جستجوی پیشرفته
بازدید
2802
آخرین بروزرسانی: 1402/05/18
خلاصه پرسش
با آنکه ابلیس که از طایفه جن بود، بر خدا دروغ بست و این موضوع در آموزه‌های ادیان آمده است، پس چگونه جنیان زمان پیامبر(ص) گفتند که ما هرگز گمان نمی‌کردیم که آدمیان و جنیان به خدا دروغ ببندند؟
پرسش
با عرض سلام؛ چگونه میشود تناقض ظاهری این دو آیه را برطرف کرد؟ قرآن از یک‌سو در آیه 5 سوره جن میفرماید: «وَأَنَّا ظَنَنَّا أَن لَّن تَقُولَ الْإِنسُ وَالْجِنُّ عَلَى اللَّهِ کَذِبًا»، ولی از سوی دیگر در مورد ابلیس که سرکردۀ جنیان است می‌فرماید: «وَقَالَ مَا نَهَاکُمَا رَبُّکُمَا عَنْ هَٰذِهِ الشَّجَرَةِ إِلَّا أَن تَکُونَا مَلَکَیْنِ أَوْ تَکُونَا مِنَ الْخَالِدِینَ». ظاهر این آیه نشان می‌دهد که ابلیس به حضرت آدم و حوا دروغ گفت!
پاسخ اجمالی

ابتدا باید گفت گرچه جزئیات زندگی جنیان بر ما روشن نیست، اما بر اساس آیات و روایات، آنان نیز مانند ما موجودی مکلف بوده و در معرض امتحان قرار دارند و از این رو همواره باید مراقب ‌اعتقادات و رفتارهای خود بوده و در مسیر فطرت خود گام برداشته و از تجربه‌های گذشته خود پند گرفته و با اعتماد نابجا دو بار از سوراخی گزیده نشوند.

در همین راستا قرآن کریم در سوره جن، به فرازهایی از سخن جنیان اشاره کرده و به عنوان نمونه از زبان آنان نقل می‌کند که بهانه‌شان برای یکی از عقاید منحرفشان آن بود که گفتند:

«ما گمان می‌کردیم که انس و جن هرگز، دروغ بر خدا نمی‌‏بندند».[1]

مفسران در توضیح این آیه می‌گویند: این آیه اعتراف جنیان نسبت به تصور نادرستشان بود که گمان می‌کردند افراد برجسته انس و جن اگر در مورد چیزی از اعتقادات،‌ نظری را مطرح نمودند، به احتمال زیاد آن نظرشان درست بوده، و هرگز در این زمینه جرأت دروغ‌گفتن را ندارند، در نتیجه وقتى از مشرکان شنیدند که به خدا نسبت زن و فرزند می‌دهند، این دروغ را باور کرده و به آن ایمان آورده، مانند خود آنها مشرک شدند، و همچنان در شرک بودند تا این‌که سخن قرآن را شنیدند، و حقیقت برایشان روشن گردید.

به عبارتی این سخن ممکن است اشاره به تقلید کورکورانه‌‏اى باشد که این گروه قبلا از دیگران داشتند، و براى خدا شریک و شبیه و همسر و فرزند قائل بودند، می‌گویند:

اگر ما این مسائل را از دیگران بدون دلیل پذیرفتیم به دلیل خوش‌‏باورى بود، هرگز خیال نمی‌‏کردیم که انس و جن به خود جرأت دهند که چنین دروغ‌هاى بزرگى به خدا ببندند، ولى اکنون که در مقام تحقیق برآمدیم و حق را دریافتیم و به آن ایمان آوردیم، حالا پى به غلط بودن این تقلید ناروا می‌‏بریم، و به این ترتیب به اشتباه خود و انحراف مشرکان جن اعتراف می‌‏کنیم.

این اعتراف جنیان در حقیقت تکذیب مشرکان انسى و جنى است که فریب آنان را خورده بودند.[2]

 و اعتراف به اینکه فرد سفیهی از آنان بود که سخنان ناحقی را بر زبان می‌آورد[3] که برخی مفسران، آن فرد سفیه را همان شیطان می‌دانند.

اما این سخن آنها که: «ما گمان می‌کردیم که انس و جن هرگز، دروغ بر خدا نمی‌‏بندند»، با اطلاع‌داشتن آنها از سابقه دروغ‌گویی شیطان - که از جنیان بود - منافاتی ندارد؛ زیرا انسان‌ها نیز در زندگی عادی خود گاه بارها فریب افرادی را می‌خورند که خبر از سوء سابقه آنان دارند و بعدها در مقام توجیه برآمده و می‌گویند که ما دیگر گمان نمی‌کردیم که آنها در این مورد نیز به دنبال فریبکاری باشند.


[1]. «وَ أَنَّا ظَنَنَّا أَنْ لَنْ تَقُولَ الْإِنْسُ وَ الْجِنُّ عَلَى اللَّهِ کَذِباً». جن، 5.

[2]. ر. ک: طباطبائی، سید محمد حسین‏، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 20، ص 41، قم، دفتر انتشارات اسلامی‏، چاپ پنجم‏، 1417ق؛ همان، ترجمه، موسوی همدانی، سید محمد باقر، ج 20، ص 64، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1374ش. و نیز ر. ک: مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 5، ص 298، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.

[3]. «وَ أَنَّهُ کانَ یَقُولُ سَفیهُنا عَلَى اللَّهِ شَطَطاً». جن، 4. «شطط» (بر وزن وسط) به معناى خارج شدن از حد، و افراط در دورى است؛ لذا به سخنانى که بسیار دور از حق است، شطط گفته می‌‏شود، و اگر به حاشیه نهرهاى بزرگ «شط» می‌‏گویند برای آن است که از آب فاصله زیاد دارد و دیوارهاى آن بلند است. تفسیر نمونه، ج‏ 12، ص 362.

 

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    797054 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    759109 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می‌کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می‌کند؟
    683247 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه‌های دینی ما مسئله‌ای شناخته شده است، چنان‌که در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می‌رود». و... .منتها همان‌گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    660368 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    649618 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    602141 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580447 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    568810 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565359 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564663 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...