جستجوی پیشرفته
بازدید
12233
آخرین بروزرسانی: 1391/04/07
خلاصه پرسش
حق قصاص، به چه طریقی به ارث می رسد؟
پرسش
حق قصاص، به چه طریقی به ارث می رسد؟ (انحلالی یا وحدانی) و در هر صورت چه آثاری دارد؟
پاسخ اجمالی

 این بحث در ضمن دو مسأله فقهی مطرح شده است:

مسألۀ نخست: اگر بعضى از اولیاى دم خواستار عفو یا دیه باشند، آیا به ارث رسیدن حق قصاص، انحلالی است که بنابراین جایز باشد بعضى دیگر از آنان، مستقلاً خواستار قصاص شوند یا به صورت وحدانی و مجموعی است که جایز نباشد؟

در این مسأله اختلاف نظر وجود دارد اما نظر اکثر فقها، بر انحلالی بودن حق قصاص است. یعنی حق قصاص از دیگر اولیای دم ساقط نمی گردد و بعد از پرداخت سهم دیۀ سایر اولیای دم، قصاص جایز است.

مسأله دوم: آیا انجام حق قصاص از سوى بعضى اولیا بدون حضور یا اذن دیگر اولیا جایز است یا جایز نیست؟

رأى مشهور فقهاى ما در این مسأله آن است که، بعضی از اولیا به تنهایى حق استیفاى قصاص را ندارند.[1] یعنی قصاص باید با اطلاع و رضایت سایر اولیای دم یا پرداخت سهم دیه به آنها، صورت گیرد.

ضمائم:

 پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این دو سؤال، چنین است:

حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):

حق قصاص براى همۀ اولیاء دم است و اگر بعضى از آنها عفو کنند باید قصاص‌کننده به مقدار سهم عفوکننده از دیه را به ورثۀ قاتل بدهد و اگر بعضى از اولیاء دم راضى به دیه شوند باید قصاص‌کننده به مقدار سهم راضى شونده از دیه را، به راضى شونده بدهد.[2]

حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):

 اولیاى دم باید متّفقاً اقدام به قصاص کنند یا کسى را وکیل بر این امر نمایند. اگر یکى از آنها بدون اجازه دیگران قصاص کند کار حرامى کرده و باید حصّه[سهم دیه] دیگران را بپردازد.[3]

حضرت آیت الله العظمی تبریزی(رحمة الله علیه):

اگر بعضى از اولیاء دم قصاص کنند و بقیه به قصاص راضى نباشند، قصاص‌کننده باید حصۀ آنها از دیه را (در صورت مطالبه) بپردازد؛ و اگر حصۀ خودشان را بخشیدند، باید آن را به ورثۀ قاتل بدهند.[4]

حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته):

بنابر احتیاط، حق قصاص به صورت وحدانی به ارث می رسد. از این رو، اگر برخی از ورثه متقاضی استیفاء حق قصاص نباشند، بنابر احتیاط، دیگر ورثه نمی توانند جانی را قصاص کنند. در حالی که اگر این حق به صورت انحلالی به ارث می رسید، در فرض مذکور هر یک از ورثه می توانست به تنهایی حق قصاص را استیفاء کند، البته مشروط بر این که سهم دیه ی سایر ورثه که خواهان دیه هستند را بپردازد و سهم دیه ی ورثه ای که عفو را بر می گزینند، به ورثه جانی پرداخت کند.    لینک به سایت استفتائات

 

[1]. ر.ک: جمعى از مؤلفان، مجله فقه اهل بیت علیهم السلام، ج‌18-17، ص 3، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى، قم، اول، بی تا.

[2]. صافى گلپایگانى، لطف الله ، جامع الأحکام، ج‌2، ص 359، انتشارات حضرت معصومه سلام الله علیها، قم، چهارم، 1417 ه‍ ق.

[3]. مکارم شیرازى، ناصر ، استفتاءات جدید، ج‌1، ص 381، انتشارات مدرسه امام على بن ابى طالب علیه السلام، قم، دوم، 1427 ه‍ ق.

[4]. تبریزى، جواد، استفتاءات جدید، ج‌1، ص 430، قم، اول، 1427 ه‍ ق.

 

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • آیا شیعیان معتقدند که خداوند توسط جبرئیل به امام علی وحی نازل کرد، ولی اشتباهاً به پیامبر اکرم رسیده؟
    14304 شیعه آماج تهمتها 1388/12/19
    در پاسخ به این پرسش، توجه به نکاتی ضروری به نظر می رسد. الف. مهم ترین چیزی که برای یک محقق فرق و مذاهب لازم است این است که نخست از ...
  • قطب، اوتاد، ابدال، نجباء و صلحاء چه کسانی هستند؟
    54384 انسان کامل 1394/12/27
    عناوین نامبرده شده(قطب، اوتاد، ابدال، نجباء و صلحاء) از اصطلاحاتی است که در برخی کتاب‌های عرفانی آمده است و اشاره به مقاماتی دارد که اهل عرفان در مورد اهل سیر و سلوک و عرفان عملی بر می‌شمارند. اصرار و تأکید بر روی این اصطلاحات هر چند در کتاب‌های ...
  • آیا ارزش معنوی صدقه، متناسب با توانایی مالی فرد سنجیده می‌شود؟
    12575 انفاق و قرض الحسنه 1393/08/22
    در ارزش‌گذاری یک عمل، عوامل بسیاری دخالت دارند؛ مانند اخلاص، کمیت، سختی عمل و... بنابر این اگرچه کمیت و مقدار عمل نیز در ارزش‌گذاری اعمال دخالت دارد، امّا بدون شک میزان و ارزش واقعی بر اساس اخلاص و پاکی خود عمل است. خداوند می‌فرماید: آن‌کس که مرگ و ...
  • در صورتی که چند نفر به زنا کردن مردی شهادت داده و پس از اجرای حکم از شهادت خود برگردند دیه فرد معدوم بر عهده کیست؟
    9117 Laws and Jurisprudence 1388/08/10
    سؤال شما به دفاتر مراجع ارسال گردید و تا این لحظه پاسخ های زیر دریافت گردید:دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی):باید دیه کامله در میان چهار نفر تقسیم شود و به صاحبان خون داده شود.دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مدظله العالی):این ...
  • آیا در روایات توصیه شد که بدن خود را با روغن‌های گیاهی ماساژ دهیم؟
    3012 حدیث 1402/06/20
     چرب‌کردن بدن با روغن‌های گیاهی، و مالش و یا ماساژ بدن با آنها، روشی است که از گذشته‌های دور در میان بسیاری از جوامع یکی از روش‌های درمان و یا کاهش‌دهنده بیماری‌ها مورد استفاده قرار گرفته و برخی موارد آن امروزه نیز در پزشکی نوین مورد تأیید قرار گرفته است.در ...
  • معنای «رجب» چیست؟
    39644 دیگر موارد 1397/03/19
    «رجب»؛ نام نهمین ماه از ماه‌های قمری است. بر اساس آنچه در کتب لغوی آمده، این ریشه در موارد «بزرگ‌داشت چیزی از روی هیبت آن» مورد استفاده قرار می‌گیرد. و این ماه را نیز از آن رو رجب نامیده‌اند که در دوران جاهلیت، آن‌را بزرگ شمرده و جنگ ...
  • تفسیر آیات 97 تا 99 سوره نساء چیست؟
    15089 تفسیر 1391/12/07
    در شأن نزول آيه 97 سوره نساء،[1] مفسران گفته‌‏اند؛ عده‌ای از مسلمانان كه به ظاهر شهادتين گفته بودند، با وجود این‌که قدرت داشتند از مكه به مدينه هجرت كنند، اما مهاجرت نكردند! زمانی كه رؤساى قريش به طرف بدر براى جنگ با مسلمانان می‌آمدند ...
  • نقش خانواده در گسترش آسیب‌‌های اجتماعی چگونه است؟
    18639 روش شناسی 1392/02/29
    خانواده، کوچک‌ترین نهاد اجتماعى است که اساس و زیرساخت واحدهاى بزرگ‌تر به شمار می‌رود. میزان موفقیت و سهمى که افراد براى ایفاى نقش در واحدهاى بزرگ اجتماعى ایفا می‌کنند بستگى تام به نحوه رشد و تربیت و شکوفایى‏استعدادهاى آنها در کانون مقدس خانواده دارد. خانواده در مسیر ...
  • آیا خلاف قانون کشور عمل کردن مشکل شرعی دارد؟
    28822 رعایت مقررات و قوانین 1391/12/10
    تخلف از قوانین و مقررات نظام اسلامی جائز نیست اما در فرض مثال، چنانچه شرایط معامله رعایت گردد معامله باطل نیست (یعنی فروشنده مالک پول شده و خریدار هم صاحب آن جنس می‌شود)، اما کسی که اقدام به این عمل می‌کند، مرتکب گناه شده است.ضمائم:پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به ...
  • معنای شعایر اسلامی چیست؟ و شعایر اسلامی از دیدگاه قرآن چگونه است؟
    39427 تفسیر 1389/12/26
    شعایر اسلامی، مکان ها و نشان هایی می باشند که خدا آنها را برای عبادت قرار داده و انسان را به یاد خدا می اندازد. برای نمونه، صفا و مروه در قرآن کریم، دو مکان و علامت برای عبادتند که در مراسم حج خدا در آن ...

پربازدیدترین ها