لطفا صبرکنید
14918
- اشتراک گذاری
گرچه تمام امور دنیا با اذن و اراده الهی پابرجا است، اما تدبیر ربوبی بر این قرار گرفته که اجرای آن امور بر اساس اسباب و مسبّبات باشد و این قانون عام و جهان شمول است.
بر اساس آموزه های دینی، افراد ناشایست نیز می توانند به توانایی های خارق العاده ای دست یابند؛ مثلاً با توجه به این که عفریت از طایفه جنّ و ناشایست بود توانایی این کار را داشت که در مدّت کوتاهی بتواند تخت بلقیس را از یمن به بیت المقدس پیش سلیمان ببرد.
با توجه به این که دنیا محل امتحان است، امتحان نیز از راه های متعدّدی ممکن است، یکی با فقر امتحان می شود یکی هم با دارایی، یکی با ضعف و یکی هم با توانایی، یکی با داشتن اولاد و یکی هم با بی فرزندی و ...؛ از این رو همان طور که خداوند به شیطان مهلت داد تا به هر وسیله ممکن انسان ها را گمراه کند و نیز ممکن است به برخی از انسان های خطاکار و متمرّد نیز چنین اختیار و قدرتی بدهد.
بنابراین بعید نیست برخی با زیر پا گذاشتن مقدّسات و احکام الاهی بتوانند نظر برخی از شیاطین را به خود جلب کنند و از آنان در جهت افکار شیطانی خود سود ببرند و خداوند نیز آنان را در انتخاب مسیرشان آزاد بگذارد.
پیش از پرداختن به پاسخ، بیان مقدمه ای لازم به نظر می رسد.
گرچه تمام امور دنیا با اذن و اراده الهی پابرجا است، اما تدبیر ربوبی بر این قرار گرفته که اجرای آن امور بر اساس اسباب و مسببات باشد و این قانون عام و جهان شمول است؛ به عنوان نمونه:
الف. سمّ کشنده است و هر کس که مقداری از آن را بخورد می میرد؛ بنابر این اگر طفل بی گناهی نیز ناآگاهانه از این سمّ بخورد می میرد نمی شود گفت این طفل بی گناه است چرا باید بمیرد.
ب. کسی اگر از ارتفاع بلندی سقوط کند می میرد گنه کار باشد یا بی گناه.
ج. آتش اگر به کاغذ برسد –با حفظ شرایط و نبودن موانع- می سوزاند خواه قرآن باشد یا از کتاب های شیطانی و گمراه کننده و ... .
این امور از قوانین طبیعت و آفرینش هستند که از سنت های الاهی می باشند و گریزی از آن نیست، البته با توجه به این که مسبّب الاسباب خداوند است در برخی از اوقات به دلیل مصالح یا دفع مفاسدی، این اسباب را بی اثر می نماید، همچنان که این استثنا را در مورد سرد شدن آتش بر ابراهیم[1] و کند شدن کارد در دست آن حضرت[2] و ... مشاهده می کنیم.
امّا در مورد پرسشی که مطرح شده پاسخش را در ضمن بیان چند نکته بیان می کنیم.
1. بر اساس آموزه های دینی، افراد ناشایست نیز می توانند به توانایی های خارق العاده ای دست یابند؛ مثلاً خداوند در جریان حضرت سلیمان و تخت بلقیس می فرماید: عفریتى از جنّ گفت: «من آن را نزد تو مىآورم پیش از آن که از مجلست برخیزى.[3]
با توجه به این که عفریت از طایفه جن و ناشایست بود،[4] توانایی این کار را داشت که در مدت کوتاهی بتواند تخت بلقیس را از سبای یمن تا بیت المقدس پیش سلیمان ببرد.
2. با توجه به این که دنیا محل امتحان است، امتحان نیز از راه های متعدّدی ممکن است، یکی با فقر امتحان می شود، یکی هم با دارایی، یکی با ضعف و یکی هم با توانایی، یکی با داشتن اولاد و یکی هم با بی فرزندی و ...؛[5] از این رو همان طور که خداوند به شیطان مهلت داد تا به هر وسیله ممکن انسان ها را گمراه کند[6] و نیز ممکن است به برخی از انسان های خطاکار و متمرّد نیز چنین توانایی و قدرتی بدهد، اما از یک طرف این قدرت نه تنها برای آنها فضل نیست، بلکه امتحان الاهی است و از طرف دیگر نیز بقیه انسان ها هم ناخواسته مقهور قدرت او نیستند، بلکه راه های مقابله با آنان نیز وجود دارد.
بنابراین بعید نیست برخی با زیر پا گذاشتن مقدّسات و احکام الاهی بتوانند نظر برخی از شیاطین را به خود جلب کنند[7] و از آنان در جهت افکار شیطانی خود سود ببرند و خداوند نیز آنان را در انتخاب مسیرشان آزاد بگذارد.[8]
خداوند در قرآن می فرماید: و بر آنها بخوان سرگذشت آن کس را که آیات خود را به او دادیم ولى (سرانجام) خود را از آن تهى ساخت و شیطان در پى او افتاد، و از گمراهان شد! و اگر مىخواستیم، (مقام) او را با این آیات (و علوم و دانش ها) بالا مىبردیم (اما اجبار، بر خلاف سنت ما است پس او را به حال خود رها کردیم) و او به پستى گرایید، و از هواى نفس پیروى کرد![9]
[1]. انبیاء، 69، (سرانجام او را به آتش افکندند ولى ما) گفتیم: «اى آتش! بر ابراهیم سرد و سالم باش!».
[2]. صافات 103 – 105، هنگامى که هر دو تسلیم شدند و ابراهیم جبین او را بر خاک نهاد ... او را ندا دادیم که: «اى ابراهیم! آن رؤیا را تحقق بخشیدى (و به مأموریت خود عمل کردى)!» ما این گونه، نیکوکاران را جزا مىدهیم!.
[3]. نمل، 39.
[4]. " عفریت" به معناى فرد گردنکش و خبیث است، راغب اصفهانى، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق: صفوان عدنان داودى، ص 573، دارالعلم الدار الشامیة، چاپ اول، دمشق - بیروت، 1412 ق.
[6]. حجر، 36 – 40، گفت: «پروردگارا! مرا تا روز رستاخیز مهلت ده (و زنده بگذار!)» فرمود: «تو از مهلت یافتگانى! (امّا نه تا روز رستاخیز، بلکه) تا روز وقت معیّنى.» گفت: «پروردگارا! چون مرا گمراه ساختى، من (نعمت هاى مادّى را) در زمین در نظر آنها زینت مىدهم، و همگى را گمراه خواهم ساخت، مگر بندگان مخلصت را».
[7]. چون یکی از معانی سحر عبارت است از: جلب یاری شیطان از راه نزدیک شدن به او، المفردات فی غریب القرآن، ص 400.
[8]. ما راه را به او نشان دادیم، خواه شاکر باشد (و پذیرا گردد) یا ناسپاس!. انسان، 3.
[9]. اعراف، 175، 176.
: کیف یمکن توجیه قدرات السحرة مع انهم انما یتوصلون لذلک بانتهاکهم للمقدسات و الاحکام الالهیة؟ مع انه لا یمکن ان یحصل شيء الا بعد الاذن الالهي.
