در آموزه‌های دینی روایاتی وارد شده است که انسان‌ها را به دو گروه مؤمن و جاهل تقسیم نموده است:

1. رسول خدا(ص): «علم کم بهتر از عبادت بسیار است. در دانش مرد همین بس که خدا را بپرستد و در نادانی او همین بس که دلبسته‌ی رأی و نظر خویش باشد. مردم دو گونه‌‏اند مؤمن و جاهل، مؤمن را آزار ندهید و بر جاهل تعدی نکنید».[1]
2. امام باقر(ع): مردم دو گروه‌اند. یک گروه، مردم باایمان و گروه دیگر مردم نادان. پس انسان مؤمن را آزار ندهید و با نادان نادانی نکنید که اگر چنین کاری انجام دهید، مانند آنان خواهید بود.[2]

گفتنی است؛ مراد از دانش در این‌گونه روایات، هرگونه دانشی - مانند بیشتر دانش‌های دنیایی - نیست، بلکه دانشی است که انسان را به ایمان هدایت کند و نیز روی سخن با افرادی است که مقدمه‌ی ابتدایی (تقسیم مردم به مؤمن و جاهل) را پذیرفته‌اند و در صدد اثبات این موضوع برای آنان نیست، بلکه تنها می‌خواهد با استناد به امری پذیرفته شده توسط مخاطبان، به آنها توصیه‌ای اخلاقی داشته باشد.

در نگاه دیگر، این نوع از روایات، حتی عالمان دینی که پای‌بند به اعتقادات خود نیستند را مؤمن واقعی نمی‌داند - هرچند در تعریف اصطلاحی مؤمن باشد - و آنها را در زمره‌ی جاهلان قرار می‌دهد و با این فرض، هر فرد عالم و دانشمند بی‌ایمان از زمره‌ی علما و دانشمندان واقعی خارج می‌شود، هرچند به ظاهر علومی را هم داشته باشد.

[1]. ابو نعیم احمد بن عبد الله الاصبهانی‏، حلیة الاولیاء و طبقات الاصفیاء، محقق، مصحح، شفیعی کدکنی‏، محمدرضا، ج 5، ص 173 - 174، قاهره، دار ام القراء للطباعة و النشر، چاپ اول، بی‌تا.

[2]. شیخ صدوق، خصال، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 1، ص 49، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1362ش.