بدعت‌گذاری در دین^[1] از گناهان کبیره است و در حرمت آن هیچ تردیدی وجود ندارد،[2] و در آموزه‌های دینی بدعت‌گذاران نکوهش شده‌اند:

«وَ الَّذینَ کسَبُوا السَّیئاتِ جَزاءُ سَیئَةٍ بِمِثْلِها وَ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ ما لَهُمْ مِنَ اللَّهِ مِنْ عاصِمٍ...»؛[3]‏ (و کسانی که مرتکب بدی‌ها شده‏اند، [بدانند که‏] جزای [هر] بدی مانند آن است و خواری آنان را فرو می‌گیرد. در مقابل خدا، هیچ حمایتگری برای ایشان نخواهد بود...)

امام باقر(ع) ذیل این آیه‌ فرمود: آنها بدعت‌گذاران، شبهه‌‌پراکنان و شهوت‌رانان می‌باشند، خدا روی آنها را سیاه کرده و سپس آنها را به آتش جهنم می‌اندازد.[4]

این روایت اگرچه سند به هم پیوسته ندارد و از این نظر، روایتی در درجه‌های بالای اعتبار نمی‌باشد؛ اما با توجه به اعتبار نسبی کتاب و منافات‌نداشتن محتوای آن با روایات دیگر، می‌توان آن‌را پذیرفت.

بر این اساس، باید گفت اهل ‌شبهه که در این روایت به آنها اشاره شده است، شامل افرادی می‌شود که با شبهه‌پراکنی هدف‌مند و متعمدانه، به دنبال تضعیف اعتقادات مردم هستند. به عبارت دیگر، این روایت شامل افرادی می‌شود که شبهاتی را مطرح کرده و نشر می‌دهند که خود می‌دانند که این شبهات اساس صحیحی ندارند و هدفشان از این کار، تبیین حق نیست، بلکه تنها به دنبال تضعیف اعتقادات افراد ناآشنا به مسائل اسلامی هستند تا با ایجاد تردید در اعتقادات مردم، ایمان آنان را تضعیف ‌کنند.

بسیار روشن است که، اهل ‌شبهه‌ی مورد نکوهش در این روایت، کسانی نیستند که شبهاتی در مسائل گوناگون اسلامی برایشان ایجاد می‌شود و به صورت منطقی به دنبال حل آن هستند؛ زیرا وجود پرسش‌ها و شبهه‌ها در انسان‌ها امری طبیعی است و غیر از معصومان(ع) دیگر افراد، در مسائل مختلف دین، برایشان شبهاتی پیش می‌آید که لازم است با مراجعه به کارشناسان، در صدد حل آن باشند.[5]

.[1] چیزی را به دین نسبت دادن در حالی که در واقع جزو دین نیست؛ ر. ک: فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، محقق، مصحح، مخزومی، مهدی، سامرائی، ابراهیم، ج 2، ص 54، قم، هجرت، چاپ دوم، 1410ق.

[2]. «بدعت و ملاک آن»، 1878؛ «معنا و ملاک بدعت»، 1324.

[3]. یونس، 27.

[4]. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، محقق، مصحح، موسوی جزائری، سید طیب،‏ ج 1، ص 311، قم، دار الکتاب، چاپ سوم، 1404ق.

[5]. «تفاوت شبهه و سؤال»، 86701.