Ətraflı axtarış
Baxanların
7063
İnternetə qoyma tarixi: 2009/12/14
Sualın xülasəsi
Təfsiri be rəylə o təfsir ki, onda bir açıq fikirli (xəbəri vahidi müvəssəq) nəzərdən istifadə olubdur, fərqi nədir?
Sual
Təfsir be rəylə o təfsir ki, onda açıq fikirli (xəbəri vahidi müvəssəq) nəzərdən istifadə olubdur, fərqi nədir?
Qısa cavab

Bəzi elmlərin Quranla əlaqəsi bir cürdür ki, onlar olmadan Quran ayələrini təfsir və təhlil etmək olmur; sərf və nəhv və bəyan, lüğət və... Quranı daha yaxşı anlamaqda dəxaləti olan bütün elmlərin, müfəssir mahir şəkildə bilməlidir.

Quranda am və xas, mütləq və müqəyyəd, nasix və mənsux vardır, onları dəqiq dərk etmək üçün Quran ayələrinə əhatəli olmaq lazımdır ki, məbada mütləq, am ya mənsuxa əsasən hökm edilə, buna görə İmamlar (ə) Quranın ən yaxşı təfsirçilərindəndirlər. Bəlkə onun həqiqəti və natiqi Qurandırlar.

Digər tərəfdən təfsir be rəyin qadağan olması, cumud və düşünmək və... deyil; çünki Quranda düşünməmək pislənibdir. Allah Quranda buyurur: Quran haqqında düşünmürlər?! Əgər Allahdan qeyrisi tərəfindən olsaydı, onda çoxlu ixtilaf tapardınız.[i] Allah bu şərafətli ayədə, müşriklərin azqınlıq səbəbini Quranda düşünmək bildirir. Təfsir be rəy o təfsirə deyilir ki, şəxs, Quran ayələri haqqında Məsumlar (ə) tərəfindən olan təfsirlərə və hədislərə diqqət etmədən və Quranın digər ayələrinə (am və xas, mütləq və müqəyyəd, nasix və mənxus) diqqət etmədən, ya təfsir elmini (ya təfsirlə əlaqədar elmə) bilmədən, təkcə öz zehnindəkiləri nəzərə alaraq Quran ayələrini təfsir və təhlil edə və çalışa öz əqidələrini Quranda müstənəd etsin.

 


[i] - Nisa surəsi, ayə 82

 

Ətreaflı cavab

Cavabdan əvvəl bir neçə nöqtəni yada salırıq.

Bir: Quranın çox ayələri ümumi camaat üçün nazil olubdur. Bu cəhətdən İlahi ayələrin zahirindən ümumi camaatın başa düşməsi höccətdir. Buna görə üsullar Quranın zahirini höccət biliblər.[1]

İki: Əlbəttə Quranda xüsusi ayələrdə var ki, onları başa düşmək və başa salmaq Peyğəmbərin (s) və elmdə rasixlərin öhdəsinə qoyulubdur. Onların köməyi olmadan bu qismi İlahi ayələri dərk etmək mümkün deyil.

Üç. Quranda am və xas, mütləq və müqəyyəd, nasix və mənsux var onları dəqiq başa düşmək üçün Quran ayələrinə əhatəli olmaq lazımdır ki, məbada mütləq, am ya mənsuxa əsasən hökm edilsin.

Dörd. Baxmayaraq ki, bəzi elmlərin Quranın təfsiriylə bir- başa əlaqəsi yoxdur, amma giriş əlaqələri vardır bir cürə ki, onlar olmasa Quran ayələrinin təfsir və təhlil etmək olmaz; sərf və nəhv, məani və bəyan, lüğət və... Quranı daha yaxşı başa düşməkdə dəxaləti olan bütün elmləri, müfəssir mahir şəkildə bilməlidir. Deyilənlərə diqqət edərək cavaba başlayırıq təfsir be rəy və düşünmək.

Təfsir be rəyin qadağan olması, cumud və düşünməmək və... deyil" çünki Qurani kərim bir dəstənin azğınlığını Quranda düşünməmək bilir və düşünməyənləri pisləyir, necə ki, buyurur:

«أَفَلا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلى‏ قُلُوبٍ أَقْفالُها»[2]

Habelə Qadir Allah təzə mövzuları Qurandan istinbat edən bir dəstəni, tərifləyib və buyurub:

«لَعَلِمَه‏ الَّذِينَ يَسْتَنْبِطُونَهُ مِنْهُمْ»[3]

Başqa ayədə buyurur: Quran barədə düşünmürlər? Əgər Allahdan qeyrisi tərəfdən olsaydı, onda çoxlu ixtilaf tapardılar.[4]

Allah bu şərafətli ayədə müşriklərin azğınlıq səbəbini Quranda düşünməməklərində bilir.

Peyğəmbər (s) Qədir xumda vida həccində camaata buyurdu: "Ey camaat! Quranda diqqət edin və düşünün və ayələrini anlayın, Quranın möhkəmatına nəzər salın və mütəşabihatının arxasınca getməyin.[5]

Bu cəhətdən Quran və rəvayətlər xalqı Quranda düşünməyə və təfəkkürə dəvət edir ki, şübhəsiz bundan (düşünmək və tədəbbür) Quranın təfsiri və təhlilində istəyəcək.

Amma təfsir be rəy ki, dində pislənib. Təfsir be rəy o təfsirə deyilir ki, şəxs Quran ayələriylə əlaqədar olan hədislərə, təfsirlərə və ümumi qanunlara diqqət etmədən və Quranın digər ayələrinə (am və xas, mütləq və müqəyyəd, nasix və mənsux) diqqət etmədən, təkcə öz zehnindəkiləri nəzərə alaraq, Quran ayələrini təfsir və təhlil edə və çalışa öz əqidələrini Qurana istinad etsin.

Belə bir təfsir İslamda qəbul olunmayıb və bəyan olub ki, hər kəs Quran barədə elmi olmadan bir söz desə, yeri od olacaq.[6]

Buna əsasən deyilənləri nəzərə alaraq belə analiz edə bilərik ki, əgər bir kəs ürəyi istədiyi kimi Quranı təfsir etsə, bir halda ki, təfsir elmində və təfsirlə əlaqəli olan üsul, lüğət, nəhv hədis və... kimi elmlərdə mahir olmaya, Allahdan uzaqlaşıb. Peyğəmbərin (s) buyurduğu kimi öz yerini odda (cəhənnəmdə) hazırlayıb.[7]

Amma dini qanunların və ölçülərin üzərində qurulan, açıq fikirli təfsir, təfsir be rəy sayılmır.

Bu qanunlardan biri Məsumlardan (ə) qalmış rəvayətlərdə diqqət etməkdir; çünki Allah Qurana toxunmaq üçün təharəti şərt bilir.[8] Bu ümumidir istər zahiri toxunmaq istərsə də batini. Yəni necə ki, Quranın zahirinə toxunmağın zahiri təharətə ehtiyacı var, habelə Quranın batininə yetişməyin və toxunmağın batini təharətə ehtiyacı vardır. Hər nə qədər təharət daha çox olsa Quranın həqiqətinə yetişməkdə daha çox olacaq. Bu cəhətdən ki, İmamlar (ə) günahdan pak və Məsumdurlar və kamil ruhi təharətə sahibdirlər.[9] Nəticədə Quranın ən yaxşı təfsirçiləri onlardırlar.

Bəlkə onun həqiqəti və natiqi Qurandırlar.

Nəticə budur ki, (İmamlardan başqa) o kəslər Quranın həqiqi təfsirçiləri ola bilərlər ki:

Birinci: Təfsir elminə və təfsirlə əlaqəli elmlərə kifayət qədər məlumatı olsun.

İkinci: Əgər bir ayə haqqında İmamlardan (ə) təfsir varsa onun ziddinə təfsir etməsin.

Üçüncü: Qabaqcadan təyin olunmuş fərziyyələr əsasında təfsir etməyə.

 


[1] - Bu barədə müxtəlif insanların Qurandan təfsiri göstəricisinə, 5144 saylı sual (sayt: 5370) müraciət edin.

[2] - Quran ayələrində düşünmürlər? Ya (məgər) ürəklərinə qıfıllar qoyulubdur? Məhəmməd, surəsi, ayə 24.

[3] - Yəqinən (hökmən) onların arasından o kəslər ki, onun (düzgünlüyü və nadürüstlüyünü) biləcəklər, başa düşəcəklər. Nisa surəsi, ayə 83, Təfsiri isna Əşəri, cild 1, səh 10

[4] - Nisa sirəsi, ayə 82

[5] - Təbərsi, Əhməd ibni Əli, Əlehticac, cild 1, səh 60, Murtəza nəşri, Müqəddəs Məşhəd, 1403, Nəsayehdən tərcümə, səh 400

[6] - Səduq, Əttohid, səh 91, intişaratı came müdərrisine hozeye elmiyyüyü Qum, 1357 hicri şəmsi.

[7] - Hər kəs ki, Quranı təfsir be rəy etsə yeri oddan dolu olacaq, Razi, Fəxrəddin Əbu Əbdillah Məhəmməd ibni Ömər, Məfatihul- ğeyb, cild 7, səh 148 darul- ehyaut- turasil- ərəbi, Beyrut, üçüncü çap, 1420 hicri qəməri.

[8] - Vaqiə surəsi, ayə 79.

«لا يَمَسُّهُ إِلاَّ الْمُطَهَّرُون»

[9] - Əhzab surəsi, ayə 23

«إِنَّما يُريدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهيراً»

 

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Aya südəmər oğlan uşağının sidiyi nəcisdirmi?
    11934 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/06/18
    O məsələ ki, ona işarə etmişsiniz, fiqh kitablarında bu cür gəlmişdir: Əgər bir şeyi südəmər oğlan uşağı ki, donuz südü də yeməmişdir sidiyiylə mundar olarsa bir dəfə onun üzərinSü tökülərsə əlbəttə ki, o nəcisin bütün hər bir yerinə çatarsa pakdır və o nəcis olan libası ...
  • Aya əxlaqla düşüncənin rabitəsi vardırmı?
    6327 Əməli əxlaq 2012/02/07
    Əxlaq başqa elmləri kimi iki hissəyə bölünür:A: Əməli B: Nəzəriyyə. Əxlaqa aid qanun və məsələləri öyrənməyin bir başa düşüncəylə rabitəsi vardır; yəni hər nə qədər insanın düşüncə qüvvəsi yüksək ...
  • İslamın nəzəri bir şəxsin ruhları öz əsarətinə almaq barəsində nədir?
    9887 Qədim kəlam 2011/05/31
    Hindistanda uzun əsrlər əvvəl də (tənasux) ruhlarla rabitə nəzəriyyəsi vardır ki, ruhların təkrar olaraq bu dünyaya qayıtmasını bildirir. Bu nəzəriyyə illər keçdikcə bir çox insanları özünə cəlb etmişdir və bəlkə bəzi insanlar buna bir məzhəb olaraq ürək bağlamışdır. Bu uzun müddətdə böyük alimlər bu mövzuda bəhslər edərək onun batil olduğunu ...
  • Hansı əməllər insanın gözəlliyinə və nuraniliyinə səbəb olur?
    6630 Əməli əxlaq 2011/06/28
    İslam nəzərindən gözəllik iki hissəyə bölünür: zahiri gözəllik və batini gözəllik. Mötəbər və mütəvatir rəvayətlər nəzərindən insanın batini gözəlliyinə səbəb olan amillərdən bəziləri ibarətdir səbr və dözüm, vüqar və aramlıq, vərə və təqva və... dan. Habelə insanın üzünün gözəlliyi və nuraniliyi üçün bir çox səbəblər sadalanıbdır onlardan bəzilərinə işarə edirik: ...
  • Nə zaman ata və ananın əvəzinə namaz qılmaq olar?
    12675 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/10/31
    Namaz və orucda diri insan üçün əvəz edicilik düzgün deyil. Mükəlləf hər bir şəxsə vacib namazlarını hansı formada edə bilirsə (ayaq üstə, oturan halda, uzanan halda və ya hətta işarə ilə) özünün yerinə yetirməsi vacibdir. Həzrət İmam Xumeyni (rh) və digər mərcələr buyurublar:
  • Bu yuxular necə yuxulardır: Kekayi, irzayi, məcazi, sadiqə. Bu barədə dini kitablarda rəvayət vardırmı?
    6855 Nəzəri irfan 2012/03/11
    Bizim rəvayətlərdə hekayi, irzayi və məcazi"[1] istilahları gəlməyib, amma sadiq (düzgün) yuxu istilahı kazib (yalançı) yaxud mənasız yuxular ibarətinin qarşılığında rəvayətlərdə gəlibdir. Bəhsin aydın olması üçün bunu qeyd etmək lazımdır ki, yatan zaman insanın ruhu xarici aləmə və başqa işlərə məşğul olmaq ...
  • Peyğəmbərə (s) görə salamın əhəmiyyəti nədir?
    7468 تاريخ بزرگان 2012/09/01
    İnsan ictimai bir varlıqdır ki, digərlərinin dostluq və məhəbbətinə ehtiyacı vardır. Salam vermək iki insan arasında rabitənin başlanğıc mərhələsidir ki, müxtəlif məsajlara, o cümlədən dostluq, səmimiyyət, məhəbbət, təvazökarlıq, xeyir duası, qarşı tərəfə aramlıq vermək və s malikdir. Salam sözü çox gözəl və dərin mənaya sahibdir ki, bununla ...
  • Real qiymətindən artıq qiymətə, amma pulunu hissə-hissə ödəməklə maşın almağın işkalı vardırmı? Nağd olaraq maşın almaq məqsədilə qazanc (faiz) ödəməklə borc almaq necə?
    6760 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/11/24
    Maşın və sair malların nağd qiymətindən artıq qiymətə, amma nisyə alıb-satmaq səhihdir, lakin ikinci sualınız haram olan sələmli borcdur. ...
  • Аллаһ-Тааланын Рүбубијјәт мәгамына чатмаг олармы?
    6124 Nəzəri irfan 2012/05/21
    Рүбубијјәт мәгамынын мүхтәлиф мәртәбәләри вә нисбәтләри вардыр. Бу суала ҹаваб вермәкдән өтрү бүтүн бу ҹәһәтләри нәзәрә алмаг лазымдыр. Әҝәр илаһи рүбубијјәтә чатмагдан мәгсәд, мәхлугун затында дәјишиклик олуб, Халигә чеврилмәсидирсә бу иш батил вә гәти шәкилдә рәдд олунмуш бир иддиадыр. Амма, диҝәр мәнада бу мөвзуда бәзи изаһлар вермәк ...
  • İslam nəzərindən insanın xilqəti necə olmuşdur?
    7514 Qədim kəlam 2011/07/28
    Qurani-kərim insanın yaranışının əvvəli ilə əlaqədar müxtəlif təbirlər bəyan etmişdir. Bəzi ayələrdə insanın ilkin maddəsi “palçıq” deyə təqdim edilir, bəzi ayələrdə deyilir ki, “insanı sudan xəlq etdik”, digər ayələrdə də insan xilqətinin mənşəyi nütfə, bəzilərində ...

Ən çox baxılanlar

  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    165955 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    165252 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    120284 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    114687 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    112562 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94840 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    56030 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    55226 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46955 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    46293 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...