جستجوی پیشرفته
بازدید
3081
آخرین بروزرسانی: 1400/06/06
خلاصه پرسش
در تفاسیر ذیل آیه‌ی چهارم سوره‌ی احزاب از فردی به نام ذو القلبین یاد شده است. او کیست و چرا به این نام معروف شده ‌‌است؟
پرسش
ذو القلبین لقب چه کسانی هستند و چرا به این نام معرفی شده‌‌اند؟
پاسخ اجمالی

همان‌گونه که در پرسش گفته شده، در ذیل آیه‌ی «ما جَعَلَ اللَّهُ لِرَجُلٍ مِنْ قَلْبَینِ فِی جَوْفِهِ...»؛[1](خدا برای هیچ مردی دو دل در درون و کالبدش قرار نداده است)، در برخی تفاسیر، داستانی ذکر شده است که بر اساس آن، مردی به نام «ابو معمر جمیل بن معمّر بن حبیب فهری» وجود داشت که مردم گمان می‌کردند او دارای دو قلب است! وی نیز با روشی توهین‌آمیز و به گزافه ادعا می‌کرد که من به هر یک از آن دو قلبم فکر می‌کنم، آنها را بهتر از عقل  محمد(ص) می‌یابم! لذا قریش او را ذوالقلبین می‏نامیدند.[2]

اما بعد از جنگ بدر که مشرکین پا به فرار گذاشتند، ابو معمر هم در میان فراریان بود!

ابوسفیان او را دید که یک لنگه کفش خود را به دست گرفته و لنگه دیگرش در پایش بود! و هنگامی که از او پرسیدند که حال مردم چگونه است؟ گفت: همه فرار کردند! و هنگامی که از او پرسیدند که چرا یک لنگه کفشش در دست و لنگه‌ی دیگر در پایش می‌باشد؟ او پاسخ داد که من متوجه نبودم و خیال می‌کردم که هر دو کفش در پاهای من است! از آن‌روز مردم دانستند که او (از اندیشه برتری برخوردار نبوده و) یک قلب بیشتر ندارد، چون نتوانست تشخیص دهد که یک لنگه کفش در پایش نیست و آن‌‌را در دست گرفته است![3]

البته برخی نیز وی را از صحابه پیامبر(ص) دانسته‌اند.[4] برخی نیز نام وی را جمیل بن اسد(اسید[5]) فهری نیز لقب داده‌اند.[6]

به هر حال، معنای آیه واضح است و اعتبار این داستان که در ذیل آن نقل شده، تنها در حد یک گزارش نه چندان مستند تاریخی است و نباید لزوما آن‌را به عنوان شأن نزول آیه مورد نظر معرفی کرد.

 

[1]. احزاب، 4.

[2]. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی‏، محمد جواد، ج 8، ص 526، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش.

[3]. همان.

[4]. ابن حزم اندلسی‏، ابو محمد علی بن احمد، جمهرة انساب العرب‏، ص 161، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اوّل‏، 1418ق.

[5]. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابة فی تمییز الصحابة، تحقیق، عبد الموجود، عادل احمد، معوض، علی محمد، ج 1، ص 604، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1415ق.

[6]. شیخ‏زاده، محمد بن مصطفی، حاشیه محیی الدین شیخ زاده علی تفسیر القاضی البیضاوی‏، مصحح، شاهین، محمد عبد القادر، ج 6، ص 608، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1419ق؛ خفاجی، احمد بن محمد، حاشیة الشهاب المسماة عنایة القاضی و کفایة الراضی علی تفسیر البیضاوی‏، محقق، مهدی، عبد الرزاق‏، ج 7، ص 459، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1417ق.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • آیا خداوند روح انسان را از قسمت پا به سمت حلقوم قبض می‌‌کند؟
    20174 درایه الحدیث 1391/08/14
    ۱. این‌که روح از پایین یعنی از قسمت پا به سمت بالا از بدن انسان خارج می‌شود، در قرآن کریم نیز به آن اشاره شده است؛ مانند: «فَلَوْ لا إِذا بَلَغَتِ الْحُلْقُومَ»[1] یعنى جان هنگامی که به حلقوم و گلو رسید و نزدیک ...
  • آیا پیامبر(ص) و امامان(ع) هم شب قدر برایشان مشخص نبود؟
    18558 درایه الحدیث 1392/05/09
    بنابر تحقیق و جست‌وجو؛ سخنی از پیامبر اسلام(ص) نقل نشده است که فرموده باشند از شب قدر اطلاعی ندارند؛ زیرا پیامبر اسلام(ص) و امامان(ع) تا حدودی علم گذشته و آینده نزدشان است،[1] اما بنابر مصالحی در برخی از موارد، همه جزئیات یک حقیقت و ...
  • آیا خون آمدن عضوی از بدن هنگام غسل، غسل را باطل می کند؟
    68943 Laws and Jurisprudence 1389/11/02
    پاسخ حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته) به این شرح است:خیر. فقط باید در حین غسل، بدن نجس باقی نمانده و بر همه جای پوست بدن، آب برسد. پس اگر با فشار دادن عمل خون ریزی برای لحظه ای خون متوقف شود و غسل انجام پذیرد، غسل ...
  • چرا خداوند به مسلمانان توصیه می‌کند که به خدایان دروغین کفار و مشرکان ناسزا نگویند؟
    19452 تفسیر 1396/12/19
    خداوند در قرآن کریم به مسلمانان توصیه می‌کند تا به بت‌ها و خدایان دروغین کفار و مشرکان ناسزا نگویند، به این دلیل که بعد از این ناسزاگویی، کافران نیز واکنش نشان داده و به خدا ناسزا می‌گفتند؛ از این‌رو پروردگار در آن موقعیت زمانی و مکانی، مسلمانان را ...
  • آیا ولایت پیامبران(ع) با هم فرق داشت؟
    8732 نبوت عامه 1396/02/10
    با توجه به این‌که از یک‌سو «ولایت» دارای معانی و درجات مختلفی می‌باشد، و از سوی دیگر «نبوت» نیز دارای درجات و مقامات است؛ لذا دامنه‌ی ولایت انبیا(ع) بر اساس درجات نبوت و مقام‌های معنوی آنان قبض و بسط خواهد یافت. توضیح این‌که: از یک‌سو؛ ولایت از ریشه ...
  • آیا روزه برای مریضی که روزه برایش ضرر دارد واجب است ؟
    28215 Laws and Jurisprudence 1387/03/30
    بر طبق فتوای مراجع تقلید و علمای اسلام، روزه گرفتن بر مریضی که روزه برای او ضرر قابل توجهى‏ دارد واجب نیست.[1] قرآن در این باره می فرماید: "هر کس از شما بیمار یا مسافر باشد تعدادى از روزهاى دیگر را (روزه بدارد)"[2]. اما باید توجه داشت که ...
  • زندگی‌نامه حجیر بن جندب که روز عاشورا در رکاب امام حسین(ع) به شهادت رسید، را بیان نمایید.
    2885 تاريخ بزرگان 1399/06/17
    در برخی منابع کهن که نام شهدای کربلا را ذکر می‌کند از شهیدی به نام حجیر بن جندب یاد می‌کند که روز عاشورا در راه مکتب امام حسین(ع) به شهادت رسید.[1] اما جز این گزارش مختصر، نام وی در دیگر کتاب‌های تاریخی و ...
  • چرا امر به معروف و نهی از منکر واجب شده تا همه خود را موظف بدانند به اجبار مرا به راه راست هدایت کنند؟
    5048 امر به معروف و نهی از منکر 1391/09/08
    بیشترین توصیه‌ای که در مورد امر به معروف و نهی از منکر شده، ناظر به روابط دوستانه‌ای است که میان مؤمنان برای ارتقای معنوی‌شان برقرار است. قرآن کریم در این باره می‌فرماید: «وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ ...
  • حروف مشبهة بالفعل چه ویژگی‌هایی دارند؟
    25001 لغت شناسی 1397/08/26
    بر اساس نظر مشهور ادباء، حروف مشبهة بالفعل پنج حرف بوده[1] که بر سر مبتدا و خبر وارد می‌شوند. این حروف عبارت‌اند از: إنَّ، أنَّ، لیت، لکنَّ، لعلَّ. عمل اصلی این حروف، منصوب نمودن مبتدا به عنوان «اسم» و مرفوع نمودن خبر به عنوان ...
  • کیفیت تشریع حجاب در اسلام چگونه بوده است؟
    20971 Laws and Jurisprudence 1389/10/22
    قبل از اسلام زنان براى حضور در اجتماع از پوشش مناسبی برخوردار نبودند. اسلام با ظهور خود، تکلیف این مسئله را معلوم کرد. احکام و محدوده حجاب زنان در آیات سوره های" احزاب" و "نور"  مطرح شده است. دستوراتی که در خصوص زنان در آیات سوره نور آمده ...

پربازدیدترین ها