همان‌گونه که در پرسش آمده است، امام علی(ع) فرمود: «و آن‌گاه که در شکم مادرت حرکت می‌کردی، نه دعوتی را می‌توانستی پاسخ دهی، و نه صدایی را می‌شنیدی».[1]

آنچه از این روایت برداشت می‌شود، این است که انسان‌ها در نخستین مرحله‌ی زندگی دنیایی، یعنی در حالت جنینی[2] به گونه‌ای ضعیف هستند که نمی‌توانند هیچ فعالیت قابل توجهی انجام دهند، حتی قدرت شنوایی هم ندارند. در مراحل بعدی نیز، شنوایی آنها آن قدر ضعیف است که در عمل هیچ واکنش محسوسی از خود نشان نمی‌دهند. بنابراین، اگر از نظر علمی ثابت شود که جنین بعد از مدتی قادر است برخی صداهای خارج به ویژه صدای مادرش را تا حدودی بشنود و اندک واکنش‌هایی نیز داشته باشد، منافاتی با این روایت ندارد.

به عبارت دیگر، مقصود این روایت آن است که انسان در حالت جنینی و در شکم مادر نمی‌تواند رفتارها و واکنش‌هایی را از خود نشان دهد که بعد از تولد، آنها را به سادگی انجام می‌دهد و این واضح است که شنوایی و بینایی جنینی به هیچ وجه قابل مقایسه با بعد از تولد نیست، و حتی ثابت شده است که یک نوزاد در روزهای نخست بعد از تولد هم جز تصاویری مبهم، قابلیت دیدن را ندارد.

[1]. «أَیهَا الْمَخْلُوقُ السَّوِی و... تَمُورُ فِی بَطْنِ أُمِّک جَنِیناً لَا تُحِیرُ دُعَاءً وَ لَا تَسْمَعُ نِدَاء». شریف الرضی، محمد بن حسین، محقق، صبحی صالح، نهج البلاغة، ص 233، قم، هجرت، چاپ اول، 1414ق.

[2]. ر. ک: «مدت مراحل جنین از نگاه روایات، فقه و علم پزشکی قدیم و جدید»، 56503؛ «ادراک جنین و نوزاد و به خاطر آوردن خاطرات کودکی»، 38444.