جستجوی پیشرفته
بازدید
2111
آخرین بروزرسانی: 1401/10/14
خلاصه پرسش
در آیه‌ای می‌خوانیم که خداوند شهیدان را بعد از شهادتشان هدایت می‌کند. مراد از این هدایت چیست؟
پرسش
سلام؛ در آیه‌ی شریفه‌ی «سَیَهْدِیهِمْ وَیُصْلِحُ بَالَهُمْ»، مراد از هدایت‌ بعد از شهادت شهیدان چیست؟
پاسخ اجمالی

قرآن کریم در سوره مبارکه محمد(ص) پس از بیان برخی از احکام جنگ و جهاد می‌فرماید:

«وَ الَّذِینَ قُتِلُواْ فىِ سَبِیلِ اللَّهِ فَلَن یُضِلَّ أَعْمَالَهُمْ. سَیهَدِیهِمْ وَ یُصْلِحُ بَالهَمْ. وَ یُدْخِلُهُمُ الجْنَّةَ عَرَّفَهَا لهَمْ»؛[i]

 کسانى که در راه خدا کشته شدند، خداوند هرگز اعمالشان را نابود نمی‌کند. به زودى آنها را هدایت می‌‏کند و کار آنها را اصلاح خواهد کرد. و آنها را در بهشت که ویژگی‌هایش را براى آنان بازگو کرده داخل می‌کند.

پرسشی که در این‌جا ممکن است به ذهن ‌آید این است که هدایت شهدا پس از شهادت به چه معنا است؟ آیا هدایت به معنای راهنمایی به راه راست در زندگی دنیایی و قبل از مرگ و شهادت نیست؟!

مفسران چندین پاسخ در مورد این پرسش ارائه کرده‌اند:

  1. بسیاری مفسران بر این باورند که منظور از هدایت در این آیه، هدایت به مقامات عالی، فوز بزرگ، و رضوان الهی است؛[ii] یعنی هدایت به منازل سعادت و کرامت آنان در بهشت،[iii] یا هدایت به راه بهشت[iv] است.

به عبارت دیگر؛ هدایت بعد از شهادت، یعنی راه بهشت و جایگاه ابدی و قطعی این شهیدان را به آنها نشان داده و بر مقام و منزلت آنان می‌افزایند، نه آن‌که مانند هدایت در دنیا، مسیر مشخصی را برای آنان تعیین کرده و از آنان بخواهند تا با اختیار خود در این مسیر حرکت نمایند.

  1. برخی معتقدند مقصود آیه، تثبیت و باقی گذاشتن آنان بر هدایتی است که در دنیا در مسیرش گام برمی‌داشتند.[v]
  2. بعضی بر این باورند که مراد، راهنمایی آنان هنگام پاسخ‌دادن به سؤال نکیر و منکر است.[vi]
  3. تعدادی از مفسران نیز می‌گویند مقصود، کسانی است که هنوز ملحق به شهدا نشدند.[vii]

البته این تفسیر مخالف ظاهر قرآن به نظر می‌رسد.

در هر حال، از این تعبیر قرآن کریم، و همچنین آموزه‌هایی که در روایات آمده،[viii] می‌توان چنین برداشت کرد که انسان پس از مرگ نیز در سیر و حرکت است، و در آن‌جا نیز به هدایت و کمک خداوند نیاز دارد، و این‌‌گونه نیست که انسان به صورت خودکار و بدون کمک خداوند وارد بهشت شود. در هر صورت وابستگی در ذات و نهاد انسان و تمام موجودات نهفته است و در هیچ حالی از خداوند بی‌نیاز نیستند.


[i]. محمد، 4-6.

[ii]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 21، ص 404، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.

[iii]. طباطبائی، سید محمد حسین‏، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 18، ص 226، قم، دفتر انتشارات اسلامی‏، چاپ پنجم‏، 1417ق.

[iv]. طبرسى فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، ج 4، ص 118، تهران، انتشارات دانشگاه تهران و مدیریت حوزه علمیه قم، چاپ اول، 1377 ش

[v]. شیبانى، محمد بن حسن، نهج البیان عن کشف معانى القرآن، ج 5، ص 25، تهران، بنیاد دایرة المعارف اسلامی، چاپ اول، 1413ق.

[vi]. تسترى، ابو محمد سهل بن عبدالله، تفسیر التسترى، ج 1، ص 145، بیروت، منشورات محمدعلى بیضون، دار الکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، 1423ق.

[vii]. قرطبى، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، ج16، ص 230، تهران، ناصر خسرو، چاپ اول، 1364ش.

[viii]. «نُورُهُمْ یَسْعى‏ بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ بِأَیْمانِهِمْ». قال: أئمة المؤمنین نُورُهُمْ یَسْعى‏ بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ بِأَیْمانِهِمْ حتى ینزلوا منازلهم». عروسى حویزى، عبد على بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، ج 5، ص 375، قم، اسماعیلیان، چاپ چهارم، 1415ق.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    797054 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    759109 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می‌کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می‌کند؟
    683247 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه‌های دینی ما مسئله‌ای شناخته شده است، چنان‌که در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می‌رود». و... .منتها همان‌گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    660368 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    649618 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    602141 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580447 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    568810 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565359 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564663 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...