جستجوی پیشرفته
بازدید
3021
آخرین بروزرسانی: 1402/06/29
خلاصه پرسش
در آیه‌ی 76 سوره‌ی نحل مراد از فردی که به عدالت فرمان می‌دهد و فردی که توانایی هیچ کاری را ندارد چه کسانی هستند؟
پرسش
آیا در آیه‌ی 76 سوره‌ی نحل فردی که به عدالت فرمان می‌دهد، امام علی(ع) است؟ و آن مرد دوم که آیه به آن اشاره دارد چه کسی است؟
پاسخ اجمالی

خداوند در قرآن، برخی از انسان‌ها را به لال مادرزاد تشبیه کرد، آن هم نه هر لال مادرزاد، بلکه آنکه توانایی انجام هیچ کاری را ندارد:

«وَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً رَجُلَینِ أَحَدُهُما أَبْکمُ لا یقْدِرُ عَلی‏ شَی‏ءٍ وَ هُوَ کلٌّ عَلی‏ مَوْلاهُ أَینَما یوَجِّهْهُ لا یأْتِ بِخَیرٍ...‏»؛[1]

خداوند برای شما دو نفر را که یکی از آن دو گنگ(لال) مادرزاد است و قادر بر هیچ کاری نیست و سربار صاحب خود بوده مثال می‌زند که او را به سراغ هر کاری بفرستد نتیجه خوبی به دست نمی‌آورد.

سپس در ادامه‌، چنین فردی را با انسان عادلی که در مسیر راست گام برمی‌دارد مقایسه می‌کند:

«...هَلْ یسْتَوِی هُوَ وَ مَنْ یأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ هُوَ عَلی‏ صِراطٍ مُسْتَقِیم‏»؛ آیا چنین انسانی با کسی که امر به عدل‏ و داد می‌کند و بر راه راست قرار دارد، مساوی است؟!

«صراط مستقیم» راه روشنی است که رهرو خود را بدون این‌که دچار گمراهی و انحراف سازد، به سوی هدفش هدایت می‌کند و انسانی که در مسیر زندگی‌اش بر صراط مستقیم باشد، در اعمالش بر طبق فطرت انسانی حرکت می‌کند بدون این‌که یک عملش با عمل دیگرش در تضاد باشد و یا از چیزی که خود، آن‌را حق می‏داند تخلف کند.

در مورد مصادیق این دو گروه نظراتی بیان شده است:

الف) بعضی از مفسران، کافرانی مانند ابی بن خلف، هاشم بن عمر بن حارث قرشی،[2] ابوجهل[3] و مانند آنها را از مصادیق برجسته آیه‌ی «أَبْکمُ لا یقْدِرُ عَلی‏ شَی‏ءٍ...» اعلام کرده‏اند.

ب) برخی منابع نیز امام علی(ع) را برجسته‌ترین مصداق «مَنْ یأْمُرُ بِالْعَدْلِ» و آمران به عدالت دانسته،[4] و برخی‌ نیز نام دیگر ائمه(ع) را نیز به مصادیق بارز آیه افزوده‌اند،[5] همچنین مؤمنان والا مقام دیگری مانند حمزة بن عبد المطلب، عثمان بن مظعون[6] عمار بن یاسر[7] و ... نیز از مصادیق این فراز از آیه به شمار آمده‌اند. [8]

البته روشن است که همه‌ی این نام‌ها و مصادیق، تنها بیان مصداق‌‌های واضح و مهم بوده و هرگز دلیل بر انحصار نمی‌نماید.[9]

گفتنی است که این آیه را نمی‌توان توهین به افرادی دانست که به صورت مادرزادی لال به دنیا آمده‌اند؛ زیرا آنان نه تنها هیچ گناه و خطایی را انجام ندادند، بلکه در صورت صبر و تحمل این مشکل ناخواسته، در آخرت پاداشی بیش از دیگران خواهند داشت. روی سرزنش و نکوهش متوجه افرادی است که به صورت خودخواسته، از توانایی‌های خود استفاده نکرده و در راه عدالت و حقیقت گام برنمی‌دارند.


[1]. نحل، 76.

[2]. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی‏، محمد جواد، ج 6، ص 578 – 579، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش.

[3]. طبری، ابو جعفر محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج 10، ص 149، بیروت، دار المعرفة، چاپ اول، 1412ق.

[4]. ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی طالب(ع)، ج 2، ص 107، قم، علامه، چاپ اول، 1379ق.

[5]. ر. ک: قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، محقق، مصحح، موسوی جزائری، سید طیب،‏ ج 1، ص 387، قم، دار الکتاب، چاپ سوم، 1404ق.

[6]. ر. ک: مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ‏6، ص 578-579.

[7]. ر. ک: جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج 10، ص 149.

[8]. ر. ک: تفسیر القمی،‏ ج 1، ص 387.

[9]. ر. ک: مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 11، ص 332، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دهم، 1371ش.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    797054 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    759109 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می‌کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می‌کند؟
    683247 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه‌های دینی ما مسئله‌ای شناخته شده است، چنان‌که در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می‌رود». و... .منتها همان‌گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    660368 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    649618 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    602141 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580447 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    568810 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565359 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564663 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...