جستجوی پیشرفته
بازدید
3008
آخرین بروزرسانی: 1402/05/04
خلاصه پرسش
در آیه‌ای از قرآن می‌خوانیم که خورشید این اجازه را ندارد تا به ماه نزدیک شود؛ اما آیه‌ای دیگر، جمع شدن آن دو را از نشانه‌های قیامت اعلام می‌کند، آیا این دو آیه ناهمخوان نیستند؟
پرسش
با توجه به این‌که در سوره یس آمده است که: «لَا الشَّمْسُ یَنْبَغِی لَها أَنْ تُدْرِکَ الْقَمَرَ»؛ (سزاوار و شایسته نیست که خورشید ماه را ادراک نماید)، پس منظور از جمع شدن خورشید و ماه در آیه‌ی «وَ جُمِعَ الشَّمْسُ وَ الْقَمَر»، چیست؟
پاسخ اجمالی

 

خدای متعال در قرآن کریم، در سوره قیامت به یکی از نشانه‌های برپایی قیامت اشاره می‌کند و می‌فرماید:

«وَ جُمِعَ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ»؛[1] و (در آن روز) خورشید و ماه با هم یکی می‌شوند.

اما در آیه‌ای دیگر فرموده است:‌ «لَا الشَّمْسُ یَنْبَغِی لَها أَنْ تُدْرِکَ الْقَمَرَ...»،[2] نه خورشید را سزد که به ماه برسد و نه شب می‌تواند بر روز پیشى گیرد؛ بلکه هر کدام در مسیر خود شناورند.

در ظاهر به نظر می‌رسد این که این دو آیه با هم همخوان نیستتند؛ اما باید گفت در این دنیا، میلیون‌ها سال است که خورشید و ماه، همواره در آن مسیرى هستند که برایشان ترسیم شده، نه خورشید به ماه می‌رسد و نه ماه در خورشید جذب می‌شود تا به این طریق، تدبیرى که خدا به وسیله‌ی آن دو جارى ساخته مختل نشود، و همین‌گونه نه شب از روز جلو می‌افتد و نه روز از شب؛ بلکه این دو وضعیت با تدبیر خدا پشت سر هم قرار دارند، و ممکن نیست از یکدیگر جلو بیفتند، و در نتیجه همیشه شب باشد و یا همیشه روز![3]

اما در قیامت این روند به هم خورده و وضعیت عالم ماده به گونه‌ای دیگر رقم خواهد خورد؛ در آن‌روز، «تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَیْرَ الْأَرْضِ وَ السَّماواتُ وَ بَرَزُوا لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّار»؛[4] زمین، به زمینى دیگر تغییر یافته و وضعیت آسمان‌ها نیز تغییر می‌یابد و مردم در پیش‌گاه خداى یگانه مقتدر حاضر خواهند شد.[5]

بر این اساس، دو آیه یادشده ناهمخوان نیستند؛ زیرا یک آیه در مورد وضعیت خورشید و ماه در دنیا، و آیه دیگر راجع به وضعیت آن دو در آخرت است.

حال منظور از جمع‌شدن ماه و خورشید در آستانه قیامت چیست؟ مفسران تفسیرهاى مختلفی ارائه کرده‌اند؛ مانند:

  1. هر دو با هم از مغرب طلوع می‌کنند.[6]
  2. هر دو نور خود را از دست می‌دهند.[7]
  3. جمع ‌شدن خورشید و ماه تنها بیان یک نمونه است؛ زیرا تمام کرات و سیارات از ستارگان تا کره زمین یک‌‌جا جمع می‌شوند؛ چون این کرات غیر از حرکت دورى یک حرکت مستقیم نیز دارند و در نهایت همه از حرکت بازایستاده و تماما یک‌جا جمع می‌شوند.[8]
  4. ماه به تدریج تحت تأثیر جاذبه خورشید به آن نزدیک و سرانجام به سوى آن جذب و جمع می‌شود، و هر دو بی‌فروغ می‌گردند.[9]

بنابر این، تا زمانی که خورشید خورشید است و ماه ماه، با هم قابل جمع‌ شدن نیستند؛ اما هنگامی که قیامت برپا شود این قانون تغییر می‌کند، و قانون آن‌روز حاکم خواهد شد.

به هر حال، آیه فوق به یکی از مهم‌ترین پدیده‌هاى تحولات آخر جهان، یعنى جمع‌ شدن خورشید و ماه اشاره می‌کند.

در آیات دیگر نیز به موضوعاتی مشابه اشاره شده است، مانند: «إِذَا الشَّمْسُ کُوِّرَتْ»؛[10] (هنگامى که خورشید تاریک شود).

همان‌گونه که می‌دانید، نور ماه از خورشید است، و هنگامى که خورشید تاریک شود ماه نیز تاریک می‌گردد، در نتیجه کره زمین در تاریکى وحشتناکى فرو می‌رود. و به این ترتیب با یک انقلاب و تحول عظیم، جهان پایان می‌‏یابد و سپس با تحول عظیم دیگرى (با نفخه صور دوم که نفخه حیات است) رستاخیز انسان‌ها آغاز می‌گردد.[11]  


[1]. قیامت، 9.

[2]. یس، 40.

[3]. ر. ک: طباطبائی، سید محمد حسین‏، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏17، ص 91، قم، دفتر انتشارات اسلامی‏، چاپ پنجم‏، 1417ق..

[4]. ابراهیم، 48.

[5]. ر. ک: «تفسیر آیه «یوم تبدل الارض غیر الارض»، 23055.

[6]. ‏زمخشری، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج ‏4، ص 660، بیروت، دار الکتاب العربی، چاپ سوم، 1407ق؛ رشیدالدین میبدی، احمد بن ابی سعد، کشف الأسرار و عدة الأبرار، تحقیق، حکمت‏، علی اصغر، ج ‏10، ص 302، تهران، امیر کبیر، تهران، چاپ پنجم، 1371ش.

[7]. کشف الأسرار و عدة الأبرار، ج ‏10، ص 302.

[8]. ر.ک: طیب، سید عبد الحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج ‏13، ص 294، تهران، اسلام، چاپ دوم، 1378ش..

[9]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‏25، ص 289، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.

[10]. تکویر، 1.

[11]. تفسیر نمونه، ج ‏25، ص 289.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    797054 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    759109 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می‌کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می‌کند؟
    683247 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه‌های دینی ما مسئله‌ای شناخته شده است، چنان‌که در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می‌رود». و... .منتها همان‌گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    660368 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    649618 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    602141 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580447 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    568810 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565359 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564663 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...