جستجوی پیشرفته
بازدید
54984
آخرین بروزرسانی: 1391/09/09
خلاصه پرسش
آیا غسل با بیشتر از یک صاع آب، اسراف است؟
پرسش
در کتاب شرائع الاسلام آمده است: آب مصرفی در غسل جنابت به مقدار صاع؛ یعنی سه کیلوگرم که همان سه ظرف آب دو لیتری می شود، باشد. و هر چه از آن بیشتر شود، اسراف است. سؤال این است که چگونه می شود چنین غسلی انجام داد و آیا کیفیت خاصی دارد؟ سیرۀ مراجع در این موضوع چیست؟
پاسخ اجمالی

در غسل ترتیبی؛ واجب است مکلّف، همۀ اعضای غسل را به ترتیب بشوید. در این راستا، ممکن است مکلّفی با یک صاع (3 کیلوگرم) آب و مکلّف دیگر به بیش از این مقدار غسل نماید. پس، بستگی به یقین مکلّف نسبت به شستن تمام اعضای غسل دارد؛ البته در صورتی که وسواس و اسراف را در پی نداشته باشد. و ظاهراً علت و معیار تعیین این مقدار برای غسل و وضو، به جهت دوری از اسراف باشد.

پاسخ تفصیلی

آنچه که در کتاب شرائع الاسلام آمده، چنین است: «مستحب است که غسل با یک صاع آب باشد».[1]

دلیل این فتوا،[2] روایتی است از امام باقر(ع) که فرمود: «رسول الله(ص) با یک مد آب (750 گرم) وضو می گرفتند و با یک صاع آب (3کیلو گرم) غسل می کردند».[3] همان طور که ملاحظه می شود صاحب شرائع الاسلام و دیگر فقها، فتوا به استحباب غسل به این مقدار داده اند، نه وجوب غسل و یا وضو به این مقدار.

توضیح مسئلۀ مطرح شده در موارد زیر بیان می شود:

1. یک صاع تقریباً 3 کیلوگرم، و یک مد، ربع یک صاع؛ یعنی 750 گرم است. هر کیلو گرم آب، یک لیتر است.

2. در غسل ترتیبی؛ واجب است مکلّف، همۀ اعضای غسل را به ترتیب بشوید.[4] به همین جهت، ممکن است مکلّفی با 3 لیتر آب و مکلف دیگر به بیش از این مقدار غسل نماید. پس، بستگی به یقین مکلّف نسبت به شستن تمام اعضای غسل دارد؛ البته در صورتی که وسواس و اسراف را در پی نداشته باشد. و ظاهراً علت و معیار تعیین این مقدار برای غسل و وضو، به جهت دوری از اسراف باشد.

3. مستحب است آب غسل به اندازه یک صاع (3 لیتر) باشد. این مقدار آب براى انجام تمام مستحبات و واجبات غسل است. بنابراین، مصرف بیش از این مقدار آب براى غسل، بر خلاف سیرۀ عملى پیامبر اکرم(ص) و مکروه است، و اگر به حدّ اسراف برسد، حرام است.[5] همچنین وضو گرفتن با یک مد (750 گرم) آب مستحب است.[6] و به بیش از این مقدار مکروه است[7] و اگر به حد اسراف برسد حرام است. در روایتی در این باره می خوانیم: «خداوند فرشته ای دارد که اسراف در وضو را می نویسد، همان طور که نقصان و کم گذاشتن آن را مى ‌نویسد».[8]

5. بنابراین، استفاده از آب به مقدار ذکر شده برای انجام غسل و وضو کافی است و نباید به جهت شک یا وسواس آن را کم به حساب آورد؛ در این باره رسول اکرم(ص) می فرماید: «مقدار آب وضو یک مدّ است و مقدار آب غسل یک صاع است و بعد از من مردمى مى ‌آیند که این مقدار آب را کم مى ‌شمارند، این مردم بر خلاف سنّت من هستند و کسى که بر سنّت من ثابت باشد، در بهشت قدس با من است».[9]

6. بنابر این، مقدار تعیین شده بیان حداقل است و با این مقدار آب، غسل امکان پذیر است. کیفیتش این است که مقداری آب روی سر ریخته و با دست تمام سر را با آن دست بکشید که آب تمام سر را مرطوب کند، همین طور سمت راست و سمت چپ.

اما در دنیای کنونی که آب از طریق سیستم لوله کشی در بیشتر منازل وجود دارد، معمولاً این گونه غسل نمی کنند، ولی باید مواظب بود که از حد متعادل خارج نشد، تا مصداق اسراف گردد.

 


[1]. «و سنن الغسل ... و الغسل بصاع»؛ محقق حلّى، نجم الدین، جعفر بن حسن، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام ، ج 1، ص 20، چاپ دوم، مؤسسه اسماعیلیان‌، قم، 1414ق.

[2]. ر.ک: محقق حلّى، نجم الدین، جعفر بن حسن، المعتبر فی شرح المختصر، محقق و مصحح: حیدرى، محمد على، شمس الدین، سید مهدى، مرتضوى، سید ابو محمد، موسوى، سید على، ج 1، ص 168، مؤسسه سید الشهداء علیه السلام، قم، چاپ اول، 1407ق؛ علامه حلّى، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى، منتهى المطلب فی تحقیق المذهب، ج 1، ص 309 و 310، مجمع البحوث الإسلامیة، مشهد، چاپ اول، 1412ق؛ حکیم، سید محمد سعید طباطبایى، مصباح المنهاج - کتاب الطهارة، ج 3، ص 277 و 278، مؤسسة المنار، قم، بی تا.

[3]. شیخ حرّ عاملی، محمد بن حسن‌، وسائل الشیعة ، ج 1، ص 481، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، قم، چاپ اول، 1409ق.

[4]. ر.ک: امام خمینى، توضیح المسائل (محشّٰى)، محقق و مصحح: بنى هاشمى خمینى، سید محمد حسین، ج 1، ص 215، م 361 و ص 221، م 374، دفتر انتشارات اسلامى، قم، چاپ هشتم، 1424ق.

[5]. فاضل لنکرانى، محمد، جامع المسائل، ج 2، ص 101، انتشارات امیر قلم، قم، چاپ یازدهم، بی تا.

[6]. طباطبایی یزدى، سید محمد کاظم، العروة الوثقى فیما تعم به البلوى، ج 1، ص 198، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، چاپ دوم، 1409ق.

[7]. شیخ انصاری، مرتضى، کتاب الطهارة، ج 2، ص 439، کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى، قم، ایران، چاپ اول، 1415ق.

[8]. وسائل الشیعة، ج 1، ص 485.

[9]. همان، ص 483.

 

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    791871 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    755965 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    679154 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    658414 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648276 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    599843 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    579970 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    564683 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564016 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • می خواهم دعا کنم همسرم در زندگی مطیع من باشد آیا در این زمینه دعایی از اهل بیت (ع) به ما رسیده است؟
    558560 Practical 1389/02/22
    دعاها، لازم نیست حتماً به زبان عربى خوانده شوند؛ هرچند به عربی بهتر است، حتى دعا در نماز به زبان فارسى جایز است.نکته مهم تر این که انسان باید شرایط دیگر تأثیر گذاری دعا ...