نخست باید گفت؛ شب‌ها و روزهای جمعه ماه رمضان نسبت به روزهای دیگر این ماه از امتیاز و شرافت خاصی برخوردار است. در همین رابطه رسول خدا(ص) فرمود:

«خداوند در پایان هر روز از ماه رمضان و هنگام افطار، هزار هزار بنده را از آتش آزاد می‌کند، و چون شب و روز جمعه شود در هر ساعتى از آن هزار هزار نفر را از آتش آزاد می‌کند که همگى مستحقّ عذاب‌اند، و چون روز آخر ماه رمضان فرا رسد خداوند در آن‌روز به تعداد افرادى که از اوّل تا آخر آن ماه آزاد کرد، آزاد می‌نماید».[1]

اما با جست‌وجوی انجام شده در منابع روایی، برتری خاصی برای آخرین شب و روز جمعه ماه رمضان نسبت به دیگر جمعه‌های این ماه نیافتیم.

با این وجود در برخی سایت‌ها برای آخرین روز جمعه رمضان روایتی بدین مضمون از رسول خدا(ص) نقل شده است:

هر کسی نماز قضا بر ذمه‌‌اش باشد، قبل از ظهر جمعه آخر ماه رمضان چهار رکعت نماز (دو نماز دو رکعتی) بخواند و در هر رکعت آن، بعد از حمد، یک مرتبه آیة‌الکرسی و پانزده مرتبه سوره «کوثر» را خوانده و بعد از پایان نماز این دعا را بخواند:

«یا سامِعَ الصَّوتِ یا جامِعَ الفوَتْ یا مُحْیَ الْعِظام بَعْدَ الْمَوتْ صَلِّ عَلی مُحمَّد و آل مُحمَّد وَاجْعَل لی فَرَجا لی وَمَخْرَجاً مِمّا اَنَا فیهِ اِنَّکَ تَعْلَمَ وَاَنْتَ تَقْدِرَ وَلا اَقدِر وَاَنْتَ عَلّامُ الْغُیوب یا واهِبَ العْطَایا یا غافرَ الْخطایا یا سُبّوُح یا قُدّوُس یا رَبَّ الْمَلائَکَةِ وَالرّوح رَبِ اغْفِرْ وَارْحَمْ وَتَجاوَرزْ عَمّا تَعَلَمْ اِنَّکَ اَنْتَ العَلِیُّ الَاعْظَمْ یا ساتِرَ الْعُیوُب یا کاشِفَ الکُروُب یا غافِرَ الذَنُوبَ یا ذَا الْجَلالِ وَالِاکْرام برحمتک با ارحم الراحمین»؛ این نماز، جبران 200، 400 و یا 600 سال نماز قضا خواهد بود! از حضرتشان پرسیدند: مردم آخرالزمان که بیش از 100 سال عمر نمی‌کنند!

 پیامبر(ص) فرمود: جبران نمازهای قضای پدر و مادر و خویشان او خواهد بود!

گفتنی است؛ با جست‌وجویی که در منابع معتبر روایی داشتیم، چنین روایتی را نیافتیم و حتی با فرض وجود، این روایت ادعایی با روایات فراوانی که بر وجوب قضای یکایک نمازهای فوت‌شده تصریح می‌کند،[2] در تعارض است؛ از این‌رو پذیرفتنی نیست، مگر آن‌که آن‌را دلیلی بر اهمیت و ثواب بالای چنین نمازی بدانیم، نه آن‌که با خواندن این نماز، دیگر نیازی به قضاکردن نمازهای فوت‌شده نیست، همان‌گونه که در مورد ثواب برخی از اعمال بیان شده است که ثواب حج را دارد؛ اما معنایش آن نیست که اگر شخصی مستطیع باشد، با انجام آن عمل، دیگر نیازی به انجام مناسک حج ندارد.

به هر حال، همان‌طور که گفته شد، مستندی برای روایت اشاره‌شده در پرسش وجود ندارد. و در صورت برخورد با چنین روایتی در منابع قابل استناد، این پاسخ را ویرایش خواهیم کرد.

[1]. شیخ صدوق، امالی، ص 231، بیروت، اعلمی، چاپ پنجم، 1400ق. «إِنَّ لِلَّهِ تَعَالَى فِی آخِرِ کُلِّ یَوْمٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ عِنْدَ الْإِفْطَارِ أَلْفَ أَلْفِ عَتِیقٍ مِنَ النَّارِ فَإِذَا کَانَتْ لَیْلَةُ الْجُمُعَةِ وَ یَوْمُ الْجُمُعَةِ أَعْتَقَ فِی کُلِّ سَاعَةٍ مِنْهُمَا أَلْفَ أَلْفِ عَتِیقٍ مِنَ النَّارِ وَ کُلُّهُمْ قَدِ اسْتَوْجَبُوا الْعَذَابَ فَإِذَا کَانَ فِی آخِرِ یَوْمٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ أَعْتَقَ اللَّهُ فِی ذَلِکَ الْیَوْمِ بِعَدَدِ مَا أَعْتَقَ مِنْ أَوَّلِ الشَّهْرِ إِلَى آخِرِهِ».

[2]. شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج 8، ص 268، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1409ق.