همان‌گونه که برای تولد پیامبر اکرم(ص)، دو تاریخ دوازدهم و هفدهم ربیع الاول اعلام شده است، در تاریخ تولد دیگر شخصیت‌های دینی نیز نقل‌های مختلفی وجود دارد و این موضوع از اصول دین نیست تا این تفاوت‌ها مشکلی ایجاد کند.

در همین راستا و بر اساس جست‌وجوی انجام شده، اولین گزارش قابل دسترسی در مورد میلاد امام هادی(ع)، از شیخ شیخ کلینی (متوفای 329 ق) است که ابتدا آن را 15 ذی الحجة سال 212 اعلام کرد و در ادامه گفته است که برخی تولد آن‌حضرت را در ماه رجب سال 214 می‌دانند.(به روز تولد اشاره‌ای نشده است).[1]

شیخ مفید(متوفای 413 ق) تنها گزارش پانزدهم ذی الحجة را نقل کرده و می‌گوید که این میلاد در روستای «صُریا»[2] در حوالی مدینه منوره رخ داده است.[3]

شیخ طوسی(متوفای 460 ق) نیز دعایی را نقل می‌کند که از محتوای آن برداشت می‌شود، میلاد امام هادی(ع) در ماه رجب است:

«اَلّلهُمَّ اِنّی اَسْئَلْک بِالْمَوْلُودَینِ فی رَجَبٍ، مُحَمَّدِ بْنِ عَلی الثّانی وَابْنِهِ عَلی بْنِ مُحَمّدٍ الْمُنْتَجَب».[4]

البته شیخ طوسی، این دعا را به معصوم(ع) نسبت نداد، و اگر چنین نسبتی وجود داشت، جای اختلاف باقی نمی‌ماند.

این اختلاف نظرها از نگاه دانشمندان نسل‌های بعد نیز پنهان نمانده است. به عنوان نمونه، علامه مجلسی(متوفای 1110 ق)، ضمن این‌که علاوه بر ماه ذی الحجه، دوم رجب، پنجم رجب و سیزدهم رجب را نیز تاریخ‌های احتمالی میلاد امام(ع) مطرح می‌کند. و در تأیید این‌که این میلاد در ماه رجب بود، به فراز یاد شده از دعای رجبیه اشاره می‌‌کند. [5]

اما این‌که چرا در تقویم رسمی، 15 ذی الحجة، میلاد امام دهم(ع) اعلام شده است، شاید دلیلش آن باشد که این تاریخ، اولین گزارش از قدیمی‌ترین گزارشگر(شیخ کلینی) است، یا آ‌نکه مؤلفان بیشتری این تاریخ را ذکر کرده‌اند، و یا این‌که در روزهای احتمالی ماه رجب نیز اختلافاتی وجود دارد؛ اما این اختلاف در ماه ذی الحجه کمتر است و یا ...

به هر حال، این موضوع چندان مهمی نبوده و در تمام تاریخ‌های احتمالی می‌توان بزرگ‌داشت‌هایی برگزار نمود.

[1]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 1، ص 497، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[2]. «صریا» روستایی بود که امام کاظم(ع) آن را بنیان گذاشت و سال‌‌های طولانی، محل زندگی فرزندان و نوه‌های آن‌حضرت بود.

[3]. شیخ مفید، الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، ج 2، ص 297، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، 1413ق.

[4]. شیخ طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد و سلاح المتعبّد، ج 2، ص 805، بیروت، مؤسسة فقه الشیعة، چاپ اول، 1411ق.                       

[5]. مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محقق، مصحح، رسولی محلاتی، سید هاشم، ج 6، ص 109، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1404ق.