آنچه که در پرسش آمده ناظر به روایتی است که می‌گوید در محل بنای هر مسجد، قطراتی از خون پیامبران الهی و یا جانشینان آنان ریخته شده و از این جهت دارای قداست خاصی است؛ لذا نماز در تمام آنها ارزشمند می‌باشد:

یکى از اصحاب ابن ابى عمیر به امام صادق‌(ع) گفت: من خوش ندارم که در مسجدهاى غیر شیعیان نماز بخوانم. امام فرمود: نگران نمازخواندن در این مساجد نباش؛ زیرا هیچ مسجدى نیست، مگر آن‌که شهادت‌گاه و یا مزار یک پیامبر و یا یکى از جانشینان او است، و یا این‌که در آن‌جا قطره‌‌اى از خون آنها بر زمین ریخته شده است؛ از این‌رو خدا دوست دارد که در آن‌جا ذکر او گفته شود. پس نمازهاى واجب و مستحبى خود را در آن‌جا اقامه کن.[1]

اگرچه این موضوع به صورت کلی پذیرفته شده است که هر مسجد -صرف نظر از آن‌که توسط پیروان اهل‌بیت(ع) ساخته شده و یا توسط دیگر فرق اسلامی بنا شود - از نگاه شیعیان دارای تقدس و احترام است، مگر آن‌که به مقر و پایگاهی علیه دین تبدیل شود.

اما در هر حال، سند و محتوای حدیث یاد شده باید مورد ارزیابی بیشتری قرار گیرد.

مجلسی در ارزیابی این حدیث، با آن‌که آن‌را به دلیل مرفوع بودن، روایتی ضعیف ارزیابی کرده؛[2] اما گویا به دلیل آن‌که از مراسیل ابن ابی عمیر است، آن مقدار از سندی که برای روایت ذکر شده را سندی صحیح اعلام می‌کند.[3]

همچنین ایشان می‌گوید باید این روایت را مختص مکان‌هایی دانست که پیامبر یا جانشین پیامبر در آن مکان به شهادت رسیده است؛ نه در تمام مکان‌ها؛ چرا که در این فرض تعداد مساجد از تعداد پیامبران و اوصیای آنان بیشتر است.[4]

البته برخی روایت را این‌گونه تفسیر کرده‌اند که بنیان مسجد در پرتو راهنمایی‌ها و ارشادهای آنان و تأثیر تبلیغ آنان و برکت شهادت آنان است؛ نه خون ظاهری آنان.[5]

مشکل دیگری که محتوای این روایت دارد، آن است که پذیرش مطلق این موضوع که نماز در هر مسجدی روا است، با رفتار پیامبر(ص) در نماز نخواندن در مسجد ضرار و دستور به تخریب آن منافات دارد.

[1]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 3، ص 370، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق؛ شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، محقق، موسوی خرسان، حسن، ج 3، ص 258، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق. «فَمَا مِنْ مَسْجِدٍ بُنِیَ إِلَّا عَلَى قَبْرِ نَبِیٍّ أَوْ وَصِیِّ نَبِیٍّ قُتِلَ فَأَصَابَ تِلْکَ الْبُقْعَةَ رَشَّةٌ مِنْ دَمِه‏».

[2]. مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محقق، مصحح، رسولی، سید هاشم، ج 15، ص 249، تهران، ‌دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1404ق.

[3]. مجلسی، محمد باقر، ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، محقق، مصحح، رجائی‌، مهدی،ج 5، ص 488، قم، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، چاپ اول، 1406ق.

[4]. مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، ج 5، ص 249.

[5]. محقق داماد یزدی، سید محمد، کتاب الصلاة، مقرر، مؤمن، محمد، جوادی طبری آملی‌، عبد الله، ج 3، ص 175، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1416ق.