جستجوی پیشرفته
بازدید
3385
آخرین بروزرسانی: 1401/12/21
خلاصه پرسش
منظور از «ارذل العمر» که در قرآن به آن اشاره شده چیست؟
پرسش
منظور از «ارذل العمر» که در قرآن به آن اشاره شده چیست؟
پاسخ اجمالی

قرآن کریم در دو آیه با تعبیر «ارذل العُمُر» و یا «پست‌ترین دوران زندگی» به وضعیت انسان در دوران کهن‌سالی و پیری اشاره کرده است:

«وَ اللَّهُ خَلَقَکُمْ ثُمَّ یَتَوَفَّاکُمْ وَ مِنْکُمْ مَنْ یُرَدُّ إِلى‏ أَرْذَلِ الْعُمُرِ لِکَیْ لا یَعْلَمَ بَعْدَ عِلْمٍ شَیْئاً...».[1]

«... وَ مِنْکُمْ مَنْ یُتَوَفَّى وَ مِنْکُمْ مَنْ یُرَدُّ إِلى‏ أَرْذَلِ الْعُمُرِ لِکَیْلا یَعْلَمَ مِنْ بَعْدِ عِلْمٍ شَیْئاً...».[2]

واژه «ارذل» اسم تفضیل از «رذالت» و «پستى» و به معنای «پست‌ترین» است. و مراد از «ارذل العمر» در آیات یادشده به قرینه جمله «لِکَیْ لا یَعْلَمَ ...»، دوران پیرى و کهن‌سالی انسان است که قواى ادراکی او در آن کاهش پیدا می‌کند. گفتنی است که این تحلیل قوا می‌تواند با توجه به اختلاف توانایی‌ها و مزاج‌ها و ... کمی‌ دیرتر و زودتر رخ دهد؛ اما به هر حال اتفاق خواهد افتاد!

از پیامبر اسلام(ص) و امام علی(ع) نقل شده است که مراد از «ارذل العمر» سن هفتاد و پنج سالگی است و قتاده نود سالگی را مرز رسیدن به این دوره می‌داند.[3]

روایتی از امام صادق(ع) نیز وجود دارد که افراد صدساله را مصداق کسانی می‌داند که به دوران «ارذل العمر» پا گذاشته‌اند.[4]

با توجه به این‌که افراد مختلف در سن‌های متفاوتی درگیر این دوره می‌شوند و نیز با توجه به این‌که «پست‌ترین دوران زندگی» را هم می‌توان امری نسبی و با شدت و ضعف دانست، می‌توان تمام سنین اعلام شده برای این دوره را پذیرفت.

بر این اساس، معناى آیات یاد شده این است که خدای متعال شما را آفرید، آن‌گاه به صورت معمول، شما بعد از گذران عمری متوسط از دنیا می‌روید. البته بعضى از شما هستند که بسیار کهن‌سال می‌شوند و از لحاظ جسمی و عقلی آن‌قدر به عقب برمی‌گردند که بعد از عمرى دانشمندی و خردورزی دیگر دانش خود را به تدریج از دست می‌دهند و تا آن‌جا برسند که دیگر چیزى را درک نکنند، و این خود دلیل و نشانه این است که زندگى، مردن، شعور و علم شما به دست خود شما نیست، و گرنه شعور خود را براى خود نگه‌می‌داشتید، و زندگى خود را هم براى خود حفظ می‌کردید؛ بلکه این زندگى و علم، با نظام عجیبى که دارد به علم و قدرت خدا منتهى می‌گردد.[5]

بنابر این، منظور از «ارذل العمر» نامطلوب‌ترین دوران‌هاى عمر انسان است که او در آن دوران به نهایت پیرى ‌رسیده و تمام دانش‌هاى خود را فراموش کرده، و مانند یک کودک می‌شود.

در فرازی دیگر از قرآن به موضوع تأثیر کهن‌سالی بر توانایی‌های جسمی انسان نیز اشاره شده است:

«وَ مَنْ نُعَمِّرْهُ نُنَکِّسْهُ فِی الْخَلْقِ أَ فَلا یَعْقِلُونَ»؛ و کسی را عمر طولانى دهیم خلقتش را دگرگون می‌کنیم، آیا اندیشه نمی‌کنند.

گفتنی است که این آیه ناظر به نوع انسان و اکثریت آنها است، و گرنه کسانى هستند که در سنین بالا، نیز کاملاً هوشیار و آگاه‌اند. به ویژه دانشمندان بزرگ که به طور دائم به مباحث علمى اشتغال دارند که کمتر مشاهده می‌شود به چنین وضعیتى دچار شوند.


[1]. نحل، 70.

[2]. حج، 5.

[3]. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی‏، محمد جواد، ج ‏6، ص، 574، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش.

[4]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 8، ص 108، ح 83، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407 ق.

[5]. ر. ک: طباطبائی، سید محمد حسین‏، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏12، ص 294، قم، دفتر انتشارات اسلامی‏، چاپ پنجم‏، 1417ق؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‏11، ص 310- 311، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ اول، 1374ش.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    797054 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    759109 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می‌کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می‌کند؟
    683247 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه‌های دینی ما مسئله‌ای شناخته شده است، چنان‌که در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می‌رود». و... .منتها همان‌گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    660368 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    649618 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    602141 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580447 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    568810 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565359 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564663 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...