جستجوی پیشرفته
بازدید
3582
آخرین بروزرسانی: 1402/02/30
خلاصه پرسش
قرآن کریم گناهانی را با عنوان «لمم» در برابر گناهان کبیره قرار داده است. مراد از «لمم» چه گناهانی است؟
پرسش
لمم که از گناهان کبیره و فواحش استثنا شده چه نوع گناهی است؟
پاسخ اجمالی

 

واژه «اللمم» یک‌بار در قرآن و در آیه 32 سوره نجم آمده است:

«الَّذینَ یَجْتَنِبُونَ کَبائِرَ الْإِثْمِ وَ الْفَواحِشَ إِلاَّ اللَّمَمَ إِنَّ رَبَّکَ واسِعُ الْمَغْفِرَةِ...»؛ نیکوکاران کسانى‌اند که از گناهان کبیره و خیلى زشت پروا می‌کنند، جز آن‌که گاهی مرتکب گناهان کوچک می‌شوند (و یا آن‌که تا یک‌قدمی انجام گناه پیش می‌روند)، همانا پروردگار تو مغفرتى وسیع دارد.

لمم در لغت

مراد از «لمم» به معناى نزدیک شدن به گناه است، و از گناهان صغیره نیز تعبیر به لمم می‌شود، این واژه در اصل از ماده «المام» گرفته شده است که به معناى نزدیک شدن به چیزى بدون انجام آن است، و یا آن‌که گاه‌گاهی از روى غفلت گناهانی انجام می‌شود: «فلان یفعل کذا لمما»، اى حینا بعد حین.[1]

لمم در تفاسیر

بر اساس این معانی، مفسران نیز تفسیرهایى براى «لمم» ذکر کرده‌‏اند؛ مانند:

  1. بعضى آن‌را به گناه صغیره تفسیر کرده‌اند.[2]
  2. برخی نیز گفته‌اند: لمم نیت گناه است بدون انجام آن.[3]
  3. از ابن مسعود، ابوهریره و شعبى روایت شده است که منظور از آن گناهان کوچک است؛ مانند نگاه کردن به نامحرم و بوسیدن او و کارهاى حرام پائین‌‏تر از زنا.[4]
  4. بعضی گفته‌اند: منظور از «لمم» گناهانى است که در دوران جاهلیت مرتکب شده‌اند، و در اسلام مورد عفو قرار گرفته است.[5]
  5. از حسن و سدى نقل شده است: لمم به گناهى می‌گویند که انسان یک مرتبه مرتکب آن شود، بعد توبه کند و دیگر آن‌را انجام ندهد.[6]
  6. از کعبی نقل شده است: لمم گناهی است که خدای متعال برای آن حد و عذابی تعیین نکرده است.[7]

لمم در روایات

  1. ابن عمار از امام صادق‌(ع) نقل می‌کند: لمم این است که کسى بر گناهى تصمیم بگیرد و بعد استغفار کند.[8]
  2. همو در روایت دیگری از امام صادق(ع) می‌گوید: لمام بنده‏‌اى است که پشت سر هم گناه می‌کند؛ اما طبعش خواهان آن نیست.[9]
  3. همچنین محمد بن مسلم از امام صادق(ع) نقل می‌کند: لمم آن است که انسان گاهى گناهى را مرتکب شود، و دیگر تا مدتى پیرامون آن نگردد، و باز بار دیگر مرتکبش شود.[10]

گفتنی است؛ با توجه به این‌که در هیچ‌یک از این سه روایت، کلمه «لمم» به گناه صغیره معنا نشده است، باید گفت در این صورت لمم هم شامل گناهان کبیره و هم صغیره می‌شود.[11]

اما این‌که استثناء در این آیه چه نوع استثنائی است، بعضی گفته‌اند: این استثناء منقطع است؛ زیرا که لمم از فواحش نیست.[12] اما برخی معتقدند: استثناء متصل است؛ زیرا هر معصیتی از آن‌جا که نافرمانی نسبت به ساحت پروردگار است کبیره و فاحشه خواهد بود.[13]

به هر حال، پیام آیه این است که انسان اگر تلاشش بر این باشد که مرتکب گناهی نشود؛ یعنی نفس او با گناه خو نگرفته باشد، اگر روزی به هر دلیل مرتکب گناهی شد، در صورت توبه و استغفار می‌تواند به رحمت واسعه خداوند دل ببندد و به او امیدوار باشد.


[1]. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن‏، ص 746، بیروت، دار القلم‏، چاپ اول، 1412ق.

[2]. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، محقق، مصحح، موسوی جزائری، سید طیب، ج ‏2، ص 338، قم،‏ دار الکتاب، چاپ سوم، 1404ق.

[3]. آلوسی، سید محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، تحقیق، عطیة، علی عبدالباری، ج ‏14، ص 61، بیروت، دارالکتب العلمیة، چاپ اول، 1415ق.

[4]. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی‏، محمد جواد، ج ‏9، ص 272، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش.

[5]. همان.

[6]. همان.

[7]. نیشابوری، نظام الدین حسن بن محمد، تفسیر غرائب القرآن و رغائب الفرقان، تحقیق، عمیرات، شیخ زکریا، ج ‏6، ص 208، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1416ق.

[8]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ‏2، ص 442، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[9]. همان.

[10]. همان.

[11]. طباطبائی، سید محمد حسین‏، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏19، ص 43، قم، دفتر انتشارات اسلامی‏، چاپ پنجم‏، 1417ق.

[12]. شیخ طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، تهرانی، آقابزرگ، محقق، قصیرعاملی، احمد، ج ‏9، ص 432، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی تا؛ قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، ج ‏18، ص 106، تهران، ناصر خسرو، چاپ اول، 1364ش؛ رغائب الفرقان، ج ‏6، ص 208.

[13]. فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، ج ‏29، ص 270، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، 1420ق.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    797054 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    759109 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می‌کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می‌کند؟
    683247 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه‌های دینی ما مسئله‌ای شناخته شده است، چنان‌که در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می‌رود». و... .منتها همان‌گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    660368 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    649618 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    602141 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580447 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    568810 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565359 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564663 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...