Ətraflı axtarış
Baxanların
6972
İnternetə qoyma tarixi: 2009/12/14
Sualın xülasəsi
Təfsiri be rəylə o təfsir ki, onda bir açıq fikirli (xəbəri vahidi müvəssəq) nəzərdən istifadə olubdur, fərqi nədir?
Sual
Təfsir be rəylə o təfsir ki, onda açıq fikirli (xəbəri vahidi müvəssəq) nəzərdən istifadə olubdur, fərqi nədir?
Qısa cavab

Bəzi elmlərin Quranla əlaqəsi bir cürdür ki, onlar olmadan Quran ayələrini təfsir və təhlil etmək olmur; sərf və nəhv və bəyan, lüğət və... Quranı daha yaxşı anlamaqda dəxaləti olan bütün elmlərin, müfəssir mahir şəkildə bilməlidir.

Quranda am və xas, mütləq və müqəyyəd, nasix və mənsux vardır, onları dəqiq dərk etmək üçün Quran ayələrinə əhatəli olmaq lazımdır ki, məbada mütləq, am ya mənsuxa əsasən hökm edilə, buna görə İmamlar (ə) Quranın ən yaxşı təfsirçilərindəndirlər. Bəlkə onun həqiqəti və natiqi Qurandırlar.

Digər tərəfdən təfsir be rəyin qadağan olması, cumud və düşünmək və... deyil; çünki Quranda düşünməmək pislənibdir. Allah Quranda buyurur: Quran haqqında düşünmürlər?! Əgər Allahdan qeyrisi tərəfindən olsaydı, onda çoxlu ixtilaf tapardınız.[i] Allah bu şərafətli ayədə, müşriklərin azqınlıq səbəbini Quranda düşünmək bildirir. Təfsir be rəy o təfsirə deyilir ki, şəxs, Quran ayələri haqqında Məsumlar (ə) tərəfindən olan təfsirlərə və hədislərə diqqət etmədən və Quranın digər ayələrinə (am və xas, mütləq və müqəyyəd, nasix və mənxus) diqqət etmədən, ya təfsir elmini (ya təfsirlə əlaqədar elmə) bilmədən, təkcə öz zehnindəkiləri nəzərə alaraq Quran ayələrini təfsir və təhlil edə və çalışa öz əqidələrini Quranda müstənəd etsin.

 


[i] - Nisa surəsi, ayə 82

 

Ətreaflı cavab

Cavabdan əvvəl bir neçə nöqtəni yada salırıq.

Bir: Quranın çox ayələri ümumi camaat üçün nazil olubdur. Bu cəhətdən İlahi ayələrin zahirindən ümumi camaatın başa düşməsi höccətdir. Buna görə üsullar Quranın zahirini höccət biliblər.[1]

İki: Əlbəttə Quranda xüsusi ayələrdə var ki, onları başa düşmək və başa salmaq Peyğəmbərin (s) və elmdə rasixlərin öhdəsinə qoyulubdur. Onların köməyi olmadan bu qismi İlahi ayələri dərk etmək mümkün deyil.

Üç. Quranda am və xas, mütləq və müqəyyəd, nasix və mənsux var onları dəqiq başa düşmək üçün Quran ayələrinə əhatəli olmaq lazımdır ki, məbada mütləq, am ya mənsuxa əsasən hökm edilsin.

Dörd. Baxmayaraq ki, bəzi elmlərin Quranın təfsiriylə bir- başa əlaqəsi yoxdur, amma giriş əlaqələri vardır bir cürə ki, onlar olmasa Quran ayələrinin təfsir və təhlil etmək olmaz; sərf və nəhv, məani və bəyan, lüğət və... Quranı daha yaxşı başa düşməkdə dəxaləti olan bütün elmləri, müfəssir mahir şəkildə bilməlidir. Deyilənlərə diqqət edərək cavaba başlayırıq təfsir be rəy və düşünmək.

Təfsir be rəyin qadağan olması, cumud və düşünməmək və... deyil" çünki Qurani kərim bir dəstənin azğınlığını Quranda düşünməmək bilir və düşünməyənləri pisləyir, necə ki, buyurur:

«أَفَلا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلى‏ قُلُوبٍ أَقْفالُها»[2]

Habelə Qadir Allah təzə mövzuları Qurandan istinbat edən bir dəstəni, tərifləyib və buyurub:

«لَعَلِمَه‏ الَّذِينَ يَسْتَنْبِطُونَهُ مِنْهُمْ»[3]

Başqa ayədə buyurur: Quran barədə düşünmürlər? Əgər Allahdan qeyrisi tərəfdən olsaydı, onda çoxlu ixtilaf tapardılar.[4]

Allah bu şərafətli ayədə müşriklərin azğınlıq səbəbini Quranda düşünməməklərində bilir.

Peyğəmbər (s) Qədir xumda vida həccində camaata buyurdu: "Ey camaat! Quranda diqqət edin və düşünün və ayələrini anlayın, Quranın möhkəmatına nəzər salın və mütəşabihatının arxasınca getməyin.[5]

Bu cəhətdən Quran və rəvayətlər xalqı Quranda düşünməyə və təfəkkürə dəvət edir ki, şübhəsiz bundan (düşünmək və tədəbbür) Quranın təfsiri və təhlilində istəyəcək.

Amma təfsir be rəy ki, dində pislənib. Təfsir be rəy o təfsirə deyilir ki, şəxs Quran ayələriylə əlaqədar olan hədislərə, təfsirlərə və ümumi qanunlara diqqət etmədən və Quranın digər ayələrinə (am və xas, mütləq və müqəyyəd, nasix və mənsux) diqqət etmədən, təkcə öz zehnindəkiləri nəzərə alaraq, Quran ayələrini təfsir və təhlil edə və çalışa öz əqidələrini Qurana istinad etsin.

Belə bir təfsir İslamda qəbul olunmayıb və bəyan olub ki, hər kəs Quran barədə elmi olmadan bir söz desə, yeri od olacaq.[6]

Buna əsasən deyilənləri nəzərə alaraq belə analiz edə bilərik ki, əgər bir kəs ürəyi istədiyi kimi Quranı təfsir etsə, bir halda ki, təfsir elmində və təfsirlə əlaqəli olan üsul, lüğət, nəhv hədis və... kimi elmlərdə mahir olmaya, Allahdan uzaqlaşıb. Peyğəmbərin (s) buyurduğu kimi öz yerini odda (cəhənnəmdə) hazırlayıb.[7]

Amma dini qanunların və ölçülərin üzərində qurulan, açıq fikirli təfsir, təfsir be rəy sayılmır.

Bu qanunlardan biri Məsumlardan (ə) qalmış rəvayətlərdə diqqət etməkdir; çünki Allah Qurana toxunmaq üçün təharəti şərt bilir.[8] Bu ümumidir istər zahiri toxunmaq istərsə də batini. Yəni necə ki, Quranın zahirinə toxunmağın zahiri təharətə ehtiyacı var, habelə Quranın batininə yetişməyin və toxunmağın batini təharətə ehtiyacı vardır. Hər nə qədər təharət daha çox olsa Quranın həqiqətinə yetişməkdə daha çox olacaq. Bu cəhətdən ki, İmamlar (ə) günahdan pak və Məsumdurlar və kamil ruhi təharətə sahibdirlər.[9] Nəticədə Quranın ən yaxşı təfsirçiləri onlardırlar.

Bəlkə onun həqiqəti və natiqi Qurandırlar.

Nəticə budur ki, (İmamlardan başqa) o kəslər Quranın həqiqi təfsirçiləri ola bilərlər ki:

Birinci: Təfsir elminə və təfsirlə əlaqəli elmlərə kifayət qədər məlumatı olsun.

İkinci: Əgər bir ayə haqqında İmamlardan (ə) təfsir varsa onun ziddinə təfsir etməsin.

Üçüncü: Qabaqcadan təyin olunmuş fərziyyələr əsasında təfsir etməyə.

 


[1] - Bu barədə müxtəlif insanların Qurandan təfsiri göstəricisinə, 5144 saylı sual (sayt: 5370) müraciət edin.

[2] - Quran ayələrində düşünmürlər? Ya (məgər) ürəklərinə qıfıllar qoyulubdur? Məhəmməd, surəsi, ayə 24.

[3] - Yəqinən (hökmən) onların arasından o kəslər ki, onun (düzgünlüyü və nadürüstlüyünü) biləcəklər, başa düşəcəklər. Nisa surəsi, ayə 83, Təfsiri isna Əşəri, cild 1, səh 10

[4] - Nisa sirəsi, ayə 82

[5] - Təbərsi, Əhməd ibni Əli, Əlehticac, cild 1, səh 60, Murtəza nəşri, Müqəddəs Məşhəd, 1403, Nəsayehdən tərcümə, səh 400

[6] - Səduq, Əttohid, səh 91, intişaratı came müdərrisine hozeye elmiyyüyü Qum, 1357 hicri şəmsi.

[7] - Hər kəs ki, Quranı təfsir be rəy etsə yeri oddan dolu olacaq, Razi, Fəxrəddin Əbu Əbdillah Məhəmməd ibni Ömər, Məfatihul- ğeyb, cild 7, səh 148 darul- ehyaut- turasil- ərəbi, Beyrut, üçüncü çap, 1420 hicri qəməri.

[8] - Vaqiə surəsi, ayə 79.

«لا يَمَسُّهُ إِلاَّ الْمُطَهَّرُون»

[9] - Əhzab surəsi, ayə 23

«إِنَّما يُريدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهيراً»

 

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Bir kosmonavt səmada qibləni necə təyin etməli, necə dəstəmaz alıb və namaz qılmalıdır; onun namazı tamamdır yoxsa qəsr?
    7510 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Vacib namazlar, heç bir şəraitdə insanın boynundan götürülmür. Hər bir müsəlman ki, təklif yaşına çatmışdırsa, vacibdir hər hansı bir halda mümkündürsə öz namazını qılmalıdır. O şəxslər ki, səmadadırlar əgər yer kürəsinə doğru üzlərini çevirsələr qibləyə doğru durmuşdurlar. Amma yer kürəsinin hansı tərəfdə olduğunu təyin edə bilməyirlərsə dörd tərəfə namazlarını ...
  • Cənnətin bir neçə qapısı varmı? Bu qapıların hər birinin özünəməxsus adları vardırmı?
    25086 Qədim kəlam 2011/11/03
    Cənnətin bir neçə qapısı vardır və onların sayı səkkizdir. Lakin onların dəqiq adları və hansı  qrupun hansı qapıdan daxil olacağı haqda hədislərdə kiçik ixtilaflar gözə dəyməkdədir. Cənnət qapılarının adları ayrı-ayrı hədislərdə pərakəndə şəkildə qeyd edilmişdir: "Bab əl-Rəhmət" (Rəhmət qapısı), "Bab əs-Səbr" (Səbir qapısı), "Bab əş-Şükr" (Şükür qapısı), ...
  • Qeyri-ilahi ifrat eşqlərdən qurtarmağın və qarşısını almağın yolları nədir?
    7965 Əməli əxlaq 2015/08/01
    İnsan ictimai bir varlığ olduğuna görə yaşadığı həyatda başqaları ilə əlaqədə olmağı ehtiyaclıdır. Amma, dostun seçilməsində diqqətli olmaq lazımdır ki, ilahi hüdudular, ifrat-təfritlər və bəzi halətlərə düşülməsin ki, insanın dünya və Axirətdə səadət və xoşbəxtçiliyinə zərbə vurmuş olmasın. Hər hansı bir kəsə və şeyə şiddətli məhəbbətin və ...
  • İmam Əli (ə) ölünü dirildə bilər?
    9303 Təfsir 2012/09/01
    Bu ki, bir şəxs müstəqil şəkildə Allaha ehtiyacı olmadan, belə bir iş etməsi Allahın əfali tohidlə (yaradılışda tohid) ziddiyyət vardır. Çünki ölüm və həyat təkcə Allahın əlindədir. Amma əgər bir şəxs Allahın icazəsiylə belə bir iş etsə, bu iş mümkün olacaq. Bunun əqli ...
  • “Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim”in Quran surə və ayələrinin bir hissəsi olması barəsində müfəssirlərin müxtəlif nəzəriyyələri nədir?
    8758 Təfsir 2012/04/09
    “Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim”in Quranın surə və ayələrinin hissəsi olub-olmaması ilə əlaqədar müsəlman alimləri arasında fikir ayılığı vardır. İmamiyyə[1] və şafei alimləri,[2] Məkkə və Kufə qariləri və onların fəqihləri[3] “Həmd” və sair surələrdə “Bismillah”ı surənin bir hissəsi hesab edirlər. Amma Mədinə, ...
  • Аллаһа јахынлыг (гүрбәтән илаһллаһ) нәдир? Нечә нөвдүр вә неҹә әлә ҝәлир?
    7290 Əməli irfan 2010/04/22
     “Гүрб” лүғәтдә бир шејин диҝәр бир шејә јахынлашмасына дејилир. Бу јахынлашма, бәзән мәкан вә бәзән дә заман ҹәһәтдән ола биләр. Демәли, гүрб ја мәкан, ја да заманладыр. Халг арасында да гүрб (јахын) сөзүнүн башга бир мәнасы да вар. О да бир фәрдин диҝәринин ...
  • Ər- rəhman surəsinin 33 cü ayəsində fövqəladə güc və sultandan məqsəd nədir? Bir haldaki, hazırda bəşər aya və başqa planetlərə gedir?
    18791 Təfsir 2013/02/03
    "Ey cin və insan tayfası! Əgər göylərin və yerin ətrafından (çevrəsindən) kənara çıxa bilərsinizsə, çıxın. Siz (oradan) ancaq (qüdrət və) qüvvətlə (Allahın sizə bəxş etdiyi elmin qüdrətilə) çıxa bilərsiniz!" «یَا مَعْشَرَ الجِْنّ‏ِ وَ الْانسِ إِنِ اسْتَطَعْتُمْ أَن تَنفُذُواْ مِنْ أَقْطَارِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ فَانفُذُواْ لَا تَنفُذُونَ إِلَّا ...
  • Namazı tərk etmək orucu batil edirmi?
    5119 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/05/27
    İslamın bütün hökmləri insanın kamala yetməsi və inkişafı üçün nəzərdə tutulmuşdur onların hər birinə əməl etmək insanın özünə faydası var. Bütün bu qanunlar topolumu bir yerdə tam əməl olunduqda insana nəticə verə bilər. Belə olan surətdə namazsız oruc və orucsuz namaz təbii ki lazım olan nəticəsi olmaz. ...
  • İdman məqsədi ilə dans etməyin işkalı var?
    6858 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/11/12
    Sizin sualınızın araşdırmasında əziz mərcəyi təqlidlərin dəftərlərindən aşağıdakı cavablar alınmışdır: Həzrəti ayətullah- ul- üzma Xameyi (Allah izzətin artırsın)Rəqs etmək əgər şəhvəti təhrik etməyə səbəb olarsa, ya haram işə səbəb olarsa, ya fəsada gətirib çıxararsa və ya qadının qəsdən naməhrəm kişilər arasında olarsa. haramdır. Həzrəti ayətullah- ul- üzma ...
  • “Аллаһын илк јаратдығы әглдир” – сөзүнүн мәнасы нәдир?
    7533 İslam fəlsəfəsi 2010/10/13
    Фәлсәфи терминолоҝијада әгл (шәриәт вә Гуранда дејилән мәләк дә адландырмаг олар) елә бир субстансијадыр (ҝөвһәрдир) ки, һәм затән (өзлүјүндә) вә һәм дә фелән (ишдә)  мүҹәррәддир. Јәни, затән мадди олмајыб, ишләрини һәјата кечирмәкдә бәдән кими мадди аләтә еһтиајҹы јохдур. Әлбәттә бу там мүҹәррәд варлығы ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164970 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    164937 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    120010 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    114178 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    111590 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94384 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    55157 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    55002 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46535 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    46048 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...