جستجوی پیشرفته
بازدید
2973
آخرین بروزرسانی: 1401/08/10
خلاصه پرسش
منظور از «ادبار النجوم» در قرآن چه زمانی از شبانه‌روز است؟
پرسش
در سوره‌ی طور آیه‌ی 49 دستور آمده است که بعد از غروب ستاره‌ها خدا را مدح کنید. در تفاسیر این وقت را به نماز صبح و یا نافله‌ی نماز صبح تفسیر کرده‌اند، ولی در این اوقات ستاره‌ها غروب نمی‌کنند. مراد از این آیه چیست؟
پاسخ اجمالی

خدای متعال در بخش پایانی سوره‌ی طور، به بیان احوال مشرکان و عذاب اخروی آنها پرداخته و پس از آن به پیامبر(ص) دستور می‌دهد تا در اجرای فرامین الهی صبر پیشه کند و به عبادت و تسبیح و تقدیس او بپردازد. در آیه پایانی این سوره: (وَ مِنَ اللَّیْلِ فَسَبِّحْهُ وَ إِدْبارَ النُّجُومِ[1] از پیامبر(ص) خواسته می‌شود تا بخشی از شب و زمانی که ستارگان پشت می‌کنند، خدا را تسبیح کند. برخی از مفسران قرآن بخش اول این آیه را(وَ مِنَ اللَّیْلِ فَسَبِّحْهُ) به نماز شب تفسیر کرده‌‌اند. با این همه، برخی معتقدند منظور نمازهای مغرب و عشاء(نماز واجب) است.[2]

اما درباره بخش دوم آیه: (إِدْبارَ النُّجُومِ) باید گفت که «ادبار» مصدر باب افعال به معنای پشت‌کردن است که در این آیه برای بیان زمان به کار برده شده است؛ یعنی زمانی که ستارگان پشت می‌کنند.[3]

این نکته نیز واضح است که بر خلاف خورشید و ماه، در مقابل هر منطقه جغرافیایی از زمین و در هر زمانی از شبانه‌روز، همواره ستارگان بسیاری در آسمان وجود دارند و هیچ‌گاه آسمانی که در برابر زمین است، خالی از ستاره نیست؛ اما تنها شب‌ها است که تعدادی از ستارگان حتی با چشم‌های غیر مسلح توسط انسان‌ها قابل مشاهده هستند.

در همین راستا، منظور از زمان پشت‌کردن ستارگان در این آیات، زمانی است که نور ستارگانی که قابل مشاهده‌اند رو به افول رفته و ناپدید می‌شوند؛ یعنی ابتدای زمانی که تاریکی هوا در حال شکسته شدن بوده و فجر طلوع می‌کند و هوا به سمت روشنایی می‌رود؛ از این‌رو، دستور موجود در آیه به انجام نماز صبح و نافله‌ی صبح که پیش از نماز صبح خوانده می‌شود تفسیر شده است.[4] روایاتی که از امام باقر(ع)،[5] امام صادق‌(ع)،[6] ابن عباس و قتاده نقل شده[7] نیز همین تفسیر را تأیید می‌کند.


[1]. طور، 49.

[2]. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی‏، محمد جواد، ج 9، ص 257، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش؛ طباطبائی، سید محمد حسین‏، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 19، ص 24، قم، دفتر انتشارات اسلامی‏، چاپ پنجم‏، 1417ق.

[3]. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق، داودی، صفوان عدنان، ص 307، دمشق، بیروت، دارالقلم‏، الدار الشامیة، چاپ اول، 1412ق.

[4]. مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 9، ص 257.

[5]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 3، ص 444، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[6]. حمیری، عبد الله بن جعفر، قرب الإسناد، ص 129، قم، مؤسسه آل البیت (ع)، چاپ اول، 1413ق.

[7]. شیخ طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، تهرانی، شیخ آقا بزرگ، محقق، قصیر عاملی، احمد، ج 9، ص 419، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    797054 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    759109 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می‌کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می‌کند؟
    683247 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه‌های دینی ما مسئله‌ای شناخته شده است، چنان‌که در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می‌رود». و... .منتها همان‌گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    660368 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    649618 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    602141 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580447 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    568810 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565359 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564663 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...