardır: İlkin cəhət nuranilikdən, iftixardan, həqiqətin təcəllasından və insaniyyətdən ibarətdir. İkinci cəhət isə qaranlıqdan, cinayətdən və vəhşilikdən ibarətdir. Bu səbəbdən ilkin baxışda Kərbəla səhnəsinə cinayət, insanlıqdan kənar hadisə və müsibət kimi baxmaq lazım gəlir. Çünki, tarixin bu səhifələrində cavaları, uşaqları və qadınları öldürməkdən və ya uşaqları və qız gəlinləri əsir aparmaqdan söhbət gedir.[1] Yəni zərrə qədər vicdanı olan insan bu hadisəni olduğu kimi dəyərləndirməlidir. Bu səbəbdən Kərbəla hadisəsindən daim danışıb insanları maarifləndirmək lazımdır.

2). Mərsiyə deyənlərin və rövzəxanların dedikləri şerlərə və oxuduqları mərsiyələrə də iki cəhətdən yanaşmaq lazımdır.

1). Əgər mərsiyəxan əsil hadisənin məzmununu qorumaq şərti ilə təmsillərdən və məcazi sözlərdən istifadə edirsə bunun heç bir iradı yoxdur. Çünki onlar oxuduqları və dedikləri şerdə tarixin əsas sənədini qoruyub saxlayırlar. Yəni istinad edəcəkləri etibarlı mənbələr vardır.

2). Amma ikinci sırada özünə yer tutan mərsiyəxanlar isə heç bir tarixi sənədə istinad etmirlər və öz fikirlərindən keçmələri aşuranın mahiyyəti kimi ihsanlara çatdırırlar. Bu kimi insanların qarşısının alınması olduqca zəruri bir işdir. Həmçinin belə artırmalarında şəri iradı vardır.

3). Bəzilərinin belə səhvlərə yol verməkdə fikirləri nədir?

Yuxarıda qeyd etdiyimiz yalançı mərsiyəxanların bu barədə fikirləri müxtəlifdir. Məsələn: Bəziləri: ürəyiyananlıq və xeyirxahlıq səbəbi ilə deyirlər: "Hədislərə əsasən İmam Hüseyn (ə) üçün ağlamaq və ağlatmaq çox savab bir işdir. Əgər bir damcı yaş gözündən bu səbəblə düşərsə min ehsanata yazılar (yəni savabı çoxdur). Əgər belədirsə ağlayın İmama və başqalarını da ağladın! Həmçinin bu işdə heç bir tarixə istinad etmək lazım deyildir!.

Belə səhv düşüncələr səbəb olmuşdur ki, bəzi tanınmış müəlliflər Kərbəla hadisəsini yazarkən tarixi sənədlərə diqqət yetirməmişdirlər.[2] Hətta bəziləri bunun ziyanına varmadan bu kimi işlərin yayılmasına Allaha xatir kömək də edirlər.

Bəziləri isə özlərində nağılbazlıq, əfsanə uydurmaq istedadı hiss edir.

Bu minvalla ələ qələm alaraq Kərbəla hadisəsini özü görmək istədiyi və ya dərk etdiyi kimi qələmə alır. Daha düşünmür ki, onun yazdığı və təbliğ etdiyi bu cəfəngiyat aşura qiyamının və İmamın hədəfinin solmasına gətirib çıxarır.

Bundan əlavə şiə məzhəbi belə səhv addımlar nəticəsində töhmətlərə və ya cavabı olmayan bəzi suallara məruz qalır. Biz gərək tarix boyu aşura məktəbinə qarşı olanların hiyləsindən və onların hədəflərindən xəbərsiz olmayaq. Başa düşək ki, bizim bu işimiz düşmənə nə qədər cürət verir.[3]

4). Bizim bunların müqabilində vəzifəmiz nədir?

Dinə bidətlərin artırılmasının qarşısını almaq və ya onun stünlarını silkələyəcək təhriflərə yol verən insanlarla mübarizə etmək hər bir müsəlmanın şəri və ümdə vəzifəsidir. Xüsusən oxumuş alim və tədqiqatçı şəxslərə bunun qarşısını almaq vacibdir. Peyğəmbərimiz bu barədə buyurmuşdur: "Həqiqəti gizlədən və onu kökündən qoparan alimlər Allahın nifrin və lənətinə düçar olmuşdur".[4]

Amma bu o demək deyil ki, ümumi insanların da bunun müqabilində vəzifələri yoxdur. Çünki bəzi məsələlərin qarşısını almaq üçün elmi dərəcəyə yüksəlmək lazım deyildir. Hər bir insan öz elm və zəkasına istinad edərək ağı- qaradan, haqqı- batildən seçməyə qadirdir. Bəzi vaxtlar elə dastanlar söylənilir ki, dastan bitməmiş onun həqiqətdən kənar olduğunu hamı dərk edir. Əgər kimsə bizim bu dediklərimizə belə cavab versə ki, "hədəf müqəddəs olsa eybi yoxdur" (yəni günah sayılmaz, Allah keçər) bilsin ki, bu cavab yalnız avam insanları ovundura bilər. belə cavabların elmdən danışan İslam dinində yeri yoxdur.[5]

Necə qəbul etmək olar ki, bir nəfər gün kimi hamıya aydın olan hadisəni, tarixdə öz alovu ilə qəlblərdə şölələnən hadisəni yalanla insanlara çatdırsın? ,Bu minvalla insanların dindən, namazdan və bir çox vacibatlardan yayındırsın və biz də tamaşa edək?[6]

Ya elə məclislər qurulsun ki, İslam dininin əxlaq qanunlarına zidd olsun.[7] Əsla belə xoşagəlməz hadisələri qəbul etməməliyik.

 



[1] - Mütəhhəri, Mürtəza, Əsərlərinin cəmi, cild 17. 1 bəxş.

[2] - Kitabhayi rövzətuş- şühəda, Məhəmməd Hüseyn Kaşifi.

[3] - Mürtəza, Mütəhhəri, yenə də ora, cild 17, təhrifin səbəbləri. "Ayətullah Fazil Lənkərani rövzələrdə söylənən aşura günü Qasim və İmamın qızının məsələsinə belə nəzər bildirir:

Bu deyilənlərin heç bir tarixi əsası yoxdur. Mərhum Tərihinin kitabında buna oxşar məsələyə rast gəlmək olar. Amma bu məsələnin düzlüyünə heç bir dəlilimiz yoxdur. Həmçinin Tərihinin söylədikləri də bu gün məclislərdə oxunanlarla çox fərqlidir". (Camiul- məsail, cild 2, səh 620- 624.

[4] - Hədisin ərəb dilində yazılışı.

«قال رسول الله (ص) : "اذا ظهرت البدع فی أمتی فلیظهر العالم علمه و الا فعلیه لعنة الله"»

[5] - Bax: Həmaseye Hüseyn, cild 1, şəhid Mütəhhəri.

[6] - Bir halda ki, İmam Hüseyn (ə) aşuranın zöhründə döyüşü saxlayıb namaz qılır. Həmçinin insanlara vacibin əhəmiyyətini çatdırır.

[7] - Biharul- ənvar cild, 45, səh 60- 61. Bu hədisdə İmamın qızı xanım Zeynəbdən parça alaraq öz hicabını qorumaq istəyir. Amma onlara saxlanan əza məclislərində hicabsızlıq baş alıb gedir.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Qəməri il neçə gündən ibarətdir? Qəməri illərinin günlərinin sayı bir-biri ilə fərqlidirmi? Fərqli olan hallarda nə etmək lazımdır?
    7489 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/11/24
    Qəməri aylarının hamısının günləri bir-biri ilə bərabər və dəqiq şəkildə 29 gün, 12 saat, 44 dəqiqə və 3 saniyədən, yaxud 29,53059028 gündən ibarətdir. Hicri qəməri illərinin hamısının günlərinin sayı bir-biri ilə bərabərdir və 12 ay və ya 354,3670834 günə bərabərdir. Münəccimlər hər ayın günlərini kəsirsiz (tam) ədədlə bəyan etməlidirlər. Onlar ...
  • Görmədiyiniz qızla söhbət etməyin iradı varmı?
    8426 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/10/11
    Müqəddəs İslam şəriəti nəzərindən qızla oğlan arasında evləndikdən qabaq olan hər cür əlaqə, (bir- başa və bir- başa olmayan hər cür əlaqə) əgər (cinsi) ləzzət qəsdi ilə ya o əlaqədə günaha düşmək qorxusu olsa, olmaz və iradı var. Amma təhsil, elm, peşə və işlə bağlı olan əlaqə, əgər ...
  • İblisin əhvalatı həqiqidir, yoxsa təmsil üçündür?
    7918 Təfsir 2010/11/10
    Cavab verməmişdən öncə, qeyd etmək lazımdır ki, əşyaları tərif etməyin yollarından biri, "məsəl" ilə tərif etməkdir. Yəni insanların çoxunun asanlıqla onu anlamaları üçün, əqli həqiqətləri, hissi və toxunula bilən şeylərə oxşatmaqdır. Çünki insanlar hiss olunan şeylərə adət ediblər. Bizim fikrimizcə, Quranın məsəllərində bu üslubdan istifadə olunub. Qurani məcid müxtəlif yerlərdə, ...
  • Terroristlikdə günahlandırılmağından qorxan bir Amerikada yaşayan qadın öz hicabına riayət etməyə bilərmi?
    6258 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/05/19
    Böyük Mərcə təqlidləri bu suala belə cavab vermişlər: Həzrət ayətullah ul üzma Xameneinin dəftəri: Suala əsasən caiz deyil. Həzrət ayətullah ul üzma Məkarim Şirazinin dəftəri: Bu iş hicabı tərk etməyə əsas vermir. Həzrət ayətullah ul üzma Safi ...
  • Əhli-beytin (əleyhimus-salam) yerə məxsus olan məqamları onların mələkuti və cəbəruti məqamları ilə hansı nisbətdədir?
    6761 Nəzəri irfan 2012/04/09
    Məsumların (əleyhimus-salam) rəvayətlərdə də qeyd olunan yüksək məqamlarının bəzisinə diqqət yetirməklə mülahizə edirik ki, maddi dünyanın tutumu məhdud olduğuna görə bu məqamlardan bəziləri bu dünyada gerçəkləşə, büruz edə bilməz və bu dünyaya sığmaz. Məsələn, imamın ilahi sifət olan xilafət ünvanı ilə “bütün vücud aləminə əhatə” məqamı kimi. ...
  • Mərcəi təqlidlərdən hansı biri dırnağın üzərindəki lakı dəstəmaz almağa maneə bilmirlər?
    6317 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/04/16
    Bütün mərcəi təqlidlər dəstəmazın şərtlərində buyurublar: dəstəmazın səhih və düzgün olma şərtlərindən biri budur ki, dəstəmaz üzvlərinin hamısına suyun çatmasında heç bir maneə olmamalıdır. Buna əsasən dəstəmazdan qabaq, dəstəmaz üzvlərinə suyun çatmasına maneə olan bütün maneələr təmizlənməlidir. Bu səbəbə dirnaqda olan lak və maddəyə malik olan rənglər, ...
  • Demokratiya ilə əlaqədar İslamın mövqeyi nədir?
    8187 Nizamlar (Qurluşlar) 2011/04/16
    Demokratiya cəmiyyətin idarə olunması yollarından biridir. Əksəriyyətin rəyinə, fərdi, mədəni və s. azadlıqlara ehtiram qoyulması onun bariz xüsusiyyətlərindəndir. Əksəriyyət həmişə haqq olmağı və əksinə, haqq olmaq əksəriyyəti tələb etməsə də[i] amma əksəriyyət (hökuməti) zühur ərsəsinə çatdıra,[ii] yaxud özünün məqbul ...
  • Şiə məzhəbində namaza təkid və onun fəlsəfəsi nədir?
    7463 Əhkam və hüquq fəlsəfəsi 2012/04/18
    Şübhəsiz ki, İlahi hökmlər dəlil və fəlsəfə əsasındadırlar, amma lazım deyil İlahi əmrlərin hamısında dəlil və fəlsəfə axtaraq. Müsəlman şəxs İlahi göstərişlər qarşısında təslim olmalıdır və bu qəbul və təslim ruhiyyəsi insanın kamil olmasından xəbər verir. Bir sözlə, bəzi İlahi əmrlər ruhum təslim və bəndəlik imtahanı üçündür.
  • İslam dini elm və dinin uzlaşmamasını necə həll edir?
    9551 Təzə kəlam 2011/06/27
    Elm və dinin uzlaşmaması mövzusu zristianlıqdan İslam dininə daxil olan bir mövzudur. Müqəddəs İslam dinində bu məsələnin həlli üçün aşağıdakı qeydlərə diqqət yetirmək lazımdır. 1.     Dindən hər hansı bir nəticəni almaq üçün ilkin ...
  • Şiə nəzərindən məhərrəm ayının pişvazına getməyin mənası vardırmı?
    6386 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/01/18
    Şəhidlərin sərvəri İmam Hüseyn (əleyhis-salam) üçün əzadarlıq və matəm mərasimi təşkil etmək məsum imamların (əleyhimus-salam) tərəfindən təşviq edilən sünnət və qanunlardan biridir. Bu mərasimin əsası məhz onların təşviqi ilə qoyulmuşdur.[1] Amma onun necə keçirilməsinə gəldikdə isə, haram işlərlə yanaşı olmayıncaya qədər heç bir eybi yoxdur. ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164613 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    163434 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119681 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113540 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    110299 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    93927 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54808 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    53874 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46032 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45692 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...