قرآن کریم در مورد یکی از عذاب‌های دردناک اصحاب شمال در قیامت می‌فرماید: «وَ ظِلٍّ مِنْ یَحْمُومٍ»؛[1] و آنان در سایه یحموم قرار خواهند گرفت.

بر اساس منابع لغوی، کلمه «یحموم» از ریشه «حمم» به معناى دود سیاه غلیظ،[2] و به معنای مطلق سیاهی است.[3]

تعدادی از کتاب‌های تفسیری نیز تاریکی آمیخته با شدت گرما را معنای «یحموم» دانسته‌اند. [4]

راغب اصفهانی می‌گوید: شاید علت نام‌گذاری آن، حرارت شدید و یا سیاهی‌اى که در آن وجود دارد باشد. بنابر این، معنای آیه چنین است: اصحاب شمال در سایه‌‏اى از دود سیاه غلیظ به سر می‌برند.[5]

همچنین گفته شده است؛ یحموم کوهی در جهنّم است که جهنمیان از تاریکى آن استغاثه و ناله می‌کنند.[6]

به هر حال، واژه «یحموم» بیانگر ظلمات و تاریکی‌هایی است که دوزخیان در آن به سر می‌برند.

[1]. واقعه، 43.

[2]. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق، داودی، صفوان عدنان، ص 255، دمشق، بیروت، دارالقلم‏، الدار الشامیة، چاپ اول، 1412ق.

[3]. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج ‏12، ص 158، بیروت، دار صادر، چاپ سوم، 1414ق.

[4]. بحرانی، سید هاشم بن سلیمان، البرهان فی تفسیر القرآن، ج 5، ص 268،‌ قم، مؤسسة بعثه، 1374 ش.

[5]. المفردات فی غریب القرآن، ص 255.

[6]. ر. ک: طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی‏، محمد جواد، ج ‏9، ص 333، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش.