جستجوی پیشرفته
بازدید
10928
آخرین بروزرسانی: 1398/06/30
خلاصه پرسش
«ایلاء» دقیقاً چیست و چرا سوگند موجود در آن، با وجود منعقد نشدن، کفاره دارد؟
پرسش
در مورد «ایلاء» توضیح دهید. با این‌که ایلاء قسم بر ترک واجب بوده و چنین قَسم‌هایی شرعاً مورد قبول نیست، پس چرا در کتاب‌های فقهی کفاره برای آن واجب شده است؟!
پاسخ اجمالی

«ایلاء» در لغت به معناى قَسم خوردن در هر چیزی است.[1] و در اصطلاح قرآنی و فقهی، سوگند مرد، در خصوص ترک آمیزش با همسر دائمی خود - به مدت بیش از چهار ماه - است؛[2] پس اگر این کار، به مصلحت زن باشد - مثل این‌که زن بیمار بوده و نزدیکى با او زیان داشته باشد- حکم ایلاء را ندارد، ولی اگر به جهت آزار و رنجاندن زن باشد، کاری حرام بوده و زن می‌تواند نسبت به این موضوع در دادگاه شکایت نماید.

دادگاه نیز با بررسی و اثبات موضوع، چهار ماه به مرد مهلت می‌دهد که کفاره قسم پرداخته و روابط زناشویی را از سر گیرد؛ پس اگر تن به این کار نداد او را ملزم به طلاق زن می‌نماید.[3]

اما همان‌طور که در پرسش اشاره شد، یکی از شرایط انعقاد قَسم آن است که مخالف حکم شرعی نبوده و قسم بر انجام حرام یا ترک واجب نباشد. با این حال، در «ایلاء» مشاهده می‌شود که قسم بر ترک واجب(آمیزش در مدت چهار ماه) صورت گرفته و گویا این سوگند بر ترک واجب را، منعقد شده در نظر گرفته‌اند؛ زیرا شکستن آن، موجب وجوب کفاره می‌گردد. در این‌باره دو پاسخ می‌توان ارائه نمود:

  1. مراد از این‌که قَسم بر ترک واجب صحیح نیست، واجبی است که حکم اولی آن وجوب باشد؛ مثل نماز که قَسم خوردن بر ترک آن باطل است. ولی آمیزش با همسر، به خودی خود، واجب نبوده و حکم اولی آن وجوب نیست، بلکه در صورتی واجب می‌گردد که ترک آن، موجب انحراف و به گناه افتادن زوجین گردد؛ لذا اگر ترک آمیزش به مصلحت زن بوده، یا با رضایت وی همراه باشد -حتی در بیش از چهار ماه- کار حرامی نبوده و قَسم بر ترک آن، باطل نیست.
  2. هر چند قَسم بر ترک واجب صحیح نیست، و چنین قَسمی اصلاً منعقد نمی‌شود، -تا این‌که مخالفت با آن کفاره داشته باشد- ولی در مورد ایلاء، حتی اگر سوگندی منعقد نشده باشد، شارع مقدس چنین کفاره و جریمه‌ای را - تعبداً و برای مجازات - وضع نموده تا از سرد شدن روابط زوجین و فرو ریختن بنیان خانواده -تا حد ممکن- جلوگیری شود و مردان مسلمان از انجام چنین رفتاری خودداری نمایند.

 

[1]. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج ‌14، ص 40، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، چاپ سوم، 1414ق.

[2]. جهت آگاهی از شرایط قسم خوردن، ر. ک: نمایه 31777 (احکام و شرایط قسم خوردن).

[3]. ر. ک: علامه حلّى، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى، تبصرة المتعلمین فی أحکام الدین، ص 149، تهران، مؤسسه چاپ و نشر وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى، چاپ اول، 1411ق.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • چرا زن نمی‌تواند مرجع تقلید و قاضی باشد؟
    73146 اجتهاد و مرجعیت در اسلام 1387/04/03
    دانشمندان و متخصّصان دینی درباره‌ موضوعاتی؛ مانند مرجع تقلید، یا قاضی شدن زن و بعضی از عناوین دیگر، اختلاف نظر دارند. این امور جزو مسلّمات و ضروریات دینی به شمار نمی‌آید. کسانی که می‌گویند زنان مرجع تقلید یا قاضی نمی‌شوند، به ادله‌ای؛ نظیر روایات و اجماع، تمسک کرده‌اند ...
  • چرا خداوند در مقابل درخواست رؤیت خدا توسط یهودیان، آنها را مجازات کرد؟
    8592 تفسیر 1392/01/26
    آنچه باید در این‌جا مورد دقت قرار گیرد، این عبارت در آیه است: « فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ». باء در «بظلمهم» معنای سببیت بوده و متعلق به «اخذتهم» است و معنا این‌گونه می‌شود که آنها را به جهت ستمی که روا داشته­‌اند، با صاعقه مجازات می‌کنیم. این عبارت نمایان‌گر ...
  • با در نظرگرفتن جمیع جوانب و مصالح، آیا ارجح نیست که مقام رهبری در قانون جمهوری اسلامی ایران دارای یک زمان و دوره مشخص باشد؟
    8512 System 1389/04/16
    دائمی بودن رهبری در ایران ناشی از رأی مردم به قانون اساسی بوده و دلیلی نیز وجود ندارد که در صورت از دست ندادن شرایط، زمان آن را محدود کرد. فساد موجود در حکومت ها بیشتر ناشی از خلق و خوی حاکمان ...
  • با توجه به آیات 103 و 104 سوره کهف، راه تشخیص کار نیک از بد و ناپسند چیست؟
    24104 تفسیر 1389/05/13
    آیات شریفه، به معرفى زیانکارترین انسان ها و بدبخت‏ترین افراد بشر مى‏پردازد. زیان واقعى و خسران مضاعف آنجا است که انسان سرمایه‏هاى مادى و معنوى خویش را در یک مسیر غلط و انحرافى از دست دهد و گمان کند کار خوبى کرده است، نه از این کوشش ها ...
  • آیا در اسلام، مسئله ای به نام وضوی ارتماسی داریم؟
    11356 Laws and Jurisprudence 1391/07/03
    وضوى ارتماسى آن است که انسان صورت و دستها را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد؛ اما براى این که مسح سر و پاها با آب وضو باشد، باید در شستن ارتماسى دستها، قصد شستن وضویى، هنگام بیرون آوردن ...
  • زنان عقیمی که بچه‌دار نمی‌شوند از دیدگاه قرآن چه جایگاهی دارند؟
    24597 تفسیر 1395/08/04
    گرچه پروردگار صلاح دیده برخی مردان و زنان، عقیم باشند[1] اما عقیم بودن و بچه‌دار نشدن به تنهایی نقصی معنوی - نه برای مردان و نه برای بانوان - نبوده و از مقام و ارزش انسانی هیچ کدام از آنها نمی‌کاهد. البته می‌شود برای ...
  • آیا در تحقیقات پزشکی، جایز است از جنین سقط شدهٔ انسان استفاده کرد؟
    7682 گوناگون 1393/02/25
    بیشتر فقها تشریح بدن انسان(جنین یا غیر جنین) را جایز نمی‌دانند، اما برخی از مراجع[1] در این‌باره می‌گویند، اگر این‌گونه تحقیقات در راستای کشف مطالب پزشکى جديد و مورد نیاز جامعه و نیز درمان بيمارى‌های تهدید کننده زندگى مردم باشد، جايز است؛ ولى تا ...
  • آیا گزارش غیر‌مسلمان مبنی بر نجاست چیزی که در اختیار اوست، مورد قبول است؟
    8833 اثبات نجاست 1393/02/03
    فقها در این زمینه فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان نگذارده و می‌گویند، نجس بودن چیزى از سه راه ثابت مى‌شود، و باید بر آن ترتیب اثر داد: 1. آن که انسان خودش یقین به نجاست پیدا کند. 2. دو نفر عادل و یا حتّى یک نفر گواهى ...
  • معنای استدلال مباشر چیست؟
    19452 قیاس اقترانی و استثنائی 1391/12/06
    در مورد استدلال مباشر آنچه را که برخی از نویسندگان در این‌باره نگاشته‌اند، در این‌جا نقل می‌کنیم: بسیاری از منطق‌نگاران معاصر آنچه را در منطق نگاشته‌های پیشین با عنوان «احکام قضایا» یا «نسبت قضایا» مطرح بوده، قسمی از استدلال برشمرد‌ه‌اند و نام‌هایی؛ همچون استدلال «مباشر»، «بی‌واسطه» و «بسیط» ...
  • محدوده حرم مکه چقدر است؟
    9600 گوناگون 1396/10/23
    ابتدا باید دید منظور از حرم مکه چیست، آیا مراد، مسجد الحرام است؟ یا منطقه‌ای که زائرین خانه‌ی خدا بدون احرام، حق ورود به آن‌را ندارند و ورود کفار نیز به لحاظ شرعی در آن ممنوع است؟ در صورت نخست، پاسخ آن است که هر مکانی که در ...

پربازدیدترین ها